προϋποθέτει τη διεξαγωγή των πρώτων Επιτροπών Παρακολούθησης (για το ΠΕΠ Θεσσαλίας αυτή πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 18 Νοεμβρίου).
Αυτά δηλώνει, με συνέντευξή του στην «Ε», ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, με αφορμή τη σημερινή εκδήλωση στο Διαχρονικό Μουσείο, όπου θα παρουσιαστεί το νέο ΕΣΠΑ για τη χώρα, παρουσία της ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, των περιφερειαρχών και πολλών αξιωματούχων της ελληνικής κυβέρνησης και της Ε.Ε.
Ο κ. Σκάλκος αποκαλύπτει ότι η διπλή πρόκληση της «πράσινης» μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας, τονίζει πως «η ελληνική κυβέρνηση έχει εντοπίσει, με βάση την εμπειρία του προηγούμενου ΕΣΠΑ, τα σημεία πως χρήζουν αλλαγών ή επιδέχονται βελτίωσης» και επισημαίνει πως «η χώρα μας συγκαταλέγεται ανάμεσα στην πρώτη τριάδα της κατάταξης των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα κύρια Ταμεία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), καθώς έχει αποπληρωθεί το 79% της κοινοτικής συνδρομής».
Ακόμη ο Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων υπογραμμίζει πως «τα χρηματοδοτικά εργαλεία ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης και Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων θα υλοποιηθούν συνδυαστικά», ενώ η επιχορήγηση του χαρτιού για τις εφημερίδες θα δοθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, μόλις εγκριθεί η σχετική διάταξη από τη Βουλή.
* Κύριε Γενικέ Γραμματέα, σήμερα βρίσκεστε στη Λάρισα για την παρουσίαση του νέου ΕΣΠΑ. Τον Ιούλιο, πάλι από τη Λάρισα είχατε δηλώσει ότι «τα Τομεακά Προγράμματα 2021-2027 έχουν αρχίσει να εγκρίνονται το ένα κατόπιν του άλλου, ακολουθούν τα Περιφερειακά Προγράμματα και τον Οκτώβρη θα βγουν οι πρώτες νέες προσκλήσεις». Έφθασε η ώρα; Πότε θα έχουμε τις πρώτες προσκλήσεις του νέου ΕΣΠΑ και κυρίως πότε αυτές θα αρχίσουν να εκταμιεύουν χρήματα στην αγορά;
- Ο χρονοπρογραμματισμός μας για την έγκριση και την ενεργοποίηση των Προγραμμάτων της περιόδου 2021-2027 ακολουθείται χωρίς καμία τροποποίηση, ακριβώς όπως το σχεδιάσαμε. Ανάμεσα στον περασμένο Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο εγκρίθηκε το σύνολο των επτά τομεακών και των δεκατριών Περιφερειακών Προγραμμάτων. Απομένουν τα Προγράμματα της Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) και την Αλιείας, Υδατοκαλλιέργειας και Θάλασσας που ακολουθούν τον προγραμματισμό του αρμόδιου Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η ενεργοποίηση των Προγραμμάτων προϋποθέτει τη διεξαγωγή των πρώτων Επιτροπών Παρακολούθησης -για το ΠΕΠ Θεσσαλίας αυτή πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 18 Νοεμβρίου- και στη συνέχεια την έκδοση των πρώτων προσκλήσεων. Οι πρώτες προσκλήσεις που θα βγουν αφορούν στο νέο Πρόγραμμα της Ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την ψηφιακή και «πράσινη» αναβάθμισή τους και αναμένονται στα μέσα Νοεμβρίου.
* Σε ποιους κλάδους θα δοθεί προτεραιότητα στο νέο ΕΣΠΑ; Για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, για την κλιματική κρίση που ήδη επηρεάζει τη Θεσσαλία, κάπου αλλού…
- Είναι κρίσιμο οι δημόσιες επενδύσεις να κατευθυνθούν σε τομείς υψηλής προστιθέμενες αξίας που θα διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη παρουσία της Ελλάδας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας. Η διπλή πρόκληση της «πράσινης» μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και αναγκαίο όρο ευημερίας σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται ταχύτατα. Αυτή η αναγκαία προσαρμογή θα απαιτήσει αυξημένους χρηματοδοτικούς πόρους, καθώς το επενδυτικό κενό για υφιστάμενες και νέες ανάγκες για την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπολογίζεται σε 390 και 125 δισ. ευρώ κατ’ έτος αντίστοιχα. Η Ελλάδα κινείται σε αυτή την κατεύθυνση. Είναι ενδεικτικό πως το Σχέδιο Ελλάδα 2.0 πρόκειται να κατευθύνει το 37,5% των πόρων του στην πράσινη μετάβαση και το 23,3% στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και της δημόσιας διοίκησης, ενώ στο νέο ΕΣΠΑ έχουν δεσμευτεί πόροι για το «πρασίνισμα» της οικονομίας που αντιστοιχούν στο 27,7% των συνολικών πιστώσεων και περίπου 5,3% για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Πέρα από αυτόν τον διπλό στόχο, προτεραιότητά μας είναι οι υποδομές μεταφορών με την ανάπτυξη σύγχρονων πολυτροπικών μεταφορών (οδικών, σιδηροδρομικών και θαλάσσιων) και βέβαια η ενίσχυση της απασχόλησης και του ανθρώπινου δυναμικού, της εκπαίδευσης και κατάρτισης, της κοινωνικής ένταξης και αλληλεγγύης, καθώς και της θωράκισης της δημόσιας υγείας.
* Αξιοποιώντας τα όποια λάθη-παραλείψεις του προηγούμενου προγράμματος, τι θα διορθωθεί στο νέο ΕΣΠΑ;
- Δεν θα μιλούσα για λάθη και παραλείψεις, αλλά περισσότερο για τομείς και σημεία που έχουμε εντοπίσει πως χρήζουν αλλαγών ή επιδέχονται βελτίωσης. Σε ό,τι αφορά στις δράσεις κρατικών ενισχύσεων, στοχεύουμε στη διευκόλυνση των ωφελούμενων μέσα από την επιτάχυνση και την απλοποίηση των διαδικασιών. Σε αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει σημαντικά βήματα μπροστά και δρομολογούνται ακόμη περισσότερα.
Με τον νέο εφαρμοστικό νόμο του ΕΣΠΑ (ο ν. 4914/2022) που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάρτιο, αλλαγές στις δομές διαχείρισης του ΕΣΠΑ με την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών του, καθώς επίσης και αναπτύσσονται νέα διαχειριστικά εργαλεία όπως ο σχεδιασμός νέου Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) και η διασύνδεση όλων των σχετικών πληροφοριακών συστημάτων. Στην ίδια κατεύθυνση, τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσουν πρόσθετες αλλαγές στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) του ΕΣΠΑ. Σε ό,τι αφορά στην υλοποίηση των δημόσιων έργων, μεταξύ άλλων προωθούνται ρυθμίσεις για την υποστήριξη των αδύναμων δικαιούχων μέσω ενός ειδικού προγράμματος τεχνικής βοήθειας για την ενίσχυση της θεσμικής τους ικανότητας, ενώ επίσης δίνεται βαρύτητα στην ωρίμαση των έργων (μελέτες, αδειοδοτήσεις, κλπ.) με την προτεραιοποίηση έργων αυξημένου προϋπολογισμού που εντάσσονται στον νεοσύστατο μηχανισμό ωρίμασης έργων (νέα δομή ΤΑΙΠΕΔ).
* Σχετικά με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του νέου ΕΣΠΑ, η Ελλάδα σε ποια φάση βρίσκεται σε σχέση με άλλες χώρες στην Ε.Ε.;
- Είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι τα τελευταία περίπου δυόμισι χρόνια, η χώρα μας συγκαταλέγεται ανάμεσα στην πρώτη τριάδα της κατάταξης των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα κύρια Ταμεία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Μέχρι σήμερα έχει αποπληρωθεί το 79% της κοινοτικής συνδρομής των διαθέσιμων πιστώσεων και βάσιμα εκτιμούμε πως το σύνολο των προγραμμάτων της τρέχουσας περιόδου θα κλείσουν με ασφάλεια, χωρίς την παραμικρή απώλεια πόρων. Αυτές οι επιδόσεις είναι αποτέλεσμα της αποτελεσματικής δουλειάς που γίνεται σε όλα τα επίπεδα και από το σύνολο των εμπλεκόμενων φορέων, συναρμόδιων υπουργείων, διαχειριστικών αρχών και δικαιούχων.
* Η κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της 3 σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία για την ενίσχυση της οικονομίας, το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Αυτά θα υλοποιηθούν αλληλένδετα ή αυτόνομα;
- Η χώρα μας διαθέτει για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της τόσο σημαντικούς χρηματοδοτικούς πόρους. Συνδυαστικά τα τρία χρηματοδοτικά εργαλεία που ορθά αναφέρατε συνιστούν ένα μοναδικό «παράθυρο ευκαιρίας» που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε. Με έναν συνολικό προϋπολογισμό που, συμπληρωματικά με άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία (ΚΑΠ, κ.λπ.) πλησιάζει τα 77 δισ. ευρώ, μπορούμε να καλύψουμε το μεγάλο επενδυτικό κενό της ελληνικής οικονομίας και να χρηματοδοτήσουμε δράσεις, μεταρρυθμίσεις και επενδυτικά σχέδια που θα οδηγήσουν σε ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο που συνδυάζει δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης σε κλιματικά ανθεκτικές συνθήκες. Τα εργαλεία αυτά θα υλοποιηθούν συνδυαστικά καθώς στο μεγαλύτερο μέρος τους αφορούν στην ίδια χρονικά περίοδο εφαρμογής, αλλά και προκειμένου να εκμεταλλευτούμε συνέργειες ανάμεσά τους. Για τον σκοπό αυτό έχουμε ήδη προχωρήσει στις απαραίτητες διαχειριστικές προσαρμογές (πληροφοριακά συστήματα, οργανωτικές δομές, κλπ.) σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών.
* Κλείνοντας, σχετικά με το πρόγραμμα επιδότησης του χαρτιού για τις εφημερίδες, αυτό έχει εγκριθεί από τους αρμόδιους υφυπουργούς Γ. Οικονόμου και Απ. Βεσυρόπουλο και αναμένεται το δικό σας «πράσινο φως». Πού βρίσκεται η υπόθεση, η οποία αποτελεί μείζον ζήτημα για τον έντυπο Τύπο;
- Έχετε δίκιο να χαρακτηρίζετε ως «μείζον» το ζήτημα της στήριξης του έντυπου Τύπου σε μία εξαιρετικά δύσκολη οικονομικά περίοδο. Η κυβερνητική βούληση για τη στήριξη αυτή είναι δεδομένη και πλέον σε αυτό συνηγορεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την έγκριση της σχετικής κρατικής ενίσχυσης. Για τον λόγο αυτό και χωρίς καμία ολιγωρία, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προχώρησε στην προώθηση σχετικής τροπολογίας προκειμένου οι ενισχύσεις να δοθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Η διάταξη βρίσκεται ήδη στη Βουλή προς ψήφιση και, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι, αμέσως μετά, οι αναλογούντες πόροι πρόκειται να καταβληθούν στους δικαιούχους.
