Του Κ. Γκιάστα
Είναι από τα έργα που έχουν συζητηθεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Το μέγεθός του αν μη τι άλλο, έως τώρα ξαφνιάζει. Η «Βιοκλιματική ανάπλαση τμήματος ιστορικού κέντρου Λάρισας» προκαλεί ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις. Αν και σύμφωνα με τη δημοτική αρχή το έργο δεν έχει φτάσει ούτε στο μέσο της τελικής του εικόνας αποτελεί πεδίο κατάθεσης απόψεων που σχετίζονται με την τέχνη, την αισθητική, την πολιτική, την ιστορικότητα, τον συμβολισμό, τις κλιματολογικές συνθήκες κ.α.
Τρεις άνθρωποι από διαφορετικούς χώρους ο καθένας κλήθηκαν από την «Ε» να σχολιάσουν τη μέχρι στιγμής εικόνα του έργου. Ο Αντώνης Καρακωνσταντάκης είναι ψηφοθέτης – εικαστικός, ο Στέφανος Λαζαρόπουλος είναι πολιτικός μηχανικός – ζωγράφος ενώ ο Κώστας Τσαντίλης είναι αρχιτέκτονας επί σειρά ετών δημοτικός σύμβουλος, επικεφαλής της δημοτικής κίνησης «ΛΑΡΙΣΑ-ανεξάρτητη αυτοδιοίκηση» και συγγραφέας του βιβλίου «Η επιδίωξη της αξιοβίωτης πόλης».
Α. ΚΑΡΑΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗΣ: «Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΙΕΡΟΣ»
«Η αληθινή καλλιτεχνική έκφραση σε δημόσιους χώρους είναι μια άκρως σημαντική εικαστική δραστηριότητα καθώς μπορεί να δημιουργεί μια περιβαλλοντική ταυτότητα που επιδρά θετικά στην αισθητική μόρφωση των ανθρώπων. Η τέχνη είναι χρήσιμη, αναπτυξιακή και παραγωγική, κυρίως στους δύσκολους καιρούς επιτίθεται στην πεζή καθημερινότητά μας και αντιπαρατίθεται στη στείρα λογική μας, οδηγώντας με «σπάταλο» και έξω από το πνεύμα της λιτότητας τρόπο, την αισθητική μας σε νέους απολαυστικούς δρόμους.
Ζούμε σε μια περιοχή με «ακραίο» κλίμα, αν ανατρέξουμε στο πρόσφατο παρελθόν θα «ανακαλύψουμε» το πώς οι κάτοικοι αντιμετώπισαν και επιβίωσαν στους καύσωνες χωρίς κλιματιστικά και ηλεκτρικό, με αυλή χωμάτινη και μια κληματαριά για σκίαση, με κεραμοσκεπή στα σπίτια, με δημόσιους χώρους κατάφυτους και επιφάνειες χωμάτινες οι οποίες μοσχοβόλαγαν όταν η υδροφόρα του Δήμου κάθε απόγευμα τις ράντιζε.
Δημιουργήσαμε, στο όνομα της εξέλιξης, μια πόλη η οποία μας «διώχνει». Κρεμάσαμε στις όψεις των «ασκεπών» κτιρίων τα ακαλαίσθητα βιομηχανικά κουτιά των κλιματιστικών, ασφαλτοστρώσαμε, τσιμεντοστρώσαμε, πλακοστρώσαμε κάθε πιθαμή εδάφους, εξωστρακίζοντας το χώμα, φυτέψαμε ξενόφερτα φυτά, κυκλοφορούμε ασύστολα με τα αυτοκίνητα με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα να γίνεται αποπνικτική κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.
Βομβαρδιζόμαστε τελευταία από φράσεις όπως «περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη», «βιοκλιματικές αναβαθμίσεις δημόσιων χώρων», «αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής», «προστασία ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος» και άλλων πολλών φράσεων , δυσνόητων για το ευρύ κοινό που καλείται να δεχθεί λύσεις οι οποίες «υποτίθεται» θα ισορροπήσουν το περιβάλλον σε έναν έτσι κι αλλιώς κορεσμένο πολεοδομικά ιστό της πόλης.
Ο δημόσιος χώρος, επειδή ανήκει και απευθύνεται σε όλους είναι ιερός, πρέπει λοιπόν να προσεγγίζεται με σεβασμό αλλά και παρρησία, οποιαδήποτε εγκατάσταση έργου, εικαστικού ή μη, δεν πρέπει να υπερτερεί ούτε να υπολείπεται των υπαρχόντων εγκαταστάσεων.
Είναι ο «λόγος», η «αναλογία», το «φέρον» κατά την αρχιτεκτονική, οι παράμετροι που καθορίζουν την κατασκευή, η οποία, αν τηρηθούν τα παραπάνω αφομοιώνεται και εξωραΐζει το περιβάλλον.
Ας μελετήσουμε προσεκτικά τους τρόπους που χρησιμοποιούσαν οι παλαιότεροι για να αντιμετωπίσουν τα καιρικά φαινόμενα, ας επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες μας και τη θέση μας σε σχέση με το «βιοκλιματοτοπίο» της περιοχής, γιατί οποιαδήποτε προσπάθεια, κατασκευαστική ή μη, η οποία δεν «εδράζεται», στις παραδοσιακές μεθόδους είναι καταδικασμένη σε αποτυχία με δεδομένο το «αμείλικτο» του χρόνου...».
Κ. ΤΣΑΝΤΙΛΗΣ: «ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ»
«Οι σιδερένιες αυτές κατασκευές με τις τερατώδεις διατομές είναι πολύ μακριά από τη λογική και την αισθητική του χώρου του Φρουρίου. Αν οι υπεύθυνοι-δήμος και μελετητές- επεδίωκαν να δημιουργήσουν ένα θέαμα επίδειξης, σοκάροντας την απλότητα του χώρου ατύχησαν οικτρά. Για όλα υπάρχουν και κάποια όρια που δεν πρέπει να υπερβαίνουμε.
Δεν μπορώ να κατανοήσω τα περί βιοκλιματικών παρεμβάσεων και τα άλλα συναφή, όταν η απόλυτη σχεδόν διάστρωση με μάρμαρα, πλακίδια κ.λ.π., η συσσώρευση εκατοντάδων κυβικών μέτρων μπετόν και η μηδενική σχεδόν παρουσία χώματος θα δημιουργεί το καλοκαίρι μια πυρακτωμένη επιφάνεια εντελώς απωθητική.
Δεν μπορώ επίσης να κατανοήσω γιατί όλη αυτή η υπερβολική χλιδή-και βέβαια το ανάλογο υψηλό κόστος- σ’ ένα χώρο που δεν του ταιριάζει ούτε η νεοπλουτίστικη κακοποίηση ούτε και η επιδειξιομανία παρά μόνο η απλότητα και οι ήπιες παρεμβάσεις».
ΣΤ. ΛΑΖΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: «ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΣ ΣΕΒΑΣΜΟΣ Η ΠΕΡΙΟΧΗ»
«Είναι ένα έργο και σαν σύγχρονο έργο επιφέρει πολλές και μεγάλες διαφωνίες. Αυτό οφείλεται στο ότι η τέχνη έχει μεγάλο «ποσό» υποκειμενικότητας. Στο έργο που αναφερόμαστε κατά μείζονα λόγο υπάρχουν όλα αυτά τα στοιχεία διότι από τη μια μεριά έχουμε να κάνουμε με ένα περιβάλλον, με μια ιστορία ή ακόμα και με αναμνήσεις παιδικών χρόνων για τους Λαρισαίους ως εκ τούτου συνδέεται με κάτι παλιό. Από την άλλη μεριά οι σύγχρονες γνώσεις της αρχιτεκτονικής καλούνται πολλές φορές να εφαρμόσουν πράγματα που για άλλους μεν δεν πρέπει να συμβαδίζουν, γι’ άλλους δε δημιουργούν αντιθέσεις οι ο ποίες μπορεί να αποτυγχάνουν σε πολλά πράγματα ωστόσο μπορεί να επιτύχουν λόγου χάρη στο θέμα που λέγεται ταυτότητα, εννοώντας σύγχρονη παρουσία.
Είναι αλήθεια πως τα τερατουργήματα αυτά των κατασκευών δημιουργούν μια ογκώδη παρουσία, παρόλα αυτά έχουν τη δυνατότητα με μια συμπληρωματική εργασία των αρχιτεκτόνων που θα παρακολουθήσουν και θα εκτελέσουν το έργο όχι μόνο να διασκεδάσουν αυτό που βλέπουμε σήμερα αλλά και να βγει κάτι ευχάριστο για τον Λαρισαίο.
Πιο αναλυτικά: Δίπλα από τον ιστό των πλαισίων «τρέχει» ένα παρτέρι όπου κάλλιστα θα μπορούσε να «στηρίξει» αισθητικά τους σιδερένιους στύλους με ένα ψιλό πράσινο αναρριχόμενο φυτό, στοιχείο το οποίο θα έδενε με το υπόλοιπο περιβάλλον, θα έδινε μια ευχάριστη όψη και επίσης θα βοηθούσε ακόμα και για τον σκοπό που το έργο γίνεται για τη μείωση της θερμοκρασίας για όσους κάνουν τον περίπατό τους σε αυτόν τον διάδρομο.
Στοιχεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν και σ’ αυτήν την κατεύθυνση είναι η χρωματική γκάμα που θα έχει το έργο συνολικά. Από το χρώμα των πλαισίων ως και το χρώμα της επικάλυψης. Είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως οι περιοχές αυτές χρειάζονται περισσότερο σεβασμό και η σύγχρονη αρχιτεκτονική θα πρέπει την ώρα της δημιουργίας να κοιτάζει με το ένα μάτι στη σημερινή αρχιτεκτονική και με το άλλο σε εκείνο το στοιχείο που έχουν γνωρίσει, έχουν βιώσει και έχει δώσει την ταυτότητα του Φρουρίου όλα αυτά τα χρόνια».
