ΧΑΛΙΚΙ ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ: Το καταφύγιο της παραδοσιακής τυροκομίας

Από αριστερά οι κτηνοτρόφοι Κώστας Ζαμάνης, Αλέξανδρος Χρόνης και ο τυροκόμος Γιώργος Ζαχαρής

ΦΑΡΣΑΛΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Γ. Γκαντέλου
Στα γραφικά χωριά του Ασπροποτάμου, και συγκεκριμένα στο Χαλίκι, μια ιστορία αιώνων παράδοσης και αγώνα για επιβίωση ξεδιπλώνεται κάθε καλοκαίρι. Εκεί, το τυροκομείο του Γιώργου Ζάχαρη, με 48 χρόνια ιστορίας πλέον, συναντά τους βλάχους τσέλιγκες και «μεταμορφώνει» το αγνό γάλα των προβάτων που κατέρχονται από τα βουνά της Πίνδου σε αυθεντικά τυροκομικά προϊόντα.

Οι κτηνοτρόφοι της περιοχής, όπως ο Κώστας Ζαμάνης και ο Αλέξανδρος Χρόνης, ακολουθούν πιστά τα χνάρια των προγόνων τους, μετακινώντας τα κοπάδια τους από τον κάμπο στα ορεινά λιβάδια. Μια διαδικασία που απαιτεί κόπο και μεγάλο οικονομικό κόστος, καθώς η μεταφορά των ζώων μπορεί να φτάσει ακόμα και τις 3.000 ευρώ. Παρά τις δυσκολίες, οι κτηνοτρόφοι επιμένουν σε έναν τρόπο ζωής που συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής, παράγοντας βιολογικό γάλα υψηλής ποιότητας. Χρησιμοποιούν ζώα που αντέχουν στα ορεινά της Πίνδου και στις κακουχίες. Ο Γιώργος Ζαχαρής, συνεχιστής του τυροκομείου, συλλέγει τον μόχθο των κτηνοτρόφων και παράγει καθημερινά τους θερινούς μήνες προϊόντα από αιγοπρόβειο γάλα, όπως η φέτα, το κεφαλοτύρι, η μυζήθρα και το βούτυρο, χρησιμοποιώντας αγνά υλικά και παραδοσιακές μεθόδους όπως την παρασκευή κασεριού στην κόφα. Μια μέθοδος που αυτή την εποχή σπάνια συναντά κανείς.
Ωστόσο, η μετακινούμενη κτηνοτροφία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Τα τελευταία χρόνια στο Χαλίκι, ο αριθμός των αιγοπροβάτων έχει μειωθεί δραματικά, από 10.000 ζώα σε περίπου 5.000 σήμερα. Η έλλειψη κρατικής στήριξης, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή και τα αυξημένα κόστη, απειλούν να εξαφανίσουν αυτή την πατροπαράδοτη δραστηριότητα.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
«Η πολιτεία πρέπει να αναγνωρίσει τη σημασία της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, μιας άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που συνδράμει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων», τονίζει ο κ. Ζαμάνης, ενώ ο κ. Χρόνης προσθέτει ότι: «Είναι ένας τρόπος ζωής που συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής». Η μετακινούμενη κτηνοτροφία συμβάλλει ακόμη στην ανάπτυξη ορεινών και μειονεκτικών αγροτικών περιοχών, κρατώντας τον νέο κόσμο στην ύπαιθρο.
ΠΕΡΙ ΠΑΝΩΛΗΣ
Παρά τις δυσκολίες, οι κτηνοτρόφοι του Ασπροποτάμου παραμένουν αισιόδοξοι. Η περιοχή του Ασπροποτάμου δεν επηρεάστηκε από την πανώλη. Αν και δημιούργησε νέα προβλήματα φόβου σε μερίδα πολιτών, δεν μπορεί να αγγίξει την ποιότητα των προϊόντων τους. «Η επιστήμη έχει αποδείξει ότι τόσο το πρόβειο κρέας, όσο και τα τυροκομικά είναι ασφαλή για την κατανάλωση», επισημαίνει ο τυροκόμος Γιώργος Ζαχαρής.
Πως να φτασετε στο Χαλικι Ασπροποταμου
Για να επισκεφτείτε το Χαλίκι και να γευτείτε τα αυθεντικά προϊόντα του τυροκομείου Ζάχαρης, μπορείτε να ακολουθήσετε τρεις διαδρομές:
Από τη Θεσσαλία: Ανηφορίζοντας από τα Τρίκαλα για το Περτούλι και την Ελάτη, έως τα τρία ποτάμια και το Χαλίκι, είτε από την Καλαμπάκα και την Καστανιά (αν και ο δρόμος αυτή την περίοδο είναι προσωρινά κλειστός λόγω των ζημιών που προκάλεσε η κακοκαιρία «Daniel») και πάλι τα τρία ποτάμια, ακολουθείτε τις πινακίδες για το Χαλίκι.
Από την Ήπειρο και το Μέτσοβο: Ακολουθώντας τον δρόμο από το Μέτσοβο στο Ανήλιο και μέσα από μια μοναδική διαδρομή, μετά από 40 λεπτά οδήγησης, θα ακολουθήσετε τις πινακίδες για το Χαλίκι.
Το Χαλίκι απέχει 97 χλμ. από τα Τρίκαλα και μόλις 23 χλμ. από το Μέτσοβο, ενώ βρίσκεται πολύ κοντά στο όρος Λάκμος, μια από τις υψηλότερες κορυφές της Ελλάδας, όπου στην περιοχή η κορυφή είναι γνωστή ως Περιστέρι.
Η αναγκη για στηριξη
Το τυροκομείο Ζάχαρης και οι κτηνοτρόφοι του Ασπροποτάμου αποτελούν ένα ζωντανό παράδειγμα της προσπάθειας για διατήρηση της παράδοσης και της αγροτικής οικονομίας σε μια εποχή μεγάλων προκλήσεων. Η στήριξη της πολιτείας και των καταναλωτών είναι απαραίτητη για να συνεχίσουν να προσφέρουν αυθεντικά, ποιοτικά προϊόντα και να διατηρήσουν ζωντανή μια σημαντική πτυχή της ελληνικής υπαίθρου. Επισκεφτείτε το Χαλίκι, γνωρίστε τους ανθρώπους του και απολαύστε τα μοναδικά προϊόντα τους. Στηρίξτε την παραδοσιακή κτηνοτροφία και συμβάλλετε στη διατήρηση ενός πολύτιμου κομματιού της ελληνικής κληρονομιάς.