Σε συνέντευξή του στην «Ε», στο περιθώριο της πρόσφατης επίσκεψής του στη Λάρισα, ο γενικός γραμματέας αναφέρεται στον κυβερνητικό σχεδιασμό για τη δημόσια διοίκηση, αλλά και στο νέο σύστημα επιλογής διοικήσεων δημόσιων φορέων, και υποστηρίζει ότι το κράτος μπορεί να καινοτομήσει, ενώ χαρακτηρίζει πυλώνα μίας νέας και ολιστικής διαχείρισης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού το νέο bonus παραγωγικότητας με χρηματικά και μη χρηματικά κίνητρα που σύντομα θα φέρει για ψήφιση στη Βουλή η ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών.
Σε άλλο σημείο της συνέντευξης διαψεύδει εμμέσως πλην σαφώς τις φήμες περί κατάργησης του θεσμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, που αποτελεί και τον διακαή πόθο των αιρετών, υπογραμμίζοντας πως η Αποκεντρωμένη Διοίκηση έχει διακριτό και ουσιαστικό ρόλο στο επιτελικό κράτος.
* Κύριε γενικέ, η δημόσια διοίκηση αποτελεί διαχρονικά επίκεντρο του κοινωνικού προβληματισμού, αλλά και κυβερνητικών πειραματισμών. Υπάρχει τελικά απάντηση στο κεντρικό ερώτημα τι είδους δημόσιο θέλουμε, για να ερευνήσουμε ποιες μεταρρυθμίσεις χρειάζονται για να μετασχηματιστεί;
- Η απάντηση στο ερώτημά σας είναι ότι χρειαζόμαστε σίγουρα ένα δημόσιο αποτελεσματικό, σύγχρονο και πολιτοκεντρικό. Δηλαδή ένα δημόσιο που λειτουργεί με στρατηγικό προγραμματισμό, στοχοθεσία και ταχύτητα, ώστε να μπορεί να αναβαθμίσει ουσιαστικά τις υπηρεσίες του προς τον πολίτη. Από το 2019 και την ψήφιση του νόμου για το επιτελικό κράτος, τα Υπουργεία λειτουργούν πλέον με δομές στρατηγικές, τις υπηρεσίες συντονισμού, έχουν ετήσια σχέδια δράσης, υπηρεσιακούς γραμματείς και ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων, ενώ πλέον η στοχοθεσία και η αξιολόγηση με τον ν. 4940/22 είναι πραγματικότητα και όχι θεωρητικό αφήγημα. Άρα, κινούμαστε σε μία λογική προσέγγισης ενός κράτους πιο στρατηγικού, «επαγγελματικού» και πιο εξωστρεφούς στον πολίτη και προς αυτήν την κατεύθυνση συνεργαζόμαστε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους διεθνείς οργανισμούς για να αναζητήσουμε καλές και εφαρμοσμένες πρακτικές που θα αποτελέσουν τη βάση βιώσιμων μεταρρυθμίσεων.
* Με το ισχύον νομικό πλαίσιο αναδεικνύετε τη διάσταση της καινοτομίας για την αποτελεσματική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών της. Μπορεί, όμως, το κράτος να καινοτομήσει; Και πώς είναι δυνατό να εφαρμοστούν καινοτόμες διαδικασίες σε δημόσιες υπηρεσίες, όταν δεν έχει εξασφαλιστεί ακόμη η διαλειτουργικότητα και οι υπηρεσίες επικοινωνούν ακόμη και με το... ταχυδρομείο;
- Στον τομέα της καινοτομίας και της ψηφιακής διακυβέρνησης έχουν γίνει στην κυριολεξία άλματα τα τελευταία χρόνια στη δημόσια διοίκηση, που εκτιμώ ότι μεγάλες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα προσπαθούν να συναγωνιστούν. Θυμίζω ότι από το τέλος του περασμένου έτους, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τον Ψηφιακό Βοηθό – mAigov αξιοποίησε τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης και εισήγαγε μια νέα αντίληψη για την εξυπηρέτηση των πολιτών από το κράτος. Οι πολίτες ρωτούν για θέματα της Δημόσιας Διοίκησης και αυτό τους απαντά παρέχοντας ακόμη και το σχετικό link με την υπηρεσία του gov.gr ή τη διαδικασία του MITOS που χρειάζονται.
Στο Υπουργείο Εσωτερικών έχουμε τη λειτουργία του ΜΙΤΟΣ, όπου έχουμε καταγεγραμμένες τις διαδικασίες και εφαρμόζουμε μία πρωτοποριακή πολιτική καινοτομίας στο δημόσιο, όπου θέλουμε να αναπτύξουμε περιφερειακά hub καινοτομίας με τη συμμετοχή σε αυτά και των στελεχών του δημόσιου τομέα.
Επόμενο βήμα είναι η κατάργηση της ψηφιακής γραφειοκρατίας και η απλούστευση των διαδικασιών. Όταν ένας φορέας ζητάει από τους πολίτες ένα πιστοποιητικό, ουσιαστικά δε θέλει το ίδιο το έγγραφο, αλλά τα δεδομένα που αυτό φέρει. Για παράδειγμα, το πιστοποιητικό γέννησης έχει πληροφορίες για το έτος, τον τόπο της γέννησής μας, την ταυτότητά μας. Όλα αυτά πλέον υπάρχουν σε βάσεις δεδομένων. Δεν υπάρχει λόγος ούτε να καταναλώνουμε πόρους ούτε να ταλαιπωρούμαστε με χαρτιά και e-mail. Στο πλαίσιο αυτό, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προχωρούμε στην κατάργηση έκδοσης πιστοποιητικών, όπως το γέννησης και το οικογενειακής κατάστασης. Το κράτος, λοιπόν, μπορεί να καινοτομήσει και ένα από τα δικά μας στοιχήματα είναι να δημιουργήσουμε την ικανότητα στις δημόσιες υπηρεσίες και τα στελέχη τους να γίνουν πιο δημιουργικά και να μάθουν να καινοτομούν διαμορφώνοντας μία νέα κουλτούρα στο δημόσιο.
* Χαρακτηρίσατε στο πρόσφατο παρελθόν τομή για τη δημόσια διοίκηση το νέο σύστημα επιλογής διοικήσεων δημόσιων φορέων. Μια επιλογή που μέχρι σήμερα δε φαίνεται εξαιτίας των πολύμηνων διαδικασιών να δικαιώνει τις προσδοκίες και τις Υγειονομικές Περιφέρειες και τα νοσοκομεία να βρίσκονται σε παρατεταμένη μεταβατική περίοδο με πλείστα όσα διοικητικά θέματα. Είναι στις προθέσεις σας μια πιθανή βελτίωση των διαδικασιών επιλογής;
- Είναι πράγματι μία τομή σε έναν πολύπαθο χώρο της δημόσιας διοίκησης, όπου είχαμε δει στο πρόσφατο παρελθόν της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να διορίζονται άνθρωποι χωρίς πτυχία, χωρίς συναφή προϋπηρεσία, μόνο με κομματικά κριτήρια. Η νέα διαδικασία που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, και η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως έχει ως θεμέλιο λίθο την αξιοκρατία και την αποτελεσματικότητα. Πτυχία συναφή, προϋπηρεσία συναφή, τεστ δεξιοτήτων και επιλογή από επιτροπή στελεχών που συμμετέχει εκπρόσωπος του ΑΣΕΠ και του Νομικού Συμβουλίου του κράτους.
Σήμερα που συζητάμε βρισκόμαστε στο στάδιο όπου ήδη πραγματοποιήθηκε ο διαγωνισμός για την πρώτη φάση της επιλογής διοικήσεων των 7 Υγειονομικών Περιφερειών (21 θέσεις διοικητών και υποδιοικητών) και των 95 Νοσοκομείων (152 θέσεις διοικητών και αναπληρωτών διοικητών). Για πρώτη φορά, δηλαδή, υλοποιήθηκε από το ΑΣΕΠ μια διαγωνιστική, γραπτή διαδικασία επιλογής ανώτατων στελεχών του δημοσίου, ενώ επίσης για πρώτη φορά το ΑΣΕΠ διεξήγαγε ηλεκτρονικό διαγωνισμό, χρησιμοποιώντας, αποκλειστικά, εξειδικευμένα εργαλεία διακρίβωσης δεξιοτήτων, ακολουθώντας τις διεθνείς πρακτικές στον τομέα της διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού. Η επιτροπή επιλογής στελεχών συνεδριάζει για να ολοκληρώσει το στάδιο ανάρτησης των πρώτων 15 υποψήφιων για τις ΥΠΕ σύμφωνα με τις επιδόσεις τους στο τεστ δεξιοτήτων και της τελικής 7άδας για την εκκίνηση των συνεντεύξεων. Παράλληλα, 40 φορείς της δημόσιας διοίκησης έχουν αποστείλει τις προκηρύξεις για τη σύμφωνη γνώμη του ΑΣΕΠ και έχουν δημοσιεύσει ή προχωρούν στη δημοσίευσή τους. Η διαδικασία προχωράει κανονικά και μάλιστα, αρκετά γρήγορα αν σκεφτεί κανείς ότι εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
* Υποστηρίζετε ότι το ανθρώπινο δυναμικό είναι η «κρυμμένη αξία» στη δημόσια διοίκηση και μιλάτε για παροχή κινήτρων και ανταμοιβών. Συνδέονται τα κίνητρα και οι ανταμοιβές με την αξιολόγηση, που απορρίπτει το σύνολο των δημόσιων υπαλλήλων διά των συλλογικών τους οργάνων;
- Κατά την άποψή μου το ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης είναι η «κρυμμένη αξία», η οποία είχε θαφτεί, γιατί υπάρχει ένας πλούτος πλέον ικανών και καταρτισμένων ανθρώπων που αναζητούν μία «σπίθα», ένα κίνητρο για να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Απλά μέχρι σήμερα δεν υπήρχε το κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον και η κατάλληλη οργανωσιακή κουλτούρα. Πλέον έχουμε μία νέα αξιολόγηση που δίνει βάρος στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, smart στόχους, δηλαδή μετρήσιμους, ρεαλιστικούς και εφαρμόσιμους, ενώ πολύ σύντομα η υπουργός Εσωτερικών και η υφυπουργός Βιβή Χαραλαμπογιάννη θα φέρουν στη Βουλή το νέο bonus παραγωγικότητας με χρηματικά και μη χρηματικά κίνητρα. Όλα τα παραπάνω για εμάς είναι αλληλένδετοι πυλώνες μιας νέας και ολιστικής διαχείρισης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού που βάζει στο επίκεντρο την αξία του.
* Συχνά στον δημόσιο διάλογο γίνονται αναφορές στον ρόλο των αποκεντρωμένων διοικήσεων της χώρας. Στο δίλημμα αναβάθμιση για τον έλεγχο περισσότερων δημόσιων πολιτικών ή κατάργηση εξαιτίας των «ψαλιδισμένων» αρμοδιοτήτων πώς τοποθετείται η κυβέρνηση;
- Ο ρόλος της αποκεντρωμένης διοίκησης είναι κρίσιμος για την αρχιτεκτονική του διοικητικού συστήματος, είναι ο συνδετικός κρίκος συχνά της κεντρικής με την τοπική αυτοδιοίκησης. Χρειαζόμαστε μία αποδοτική αποκεντρωμένη διοίκηση και η κυβέρνησή μας το έδειξε αυτό τα τελευταία χρόνια με τις παρεμβάσεις της. Η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση είναι δύσκολη άσκηση, αλλά χωρίς την ορθή κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ των επιπέδων διακυβέρνησης, στην οποία διακριτό και ουσιαστικό ρόλο έχει η αποκεντρωμένη διοίκηση, δεν μπορούμε να έχουμε ένα πραγματικά επιτελικό κράτος.
* Ολοκληρώνοντας αυτήν τη σύντομη συζήτηση, ποιες είναι οι προτεραιότητες και προγραμματισμένες παρεμβάσεις στη δημόσια διοίκηση για τη φετινή χρονιά;
- Προτεραιότητά μας στο προσεχές διάστημα, όπως έχει αναφέρει η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως, είναι η αξιολόγηση των υπηρεσιών από τους πολίτες, ένα τολμώ να πω επαναστατικό εγχείρημα που θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να αποτιμούν την εμπειρία εξυπηρέτησης που έλαβαν από το κράτος και τα κίνητρα αποδοτικότητας στους υπαλλήλους. Επίσης, κεντρική για εμάς προτεραιότητα είναι η επιτάχυνση των προσλήψεων από το ΑΣΕΠ με έμφαση στους επιτυχόντες του γραπτού διαγωνισμού του ΑΣΕΠ.
Άρα, και σε αυτό πεδίο αναμένονται παρεμβάσεις που εκτιμούμε ότι θα συμβάλλουν στην πιο γρήγορη απορρόφηση των επιτυχόντων, αλλά και συνολικά στην πιο αποτελεσματική λειτουργία της αρχής. 30 χρόνια λειτουργίας του ΑΣΕΠ, πιστεύουμε στον θεσμικό ρόλο του και με τις παρεμβάσεις που προετοιμάζουμε θα ενδυναμώσουμε ακόμα περισσότερο την αποτελεσματικότητά του.
