Σε συνέντευξή του στην «Ε» αναφέρεται στο διακύβευμα των εκλογών της Κυριακής, σημειώνοντας πως τα μεγάλα δομικά προβλήματα της Ένωσης παραμένουν και πρέπει αργά ή γρήγορα να αντιμετωπιστούν, ενώ υπογραμμίζει ότι η διεύρυνση δεν είναι μονόδρομος, αλλά χρειάζεται προηγουμένως να διευκρινιστεί ποιες χώρες μπορούν και θέλουν να μετάσχουν σε μια πιο συνεκτική και πιο λειτουργική ένωση.
Αναφερόμενος στην επικείμενη αναδιάρθρωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αναδεικνύει την ανάγκη να δοθούν λύσεις με πιο ουσιαστική στήριξη στους αγρότες και παράλληλα με στροφή σε πιο βιώσιμες από περιβαλλοντική άποψη καλλιέργειες, θέτοντας, πάντως, ως προϋπόθεση μιας επιτυχούς διαπραγμάτευσης «να εκλέξουμε ευρωβουλευτές με την εμπειρία, τη γνώση και την εντιμότητα πραγματικής προσφοράς τους και όχι με κριτήρια Eurovision».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξης προσδιορίζει τους τομείς στους οποίους μπορεί να προσφέρει από τη θέση του ευρωβουλευτή και επαναλαμβάνει ότι ο εκλογικός στόχος του ΠΑΣΟΚ είναι η δεύτερη θέση, με σημαντική αύξηση του ποσοστού μας σε σχέση με τις περσινές εθνικές εκλογές.
Συνέντευξη στον Δημ. Κατσανάκη
* Κύριε καθηγητά, η ώρα της κάλπης για τις ευρωεκλογές έφθασε, αλλά η προεκλογική περίοδος εξαντλήθηκε αποκλειστικά σε θέματα της εσωτερικής πολιτικής σκηνής. Ποιο είναι το διακύβευμα αυτών των εκλογών; Γιατί δεν μπορεί να είναι μόνο η ανακοπή της διαφαινόμενης ανόδου της ακροδεξιάς, όπως υποστηρίζει μερίδα των υποψήφιων ευρωβουλευτών...
- Οι επικείμενες ευρωεκλογές έχουν διπλή διάσταση, ευρωπαϊκή, αλλά και εθνική. Παραδοσιακά οι ευρωεκλογές έχουν ως προέχουσα την εθνική διάσταση και δευτερεύουσα την ευρωπαϊκή, η οποία δεν είναι καθόλου δευτερεύουσα στην πραγματικότητα, διότι το Ευρωκοινοβούλιο παίρνει σοβαρές αποφάσεις για το μέλλον μας και οι ευρωομάδες, στις οποίες εντάσσονται τα ελληνικά κόμματα, έχουν συγκεκριμένες προτάσεις. Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, η θεσμική «αρχιτεκτονική» της Ένωσης έχει προφανείς αδυναμίες, αφού σε ορισμένους τομείς η ενοποίηση προχώρησε πάρα πολύ και σε άλλους έμεινε πολύ πίσω. Χρειαζόμαστε κοινή ευρωπαϊκή αμυντική και εξωτερική πολιτική, όπως άλλωστε προτείνει το Μανιφέστο της ευρωομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, στην οποία ανήκει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Τούτο είναι κρίσιμο για την Ελλάδα και την Κύπρο, λόγω της ύπαρξης ενός απειλητικού γείτονα (Τουρκία) με πολλαπλάσιο πληθυσμιακό και οικονομικό μέγεθος από εμάς και με δεδηλωμένες επεκτατικές – επιθετικές προθέσεις εναντίον μας.
Μια άλλη σημαντική στόχευση είναι η εναρμόνιση των συντελεστών φορολόγησης των εταιρικών κερδών στα κράτη-μέλη, που αποτελεί κεντρικό άξονα του ίδιου Μανιφέστου και θα έβαζε τέρμα στη νομότυπη φοροαποφυγή, ιδίως των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, μέσω ενδοομιλικών συναλλαγών και εκμετάλλευσης των φορολογικών «παραδείσων» εντός Ένωσης (π.χ. Ιρλανδία). Αν αυτό γινόταν σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, θα μπορούσε να φέρει κατ’ εκτίμηση 190 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα στα ταμεία των κρατών-μελών, να τερματιστεί δηλαδή ο διαγωνισμός… καλλιστείων στα μάτια των πολυεθνικών για το ποιος θα έχει χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Για την Ελλάδα τούτο θα σήμαινε 3 δισ., τεράστιο ποσό για το μέγεθος της χώρα. Αυτήν την πρόταση, όμως, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, όπου ανήκει η ΝΔ, δεν τη δέχεται, διότι παραδοσιακά βρίσκεται πιο κοντά στις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, όπως δεν τη δέχονται και οι ακροδεξιοί, οι οποίοι είναι ούτως ή άλλως υπέρ της οπισθοδρόμησης από την ευρωπαϊκή ενοποίηση και της επιστροφής στο εθνικό κράτος.
* Εάν επιχειρούσατε έναν απολογισμό της θητείας που ολοκληρώνεται για τα ευρωπαϊκά όργανα, Επιτροπή, Ευρωκοινοβούλιο, τι θα κρατούσατε; Σε αυτήν τη θητεία επιτεύχθηκε ο κυρίαρχος στόχος μιας καλύτερης Ευρώπης;
- Κανένας τέτοιος στόχος δεν επιτεύχθηκε. Έγινε απλώς μια λιγότερο ή περισσότερο επιτυχής διαχείριση της υγειονομικής κρίσης του Covid-19 και μια προσπάθεια να βοηθηθεί η Ουκρανία, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη ρωσική εισβολή. Κατά τα άλλα, όμως, τα μεγάλα δομικά προβλήματα της Ένωσης παραμένουν και πρέπει αργά ή γρήγορα να αντιμετωπιστούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβόνας το 2007 δεν έγινε καμία σοβαρή αναθεώρηση του πρωτογενούς ευρωπαϊκού δικαίου, σε αντίθεση με τα προηγούμενα 50 χρόνια, όπου το ενωσιακό θεσμικό οικοδόμημα είχε υποστεί αλλεπάλληλες αλλαγές. Τούτο αφήνει να εννοηθεί ότι έχουμε περιέλθει σε μια κατάσταση θεσμικής αμηχανίας με τις τάσεις προώθησης και τις τάσεις οπισθοχώρησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης να αλληλοεξουδετερώνονται. Η αμηχανία πρέπει να αρθεί, είτε προς τη μια είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Για εμάς τους σοσιαλδημοκράτες, δηλαδή την ευρωομάδα όπου είναι ενταγμένο το ΠΑΣΟΚ, η κατεύθυνση είναι μπροστά και όχι πίσω.
* Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη διευρύνθηκε και σχεδιάζει να κινηθεί και στο μέλλον στον δρόμο της διεύρυνσης. Μπορεί να αποτελεί, όμως, η διεύρυνση αυτοσκοπό χωρίς ουσιαστικές κινήσεις και παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της εμβάθυνσης; Άμυνα και ασφάλεια αποτελούν χαρακτηριστικά ελλείμματα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση…
- Το Brexit απέδειξε ότι η διεύρυνση δεν είναι μονόδρομος, και ότι χρειάζεται προηγουμένως να διευκρινιστεί ποιες χώρες μπορούν και θέλουν να μετάσχουν σε μια πιο συνεκτική και πιο λειτουργική ένωση. Τα ελλείμματα της τελευταίας αφορούν ασφαλώς στην άμυνα και την ασφάλεια, αλλά εκτείνονται, επίσης, στην έλλειψη κοινής φορολογικής πολιτικής, τη δημοκρατική νομιμοποίηση των ευρωπαϊκών θεσμών, όπου ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα έπρεπε να είναι ισχυρότερος, αλλά και σε διάφορα άλλα ζητήματα.
* Σε εκκρεμότητα παραμένει και η αναδιάρθρωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, που προέκυψε ως ανάγκη από τις αγροτικές κινητοποιήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η έκβαση της διαπραγμάτευσης μπορεί να δώσει λύσεις στα μεγάλα προβλήματα της αγροτικής παραγωγής, ιδιαίτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου;
- Μπορεί και πρέπει να δώσουν λύσεις με πιο ουσιαστική στήριξη στους αγρότες και παράλληλα με στροφή σε πιο βιώσιμες από περιβαλλοντική άποψη καλλιέργειες. Ειδικά στην Ελλάδα έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα λόγω της υπερεκμετάλλευσης των υδάτινων πόρων, η οποία σε έναν ορίζοντα μιας ή δυο δεκαετιών απειλεί να οδηγήσει στην ερημοποίηση της παραγωγικής γης μας. Προϋπόθεση, όμως, για να έχει επιτυχή έκβαση η σχετική διαπραγμάτευση στον βαθμό που συμμετέχει σε αυτήν το Ευρωκοινοβούλιο, είναι να εκλέξουμε ευρωβουλευτές με την εμπειρία, τη γνώση και την εντιμότητα πραγματικής προσφοράς τους και όχι με κριτήρια Eurovision. Και πέρα από αυτό όμως, για να επιτευχθεί ωφέλιμο αποτέλεσμα για τη χώρα πρέπει να διορθωθούν και οι δικές μας παθογένειες, όπως αυτές έγιναν εμφανείς π.χ. με την κακοδιαχείριση των κονδυλίων του ΟΠΕΚΕΠΕ και με τη θέση του σε ευρωπαϊκή επιτήρηση.
* Χρηματίσατε μια θητεία -αν και όχι ολόκληρη- ως ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ. Τι είναι αυτό που σας έπεισε να διεκδικήσετε μια νέα θητεία και μάλιστα, με άλλον πολιτικό φορέα; Τι θα προσφέρετε τώρα, που δεν το κάνατε στο παρελθόν;
- Στη διάρκεια της θητείας μου, από το 2014 ως το 2019, ήμουν μεταξύ των 15 πιο ενεργών ευρωβουλευτών (από τους συνολικά 751 τότε) με βάση τα ποσοτικά στοιχεία, ενώ από ποιοτική άποψη είναι χαρακτηριστικό ότι υπήρξα εισηγητής στον γνωστό σε όλους Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων. Διαφώνησα πολιτικά και όχι για προσωπικούς λόγους το 2015 με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια αποχώρησα από το κόμμα, αλλά σε όλο το διάστημα της πενταετίας ανέπτυξα έντονη δραστηριότητα υπέρ των εθνικών μας συμφερόντων και θέσεων. Το 2022, ύστερα από ένα μεγάλο διάστημα που ήμουν πολιτικά ανένταχτος, ανταποκρίθηκα στην πρόταση του Νίκου Ανδρουλάκη να ενταχθώ στο ΠΑΣΟΚ και να συμμετάσχω στην προσπάθεια του κόμματος να διαμορφώσει μια προοδευτική πρόταση εξουσίας για τη χώρα, σε αντιδιαστολή τόσο προς τη νεοφιλελεύθερη κοινωνικά άδικη και θεσμικά προβληματική πρακτική άσκησης της εξουσίας από τον κ. Μητσοτάκη και το περιβάλλον του, όσο κι προς τις κενές πολιτικού περιεχομένου ασυναρτησίες του κ. Κασελλάκη. Σήμερα, βέβαια, τα διακυβεύματα στη σχέση της χώρας μας με την Ένωση είναι διαφορετικά, αφού έχουμε μπει (δικαιολογημένα άλλωστε) στο στόχαστρο των ευρωπαϊκών θεσμών για τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου και των δημοκρατικών αρχών, οι οποίες παρατηρούνται στη χώρα μας.
Το Ευρωκοινοβούλιο, όπως καθίσταται σαφές από το σχετικό Ψήφισμά του στις 7.2.2024, θα έχει έναν καθοριστικό ρόλο στην άσκηση πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση, έτσι ώστε να δρομολογηθεί επιτέλους αναβάθμιση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στη χώρα μας με ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, καθώς και των ανεξάρτητων αρχών με παύση των τηλεφωνικών υποκλοπών, με αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της διαφθοράς στη δημόσια διοίκηση, με βελτίωση της ποιότητας της νομοθεσίας μας (προηγούμενη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, τερματισμό της πρακτικής των πολυνομοσχέδιων περί παντός επιστητού) κ.ο.κ. Σε όλα αυτά τα ζητήματα μπορώ να συμβάλω ως καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου προς την κατεύθυνση του να έρθει η Ελλάδα πραγματικά πιο κοντά στην Ευρώπη και όχι να απομακρύνεται διαρκώς από αυτήν, όπως συμβαίνει στην πράξη.
* Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το ΠΑΣΟΚ στη μάχη της Κυριακής; Με ποιο αποτέλεσμα μπορεί το βράδυ να πανηγυρίσει και να βλέπει με αισιοδοξία τη συνέχεια στην πολιτική σκηνή;
- Η ΝΔ επωφελήθηκε από την κυβερνητική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ το 2015-2019 και τώρα που το κόμμα τής, κατ’ όνομα μόνο, αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει μεταπηδήσει από τον χώρο της πολιτικής σ’ εκείνον του θεάματος, με πρωταγωνιστή τον κ. Κασσελάκη, έχει μείνει χωρίς βασικό πολιτικό αντίπαλο. Τέτοιος αντίπαλος μπορεί να καταστεί το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, εάν καταλάβουμε τη δεύτερη θέση στις επικείμενες εκλογές.
Ο στόχος μας είναι ακριβώς η δεύτερη θέση, με σημαντική αύξηση του ποσοστού μας σε σχέση με τις περσινές εθνικές εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις του τελευταίου διαστήματος ελπίζω ότι θα διαψευστούν, όπως άλλωστε είχαν διαψευστεί και οι αντίστοιχες για τις εθνικές εκλογές του 2023. Αλλιώς θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμα η κοινωνικά άδικη πολιτική Μητσοτάκη, που παρακολουθεί αμέριμνος τον ελληνισμό να αργοπεθαίνει λόγω της δημογραφικής μας κατάρρευσης.
