Πρώτη εντύπωση. Είμαστε εντυπωσιασμένοι από την ευγενική συμπεριφορά των φυλάκων της έκθεσης. Mε πρώτη τη διευθύντρια κ. Σταυρούλα Σδρόλια, οι πάντες είναι συνεχώς παρόντες, φιλικοί, εξυπηρετικοί. Κι όταν περισσεύει η καλή διάθεση, υπερπερισσεύει η άριστη ατμόσφαιρα, η διάθεση ανταπόδοσης. Οπωσδήποτε πέρα από τα φαινόμενα υπάρχουν οι εσωτερικές λειτουργίες του Μουσείου, τα εργαστήρια, τα αρχεία (κεραμική, έντυπα, σχέδια, διάφορα άλλα) όπως και τη βιβλιοθήκη του. Όλα μαζί τροφοδοτούν τους υπαλλήλους, συντηρητές και αρχαιολόγους, τους ενημερώνουν με παλαιά και νέα δεδομένα, για να είναι σε θέση να χρονολογήσουν, να αναπαραστήσουν, να αναδείξουν τελικά έναν περασμένον αλλά πολύ ενδιαφέροντα κόσμο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο μουσείο της Θεσσαλίας και στο υλικό που φαίνεται και στον υλικό που δεν φαίνεται. Με την ενοποίηση των δύο πρώην Εφορειών Κλασσικών και Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προέκυψε ένας πολύ μεγάλος για επαρχία αριθμός αρχείων και υλικών καταλοίπων.
Εδώ θα ασχοληθώ λίγο με τη νέα πολύ σημαντική βιβλιοθήκη με περίπου 8000 επιστημονικά βιβλία που δημιουργήθηκε με την ενοποίηση των δύο Εφορειών. Είναι η μεγαλύτερη θεσσαλική αρχαιολογική, σε σημείο να συμπληρώνει το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας (σχολή ΙΑΚΑ) που δεν τα διαθέτει. Μία μεγάλη συλλογή αποτελούν βιβλία που εκδίδει το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού, μία όντως επική προσπάθεια δεκαετιών, παρέχοντας πλήρη ενημέρωση για την πορεία των αρχαιολογικών ερευνών στην Ελλάδα. Η βιβλιοθήκη λειτουργεί για το προσωπικό, αλλά εξυπηρετεί και ανεξάρτητους επιστήμονες. Πλην όμως δεν είναι δανειστική.
Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, η οικονομική κρίση, σχεδόν σταμάτησε την αγορά βιβλίων. Αλλά αυτό δεν πρέπει να απογοητεύει. Υπάρχουμε κι εμείς, οι ενεργοί πολίτες. Ήδη κάποιος αριθμός των υπαρχόντων βιβλίων προέρχονται από δωρεές τοπικών συγγραφέων και δημοσίων φορέων (δήμων, συλλόγων, κτλ). Πρόσφατα μάλιστα ο προϊστάμενος επί 25 χρόνια της παλιάς Εφορείας Κλασικών Αρχαιοτήτων, ο κ. Κώστας Γαλλής, στον οποίο το Μουσείο, μεταξύ άλλων ατόμων, οφείλει και την ύπαρξή του, χάρισε την προσωπική του βιβλιοθήκη. Η καλύτερη επιλογή μετά από μια σταδιοδρομία προσφοράς, πλέον του καλώς νοουμένου καθήκοντος.
Μακάρι να μιμηθούν με δωρεά πολίτες και δημόσιοι φορείς, θα πρέπει να ξέρουν ότι μπορούν να χαρίζουν και παλαιά βιβλία που δεν χρειάζονται πια, αλλά και νέες εκδόσεις που έχουν διαθέσιμες, ώστε να υπάρχει καλύτερη ενημέρωση στα νέα δεδομένα της Ιστορίας, ιδίως της τέχνης του παρελθόντος. Βιβλία σχετικά με τη λειτουργία του Μουσείου, οτιδήποτε αναφέρεται στο ιστορικό παρελθόν, πρωτίστως του τόπου μας, της Λάρισας και της Θεσσαλίας. Το μουσείο είναι κτήμα όλων, μας αντιπροσωπεύει και μας φημίζει ήδη σε όλη την Ελλάδα και πέραν αυτής, οπότε μπορούν όλοι να συνδράμουν στον εμπλουτισμό του. Είναι πολύ παραγωγικό ο αρχαιολόγος, ο τεχνικός του μουσείου, ένας συνεργαζόμενος ερευνητής, να βρίσκει την κατάλληλη βιβλιογραφική ενημέρωση στον χώρο εργασίας του. Κι ό,τι καινούργιο μαθαίνει, θα το μεταφέρει πάλι στο κοινό. Ανάλογα ενδιαφέρει και η απόκτηση αρχείων από ιδιώτες σχετικό με το έργο του μουσείου, το οποίο μπορεί να εμπλουτίσει συλλογές π.χ. αφίσες, φωτογραφίες, έγγραφα, επιστολές, κτλ.
Στην προσπάθεια αυτή συνδράμει ήδη ο Σύλλογος Φίλων του Μουσείου αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα, εθελοντές. Σε ό,τι με αφορά, μια και διετέλεσα υπάλληλος, συνεργάτης και τακτικός αναγνώστης της παλαιάς 7ης ΕΒΑ, προτίθεμαι να συμβάλω λόγω εμπειρίας και στην οργάνωση του παλαιού αρχείου των πρώην Εφορειών. Αρχείο, βιβλιοθήκη, αρχείο και αρχαιολογικά αρχεία, πάνε μαζί. Κι άλλοι συνάδελφοι ήδη έχουν συνεργαστεί εθελοντικά π.χ. στην ξενάγηση και σε πιο δύσκολα ακόμη, σε αρχαιολογικά αρχεία (κεραμική κτλ), όπως ο εκλεκτός συνάδελφος Θεόδωρος Παλιούγκας. Εθελοντές το Μουσείο, τώρα που συνέπεσε το άνοιγμά του με τη μείωση του προσωπικού, χρειάζεται. Γενικά όλοι, και οι εξωτερικοί, αναγνώστες και λοιποί, πρέπει να συμμορφωνόμαστε στους κανονισμούς γιατί σε μια τέτοια Υπηρεσία διαταράσσεται εύκολα η ισορροπία, δηλαδή η ασφάλειά της.
Το ευχάριστο είναι ότι, πέρα από τα εκθέματα, αρχεία και βιβλία βρίσκονται σε έναν εξαιρετικό χώρο, σύγχρονο, απόλυτα προστατευμένα, όπου ο υπάλληλος, ο ερευνητής αισθάνεται άνετα, γίνεται πλέον παραγωγικός. Πρόθεση της Εφορείας Αρχαιοτήτων, όπως γνωρίζω, είναι να εξυπηρετεί όταν κάποιος ενδιαφέρεται σοβαρά, αν επιδεικνύει τη δέουσα προσοχή. Ας πλαισιώσουμε το Μουσείο πολίτες και φορείς, όπως μπορεί ο καθένας, μεταξύ άλλων τροφοδοτώντας με τη νέα γνώση. Είναι σίγουρο ότι θα επιτελεσθεί καλύτερα το κύριο έργο του, η διάσωση και ανάδειξη του αρχαιολογικού υλικού.
Το Διαχρονικό Μουσείο είναι ό,τι ακριβώς υπήρξε ο ελληνορωμαϊκός και βυζαντινός κόσμος που διαφημίζει: ένας ανοικτός χώρος χωρίς φοβίες, εμμονές και εμπάθειες. Η ελληνική κυβέρνηση -εννοείται η κάθε μία- προσφέρει από το υστέρημα του ελληνικού λαού κάθε τι για την ανάπτυξη της σχέσεως πολιτών-μουσείων. Χαρίζει δηλαδή, βοηθώντας στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου με μία ελεύθερη και δημιουργική σχέση. Δεν λειτουργεί εδώ η ανάγκη, ο νομικός εξαναγκασμός. Οπότε και ο ανταποδοτικός, εθελοντικός οβολός των πολιτών πρέπει να γίνεται σε ανάλογο κλίμα.
Από τον Σταύρο Γουλούλη
* Ο Σταύρος Γουλούλης είναι ιστορικός
