Αν την πούμε καλύτερα πλατεία «Αβέρωφ»; Άντε να το πάρει το ποτάμι. Είναι η πλατεία με το ψητοπωλείο του Κυριακίδη, το τσιπουράδικο του Μούχα επί της οδού Φαρσάλων… Τώρα μάλλον οι περισσότεροι κατάλαβαν.
Δεν είναι άδικο όμως για τους πολίτες και την ιστορία αυτού του τόπου, να μην είναι γνωστή με την επίσημη ονομασία της μια τόσο μεγάλη πλατεία; Αυτό σκέφτηκαν και τα μέλη της Κίνησης Πολιτών «Λάρισα η πόλη μου» και σε συνεργασία με τη Λαογραφική και Ιστορική Ένωση «Αλησμόνητες Πατρίδες», την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Λαρισαίων και το «Θεσσαλικό Θέατρο» τίμησαν τον αγωνιστή των δικαιωμάτων των αγροτών.
Τον Μαρίνο Αντύπα, τον άνθρωπο που περπάτησε στα χνάρια του Ρήγα του Θετταλού παλεύοντας για δικαιοσύνη, ισότητα και αδελφότητα.
Πλέον αν κάποιος περιμένει στη στάση των λεωφορείων της πλατείας μπορεί να διαβάσει ένα απόσπασμα από την τελευταία του επιστολή. Γράφτηκε στις 14 του Φλεβάρη το 1907. Λίγες ημέρες πριν τη δολοφονία του στις 8 Μαρτίου. «Το δέντρον της ελευθερίας και της προόδου, ποτίζεται με ιδρώτα και αίμα, διότι παράγει καρπούς τρέφοντας ουχί σώματα αλλά ιδέας, αδελφότητα και ανθρωπισμόν» και όπως εξηγούν στην «Ε» τα μέλη της κίνησης πολιτών «Λάρισα η πόλη μου», Γιώργος Τράντας και Παναγιώτης Δομούζης, προοριζόταν για τον Μιλτιάδη Δάλλα τον Αγιώτη, πρώην βουλευτή και συμβολαιογράφο. «Μοιάζει προφητική, καθώς ενώ μιλάει για αίμα, λίγες ημέρες αργότερα δολοφονήθηκε…».
Η επίσημη ονομασία της πλατείας αναφέρεται ελάχιστα από παλιά. Αποδεικνύεται με την ύπαρξη μιας πινακίδας σε μεσαίο κτίριο της πλατείας, αλλά κι μ’ ένα δημοσίευμα του 1982.
Αν όμως την ψάξει την πλατεία κάποιος σε ψηφιακό χάρτη με το όνομα «Μαρίνος Αντύπας» δεν θα την εντοπίσει. Ούτε και με το όνομα «Αβέρωφ».
«Θεωρούσαμε πως είναι χρέος όλων να αναδειχθεί η ονομασία της» λένε στην «Ε» κι εξηγούν πως τοποθετήθηκαν δύο πινακίδες στις γωνίες της πλατείας, ενώ υπάρχει και η σκέψη στο μέλλον να τοποθετηθεί ένας ανδριάντας ή μια επιγραφή στο μέσο της. Κεφαλλονίτης ο Αντύπας που βρέθηκε εδώ για να εργαστεί ως επιστάτης στη γη του θείου του, ο οποίος νωρίτερα αγόρασε γη ερχόμενος από τη Ρουμανία.
«Ο θείος του Σκιαδαρέσης μαζί με τον Μεταξά αγόρασαν 300.000 στρέμματα γης. Τα 100 πήρε ο Σκιαδαρέσης και ο Μεταξάς τα 200. Ο πρώτος έβαλε τον Αντύπα για επιστάτη και ο Μεταξάς έναν ντόπιο» εξηγούν και συνεχίζουν παραδίδοντας μάθημα ιστορίας. Εκεί όταν ανέλαβε ο Αντύπας πρόσφερε καλύτερες συνθήκες στους εργαζόμενους. Δεν δούλευαν την Κυριακή και το μεσημέρι ανάπαυση. Οι γυναίκες έκαναν πιο ελαφριές δουλειές. Ζητούσε σχολεία ανοιχτά, χάρισε χρέη σε φτωχούς, έδωσε αναλογία 75% από το 25% στους κολίγους. Αυτά όλα ανησύχησαν τόσο τον Μεταξά όσο και πολλούς άλλους.
«Είχαν κοινό κονάκι. Ένα βράδυ επιστρέφοντας να πάρει κάτι ο Αντύπας, τον πυροβόλησε ο επιστάτης τού Μεταξά. Στη συνέχεια το παρουσίασαν όλο αυτό ως νόμιμη άμυνα, αφού το έστησαν για να φαίνεται πως τάχα μάλωσαν». Μα ο κόσμος δεν τα πιστεύει ποτέ αυτά. Πότε δεν τα πίστεψε στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γρήγορα τα νέα μαθεύτηκαν και ο Μαρίνος Αντύπας έγινε σύμβολο των αγροτών και της επανάστασης.
Άνθρωπος δίχως συμφέροντα. Με όραμα και αίσθημα δικαιοσύνης μέσα του. Αγωνιστής μέχρι το τέλος. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, έβγαζε εφημερίδα στο νησί και το πάλευε να γίνει ακόμη και βουλευτής για να σταματήσει το ρουσφέτι. Μυαλό μεγάλο, άνθρωπος που έβλεπε μπροστά. Με σπουδές και θάρρος. Πολέμησε στην Κρήτη. Δεν θα δίσταζε να χαστουκίσει δημόσια τον βουλευτή Αγαμέμνωνα Σλήμαν όταν εκείνος τον έβρισε. Πεθαίνοντας είπε τρεις λέξεις προερχόμενες από το σύνταγμα της Γαλλικής Επανάστασης που το μετέφρασε ο Ρήγας ο Φεραίος το 1797. Ελευθερία, ισοτιμία, αδελφότης. Μ’ αυτές τις λέξεις ξεψύχησε... Στο Ομόλιο είναι ο τάφος του και υπάρχει μια προτομή του στον Άγιο Αθανάσιο. Στον Πυργετό που τον δολοφόνησαν υπάρχει ανδριάντας. Στη Λάρισα εδώ και χρόνια μια ομάδα νέων ανθρώπων διατηρεί ένα αυτοοργανωμένο αθλητικό σωματείο με το όνομα «Μαρίνος Αντύπας» με οριζόντια και αντιεραρχική δομή. Το όνομά του υπάρχει σε μικρό πεζόδρομο στο μέσον της Κεντρικής πλατείας στη Λάρισα. Πλέον ας αποκαλείται και η πλατεία με το επίσημο όνομά της: Μαρίνος Αντύπας. Περήφανα και για πάντα…
Του Κώστα Γκιάστα
Φωτ.: Αλέξανδρος Παπαγεωργίου
