Γεννήθηκε στα Αμπελάκια το 1789 από καλή οικογένεια. Τα πρώτα γράμματα τα πήρε στη γενέτειρά του. Ο πατέρας του Θωμάς Γ. Μάνιαρης ήταν ταμίας και σύμβουλος της μεγάλης εταιρίας των κόκκινων νημάτων και έστειλε το γιό του στην Βιέννη, για να σπουδάσει γιατρός.
Να σημειωθεί εδώ ότι ο πατέρας του πιθανό αποφάσισε να τον στείλει στη Βιέννη ύστερα από σχετική επιστολή του Γ. Σίνα, της 2/9/1798, ο οποίος ήταν μεσίτης, πλούσιας Αμπελακιώτικης οικογένειας που έμεινε στη Βιέννη, όπως αναφέρεται στο βιβλίο του (Σ. Παγανέλη ΄΄Οδοιπορικαί σημειώσεις, Αθήναι 1882 σελ.417)
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Πράγματι ο νεαρός Αδαμάντιος μετέβη το 1807 σε ηλικία 18 ετών στην Βιέννη, όπου οι συγγενείς του, που ζούσαν εκεί ως διευθύνοντες στο κατάστημα της εταιρίας με την επωνυμία Σβάρτς και Σία, τον προέτρεψαν να ακολουθήσει την εμπορική σταδιοδρομία.
Ύστερα και από την άδεια του πατέρα του άρχισε να ετοιμάζεται για το εμπόριο.
Στην αρχή εργάσθηκε στο υποκατάστημα του Σβάρτς και μάθαινε την Γερμανική, Γαλλική και Ιταλική γλώσσα. Ύστερα από τρία χρόνια ο Μάνιαρης εργάστηκε σε νέα εταιρία του επίσης Αμπελακιώτη Ι. Ζάντζαλη.
Ο Μάνιαρης ανέλαβε τη Δ/νση του Καταστήματος με επιτυχία και έκαμε εμπορικές πράξεις και πράξεις αγοραπωλησίας συναλλάγματος με πάρα πολλά κέρδη.
Στην εταιρία αυτή έμεινε πέντε χρόνια, αλλά έφυγε, γιατί κατά την διανομή των κερδών δεν τον αντάμειψε η εταιρία δίκαια.
Από το 1816 ο ίδιος έκανε εμπορικές πράξεις στη Βιέννη, αγοράζοντας κόκκινα νήματα τα οποία πουλούσε στις εμπορικές πανηγύρεις της Βοημίας και Μοραβίας. Επειδή ήταν οικονόμος και λιτοδίαιτος αύξησε πολύ τον πλούτο του και απέκτησε αρκετή περιουσία σε σύντομο χρονικό διάστημα.
ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΛΟΧΟ
Ο Διαμαντής Μάνιαρης μυήθηκε στα μυστικά της επανάστασης της Ελλάδος, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες το 1821 από τον εξάδελφό του Ι. Μακρή, που ήταν δάσκαλος στον οίκο των Υψηλαντών.
Ο Διαμαντής Μάνιαρης μετέτρεψε την περιουσία του σε φλουριά και πήγε στην Οδησσό. Από εκεί πήγε στο Κισνόβι, πρωτεύουσα της Βεσσαραβίας. Κατατάχθηκε και αυτός στον Ιερό Λόχο του Α. Υψηλάντη στο Ιάσιο. Από εκεί πήγε στο Στίγκα κοντά στο Σκουλένι, κάτω απ΄ τις διαταγές του Ρώσσου Συνταγματάρχη Γ. Κατακουζηνού, στον οποίο παρέδωσε 500 φλουριά για τις ανάγκες του Ιερού Λόχου.
Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΚΟΥΛΕΝΙΟΥ
-ηη μάχη του Σκουλενίου ήταν μία από τις τελευταίες μάχες των Ελλήνων επαναστατών στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, κατά των στρατευμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έλαβε χώρα στις 17/6/1821, δέκα μέρες μετά τη μάχη του Δραγατσανίου, δίπλα στη Μονή Σκουλενίου στη Μολδαβία -σημερινή Ρουμανία- και κατέληξε με νίκη των Οθωμανών.
Όπως γράφει ο ιστορικός και λογοτέχνης Διονύσιος Κόκκινος, οι επικεφαλής της ελληνικής δύναμης που αριθμούσε 400 περίπου μαχητές (358 κατά άλλες πηγές), οχύρωσαν το Σκουλένι, κοινώνησαν των Αχράντων Μυστηρίων και έφαγαν αντί άρτου αντίδωρο, λέγοντας ΄΄αυτή είναι η στερνή μας τροφή΄΄.
Αρχηγός ήταν ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης ή Αγραφιώτης, ο δε Μάνιαρης πήρε μέρος ως εικοσιπένταρχος.
Η σύγκρουση έγινε μπροστά στα μάτια των Ρωσικών συνταγμάτων του στρατηγού Ζαμπανιώφ, παρατεταγμένων στην απέναντι όχθη του Προύθου, και Ελλήνων και Μολδαβών προσφύγων από το Ιάσιο. Η τούρκικη δύναμη που αριθμούσε 2000 πεζούς, 4000 ιππείς και 6 κανόνια, υπό τις διαταγές του Κεχαγιάμπεη, τους σφυροκοπούσε επί 8 ώρες με αποτέλεσμα η άνιση αυτή σύγκρουση να καταλήξει σε νίκη των Οθωμανών. Οι απώλειες της μάχης υπολογίζονται για μεν τους Έλληνες σε 300 νεκρούς και πενήντα τραυματίες, για δε τους τούρκους σε 1600 νεκρούς και 200 τραυματίες. Στη μάχη πήρε μέρος ο Ιερωμένος Λουκάς (κατά κόσμο Λεοντιάδης απ΄ την Αθήνα), ο οποίος τέλεσε την θεία Κοινωνία που προαναφέρθηκε, και ο οποίος βοήθησε τον Μάνιαρη να περάσουν στην αντίπερα όχθη τους 58 συνολικά διασωθέντες της μάχης.
Διασώθηκαν και πέρασαν σε Ρωσικό έδαφος 1300 περίπου (συμπεριλαμβάνονται οι ΄Έλληνες και Μολδαβοί πρόσφυγες που προαναφέρθηκαν), ο Μάνιαρης δε πέρασε τον ποταμό τελευταίος. Οι Ρώσσοι όσους διασώθηκαν και πέρασαν στο έδαφός τους τους έθεσαν υπό φρούρηση.
Ο Μακρής τελικά πέτυχε την απόλυση του Μάνιαρη απ΄ τους Ρώσσους με ενέργειες της κυρίας Υψηλάντου.
Μετά από όλα αυτά ο Μάνιαρης ετοιμάζεται να κατέβει στην Ελλάδα μέσω Γαλλίας.
Πριν την αναχώρηση ο Κατακουζηνός επέστρεψε τα 500 φλουριά στο Μάνιαρη γιατί δε ξοδεύτηκαν.
Από τη Γερμανία μέχρι το Παρίσι ο Μάνιαρης γνώρισε τον ενθουσιασμό των ξένων υπέρ της Ελλάδος. Στη Λειψία πήρε εικόνες των αγωνιστών του 1821 όπως του Κολοκοτρώνη, της Μπουμπουλίνας και άλλων, που είχαν εκτυπωθεί από τον καθηγητή της φιλοσοφίας Γ. Κρουγ.
Στο Παρίσι οι Γάλλοι τον αγκάλιαζαν και τον φιλούσαν, γιατί τον είδαν να φοράει τη στολή του Ιερού Λόχου. Στο Παρίσι έμεινε λίγες μέρες περιμένοντας τον συνεταίρο του Κοραή, Ν. Πίκουλο να του δώσει ένα κιβώτιο με επιστολές θρησκευτικού περιεχομένου κατά των Διαμαρτυρομένων.
Ο Αδαμάντιος Μάνιαρης συνόδευσε από το Παρίσι 70 περίπου φιλέλληνες με τον Γερμανό Νόρμαν, αφού πήρε το κιβώτιο με τις επιστολές του από τον Κοραή.
Στη Μασσαλία ναυλώθηκε πλοίο και μετά 15 ημέρες έφτασε στο Ναβαρίνο ο Μάνιαρης με τους 70 φιλέλληνες. Εκεί παρέμεινε λίγες μέρες και μετά φτάνει με τρεις Γερμανούς Φιλέλληνες στην Κόρινθο και έρχεται σε επαφή με την Ελληνική Κυβέρνηση.
Ο Μάνιαρης επισκέφθηκε τα νησιά για ένα μήνα και μοίρασε την επιστολή που του είχε δώσει ο Κοραής. Ύστερα ήλθε πάλι στην Κόρινθο και ο Κωλέττης του ανέθεσε να οδηγήσει 400 περίπου φιλέλληνες στο στρατό της Δυτικής Ελλάδος.
Ο Μάνιαρης ήρθε στην Αθήνα και πήρε μέρος στις εφόδους των Αθηναίων κατά των Τούρκων στην Ακρόπολη. Μετά την παράδοση του φρουρίου, μπήκε στη γολέττα του επτανησίου Ραφτόπουλου και έφθασε στο Άργος. Είναι η εποχή που κατέβαινε ο Δράμαλης και παντού υπήρχε αναρχία και αταξία.
Γι΄ αυτό ο Κωλέττης παρακάλεσε το Μάνιαρη και τον Ραφτόπουλο να πάρουν το ασήμι που είχαν συγκεντρώσει απ΄ όλη την Ελλάδα και να το πάνε στα νησιά. Το ασήμι αυτό το παρέδωσαν σε ανθρώπους της Μπουμπουλίνας, για να το φυλάξουν και ύστερα πήγαν στην ΄Ύδρα και στην Νάξο.
Ο Αδαμάντιος Μάνιαρης εκτός από την ενασχόλησή του με τα πολεμικά πρόσφερε τις ικανότητες του, για να οργανώσει τους κλάδους των δημοσίων Υπηρεσιών στα οικονομικά.
ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ
Η καριέρα του Μάνιαρη ως κρατικού υπαλλήλου ξεκινά το 1823, οπότε διορίστηκε γραμματέας της επαρχίας Αθηνών. Ανέλαβε στη συνέχεια καθήκοντα αστυνόμου και λιμενάρχη Σκοπέλου, ενώ πήγε και σε άλλα νησιά όπου οργάνωσε Λιμεναρχεία και Επαρχεία. Το 1827 διορίστηκε στη Σύρο, όπου λίγα χρόνια αργότερα ανέλαβε διευθυντής του Τελωνείου. Παρότι η υγεία του έχει κλονιστεί το υπουργείο Οικονομικών τον διορίζει επιθεωρητή τελωνείων όπου υπηρετεί ως το 1845.
Ένα χρόνο αργότερα και αφού στη Σύρο έχει ιδρυθεί πρακτορείο της Εθνικής Τράπεζας, διορίζεται ταμίας της και τρία χρόνια αργότερα και διευθυντής του, όπου αυξάνει θεαματικά τα κέρδη και τις χορηγήσεις του.
ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΑΝΙΑΡΗ
Ο Αδαμάντιος Μάνιαρης πέθανε στις 14 Νοεμβρίου 1871 σε ηλικία 82 ετών άτεκνος και εν χηρεία.
Η εφημερίδα της ΄΄Ερμούπολης΄΄ για το θάνατο του Μάνιαρη έγραψε: ΄΄απέθανε και ο Αδαμάντιος Μάνιαρης διευθυντής του ενταύθα υποκ/τος της Εθνικής Τραπέζης....
ανήρ έμπλεως πατριωτισμού, διακεκριμένης τιμιότητος και αυτηρότητος και ανεπιλήπτου χαρακτήρος, διανύσας βίον παραδειγματικόν και όστις ήθελε τον γνωρίσει, ευθύς ηδύνατο να διακρίνει άνδρα σοβαρόν και σπουδαίως σκεπτόμενο περί των κοινών...διακριθέντα επί τιμιότητι αξία παντός επαίνου.
Ο Αδαμάντιος Μάνιαρης ζων έχαιρε άπειρον υπόληψη μεταξύ των συμπολιτών μας, αποθνήσκων δε άφησε μνήμην αγαθήν και όνομα μετά σεβασμού αναφερόμενον και ευλογούμενον υπό της πατρίδος και ιδίως υπό των Αμπελακιωτών. Η κηδεία εγένετο την παρελθούσα Κυριακήν δι΄ όλης της επισημότητος και των ανηκουσών αυτώ τιμών ως αγωνιστή και ιππότη του τάγματος του Σωτήρος΄΄.
Τα οστά του μεταφέρθηκαν και βρίσκονται σε μαρμάρινο μνήμα μπροστά από τη Μανιάρειο Σχολή, όπου μπορεί κανείς να διαβάσει: ΄΄ Γεννηθείς ενταύθα τω 1789. Απέθανε εν Σύρω τη 14η Νοεμβρίου 1871. Τούτου δε τα οστά κρύπτει τόδε το μνήμα. Αιώνιον το μνημόσυνο αυτού τοις επιγιγνομένοις καταλιπών και του εν ουρανοίς κλήρου των δικαίων μεταλαχών΄΄.
Με την από 25/9/1870 διαθήκη του κατέστησε κληρονόμους μεν ΄΄ τα ομομήτρια και ομοπάτρια αδέλφια Ι. θ. Μάνιαρη και Ελένη Θ. Μάνιαρη΄΄ εις τα οποία άφησε εκτός άλλων την οικία στην Ερμούπολη καθώς και το 1/3 άλλης οικίας, εκτελεστής δε και επιτρόπους όριζε τον αδελφό του Ιωάννη και τον ταμία του υποκαταστήματος «συνεργάτη, βοηθού και ικανωτάτου να τον διαδεχθεί» Λ. Κουτζοδόντη.
Στη διαθήκη αυτή (άρθρο 2) εκτός των άλλων, αναφέρεται ότι είναι ιδιοκτήτης 114 ονομαστικών μετοχών της Εθνικής Τραπέζης, των οποίο το κεφάλαιο θα μείνει ΄΄ αναπαλλοτρίωτον εν όσω υφίσταται η Εθνική της Ελλάδος Τράπεζα΄΄.
Κατά τον Σκ. Ζερβόν (εθνικά κληροδοτήματα και δωρεαί Αθήνα 1925) η περιουσία του διαθέτη ήτο:
* 114 μετοχαί Εθνικής Τραπέζης αξίας (*) 3.828.000,05
* 75 λαχειοφόρες ομολογίες, δανείου 300 εκατ. Δρχ. αξίας 15.000
* 116 ομολογίες Αναγκαστικού δανείου αξίας 16.000
* Μετρητά 35.000 δρχ.
Ακίνητα
Οικία και μαγαζεία εν Σύρω αξίας ακινήτων 18.000 διά διδακτήρια αξίας 100.000,05
Εκ τούτων ετήσια εισοδήματα 145.308,05 προς ίδρυσιν και συντήρησιν Δημοτικών και Ελληνικών σχολείων υπό την επωνυμία του, εν Αμπελακίοις Λαρίσης.
Η διαχείριση του κληροδοτήματος στην αρχή περιήλθε στον Διευθυντή Εθνικής Τραπέζης Σύρου και στον εκάστοτε Δήμο Ερμουπόλεως μέχρι της απελευθερώσεως της Πατρίδος, έκτοτε το δικαίωμα θα περιερχόταν στον Δήμαρχο Αμπελακίων και τον Δ/ντή Εθνικής Τραπέζης Καταστήματος Λάρισας.
Η ΜΑΝΙΑΡΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ
Η Μανιάρειος Σχολή ανεγέρθηκε το 1873 στα δυτικά υψώματα των Αμπελακίων και άρχισε να λειτουργεί το 1879.
Από όλα τα παραπάνω απερίφραστα προκύπτει ότι ο Αδαμάντιος Μάνιαρης αφιέρωσε όλη τη ζωή του στην υπηρεσία της Πατρίδος, την αναγέννηση και ανασυγκρότησή της μετά την μακροχρόνια τούρκικη σκλαβιά και όχι μόνο αφού με το θάνατό του κληροδότησε ένα τεράστιο για την εποχή ποσό για φιλανθρωπικούς και κοινωνικούς σκοπούς, και μάλιστα για την παιδεία, καθότι «ο φιλογενέσταστος και εφάμιλλος των Ριζαρών αοίδιμος Μάνιαρης», σύμφωνα με το επίσκοπο Πλαταμώνος Αμβρόσιο, πίστευε ότι η ανάσταση της ιδιαίτερης πατρίδος του και το μεγαλείο όλου του Ελληνικού έθνους μπορούσαν να επιτευχθούν κυρίως διά της παιδείας.
Στο μαρμάρινο μνήμα του που βρίσκεται μπροστά στην ΣΧΟΛΗ αναγράφεται:
ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΑΝΙΑΡΗΣ
ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ
ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ ΕΝΤΑΥΘΑ ΤΩ 1789
ΑΠΕΘΑΝΕ ΕΝ ΣΥΡΩ ΤΗΝ 14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1871
ΤΟΥΤΟΥ ΔΕ ΤΑ ΟΣΤΑ ΚΡΥΠΤΕΙ ΤΟΔΕ ΜΝΗΜΑ
ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΑΓΑΠΗΝ
ΕΡΓΟΙΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΑΥΤΗ ΤΟΝ ΠΛΟΥΤΟ ΔΙΕΘΕΤΟ
ΙΔΡΥΤΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΑΥΤΗΣ ΓΕΝΟΜΕΝΟΣ
ΑΙΩΝΙΟ ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΑΥΤΟΥ
ΤΟΙΣ ΕΠΙΓΙΓΝΟΜΕΝΟΙΣ ΚΑΤΑΛΙΠΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΝ ΟΥΡΑΝΟΙΣ
ΚΛΗΡΟΥ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ ΜΕΤΑΛΑΧΩΝ
Η Μανιάρειος σχολή χτίστηκε το 1873 περίπου, δηλαδή 3 χρόνια μετά τη διαθήκη του Μάνιαρη και κόστισε περίπου 600.000 δρχ. της εποχής εκείνης.
Ο Αδαμάντιος Μάνιαρης ήταν ένας Εθνικός Ευεργέτης. Ανάλωσε ψυχή και σώμα, και περιποιεί τιμή για τα ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ, την Πατρίδα και την ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ.
Από τον Στέφανο Ρουβολή
* Ο Στέφανος Ρουβολής είναι Διευθυντής Εθνικής Τράπεζας
