Μάλιστα αναφερόμενος στην αιτία αυτού του χρηματοδοτικού κενού ανέφερε πως «είναι αυτός ο ασφαλιστικός νόμος που με βάσιμα επιχειρήματα πολέμησε το δικηγορικό σώμα. Μετά την εφαρμογή των υψηλών εισφορών του νέου συστήματος, 57.000 ελεύθεροι επαγγελματίες επέλεξαν ήδη την οδό της αποχώρησης και της διακοπής εργασιών και ο ΕΦΚΑ απώλεσε μεγάλα έσοδα. Για τον ίδιο λόγο η εισπραξιμότητα του ΕΦΚΑ είναι μειωμένη. Επομένως οι χειρισμοί της Κυβέρνησης φταίνε για το χρηματοδοτικό κενό και όχι οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες».
Ο πρόεδρος του ΔΣΛ απάντησε και στο πώς θα αντιδράσουν οι δικηγόροι στις νέες ρυθμίσεις επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «στα νέα δημευτικά μέτρα προσβάλλονται τόσο η εθνική όσο και η ενωσιακή έννομη τάξη, με συνέπεια να είναι επιβεβλημένη, η προσφυγή ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να εκτιμηθούν οι σχετικές αιτιάσεις, και να κινηθεί διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας».
* Κύριε Κατσαρέ, θα μείνει στην ιστορία η περσινή πολύμηνή σας αποχή. Θεωρείτε πως επί της ουσίας υπήρξε κάποιο αποτέλεσμα τη στιγμή που η πρόσφατη αποχή σας έγινε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις προωθούμενες νέες εξοντωτικές ρυθμίσεις στο Ασφαλιστικό;
-Tο δικηγορικό σώμα από τις αρχές του 2016 και ενόψει ψήφισης του «ασφαλιστικού Κατρούγκαλου» ανέλαβε ένα δύσκολο αγώνα προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια κυβερνητική επιλογή, που πλήττει την επαγγελματική του υπόσταση και αξιοπρέπεια, που δοκιμάζει θεσμούς και αρχές του κράτους δικαίου. Ο αγώνας αυτός δεν κρίνεται μόνο από το αποτέλεσμα, δεδομένης της τρομακτικής διαφοράς ισχύος και του συσχετισμού δυνάμεων στο πεδίο της αντιπαράθεσης. Παρά ταύτα και αυτές οι κλιμακωτές εισοδηματικές –εκπτώσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες από 01-01-2017 μέχρι 31-12-2020, δεν υπήρχαν στο νομοσχέδιο και νομοθετήθηκαν χάρη στον αγώνα των δικηγόρων. Ωστόσο, ήλθε το μόλις ψηφισθέν πολυνομοσχέδιο για να εξανεμίσει και αυτές τις εκπτώσεις. Ένα πολυνομοσχέδιο το οποίο περιέχει απροκάλυπτα εχθρικές ρυθμίσεις σε βάρος των ελευθέρων επαγγελματιών. Τούτο καθίσταται απολύτως σαφές αφού επιβάλλονται «εισφορές επί εισφορών» και για την ακρίβεια εισφορές επί ανύπαρκτου εισοδήματος. Ενώ δηλαδή ο Ν. 4387/2016 (ασφαλιστικό Κατρούγκαλου) προέβλεπε ότι οι εισφορές αφαιρούνται από το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα για τον υπολογισμό των εισφορών του επόμενου έτους, με τον πρόσφατο νόμο προστίθενται οι εισφορές του προηγούμενου έτους στο εισόδημα. Βέβαια, και σε κάθε περίπτωση με υποκρισία και φαρισαϊσμό η Κυβέρνηση αναδεικνύει ότι για το 2018 προβλέπεται έκπτωση 15% στη νέα αυξημένη βάση υπολογισμού των εισφορών. Λες και η επαγγελματική μας ζωή τελειώνει σε ένα ή σε δύο χρόνια. Δίνοντας κάποια παραδείγματα γίνεται αντιληπτό το επαχθές των νέων ρυθμίσεων. Ένας δικηγόρος με εισόδημα 6.000 ευρώ θα πλήρωνε το 2018 και το 2019, 2.387,64 ευρώ και τώρα θα πληρώσει 2.551,68 ευρώ και 2.721,36 ευρώ αντίστοιχα. Αυτός που έχει εισόδημα 12.000 ευρώ θα πλήρωνε 3.230,40 ευρώ και τώρα θα πληρώσει 3.400,08 ευρώ και 3.929,52 ευρώ αντίστοιχα. Εκείνος δε που αποκτά το «ιλιγγιώδες» εισόδημα των 20.000 ευρώ θα πλήρωνε 4.682,88 ευρώ και τώρα με τις νέες ρυθμίσεις θα πληρώσει 4.879,68 ευρώ και 5.704,56 ευρώ, κ.ο.κ.
Επειδή όμως τα παραδείγματα αυτά μπορεί να αμφισβητηθούν, η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δεν παρέχει κανένα περιθώριο καλόπιστης αμφισβήτησης. Σύμφωνα λοιπόν με την Έκθεση του ΓΛΚ για τον νόμο 4387/2016, η προϋπολογισθείσα αύξηση των εσόδων (από την εφαρμογή του νόμου εκείνου) ανέρχεται σε 137 εκατομμύρια ευρώ για το 2018 και 138 εκατ. ευρώ για το 2019. Με τον νόμο που ψηφίστηκε μόλις, επέρχεται επιπλέον αύξηση -και άρα ισόποση επιβάρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων- κατά 53 εκατομμύρια ευρώ για το 2018, 124 εκατομμύρια ευρώ για το έτος 2019, και 128 εκατομμύρια ευρώ για το έτος 2021. Δηλαδή με μια διάταξη του ψηφισθέντος πολυνομοσχεδίου επιρρίπτονται στις πλάτες των ασφαλισμένων βάρη περίπου ισοδύναμα με εκείνα του νόμου Κατρούγκαλου. Το χειρότερο είναι ότι αυτή τη φορά πλήττονται δυσανάλογα αυτοί που έχουν μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, καθώς αυτοί έχουν ως μόνο επαγγελματικό έξοδο τις ασφαλιστικές εισφορές. Είναι εκείνοι που στη βάση της περιβόητης θεωρίας του «κοινωνικού προσήμου» δήθεν θα προστάτευε η Κυβέρνηση. Ωστόσο είναι προφανές ότι οι αριθμοί δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Η συνολική επιβάρυνση από εισφορές και φόρους από την 1-1-2019 πλησιάζει το 75 – 80% του εισοδήματος. Είναι επίσης απολύτως σαφές ότι η νέα εισφοροεπιδρομή δεν αποσκοπεί σε βελτίωση του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά σε ευθεία χρηματοδότησή του μέσω επιπλέον δήμευσης των εισοδημάτων των ελεύθερων επαγγελματιών.
*Ωστόσο η Κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει το χρηματοδοτικό κενό και την πίεση των δανειστών για νέα μέτρα. Ακόμα ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να ενδυναμωθεί ο ΕΦΚΑ. Τι απαντά το δικηγορικό σώμα;
-Ασφαλώς δεν είναι τόσο ασθενής η μνήμη των πολιτών, όσο πιστεύει η Κυβέρνηση. Ο νόμος Κατρούγκαλου διαφημίστηκε ως η σωτηρία του ασφαλιστικού. Μόλις μετά από 4 μήνες εφαρμογής, η Κυβέρνηση διαπιστώνει ότι τα νούμερα «δεν βγαίνουν», και ισχυρίζεται ότι οι δανειστές ζητούν νέα εισπρακτικά μέτρα. Η αιτία όμως αυτού του χρηματοδοτικού κενού είναι αυτός ο ασφαλιστικός νόμος που με βάσιμα επιχειρήματα πολέμησε το δικηγορικό σώμα. Μετά την εφαρμογή των υψηλών εισφορών του νέου συστήματος, 57.000 ελεύθεροι επαγγελματίες επέλεξαν ήδη την οδό της αποχώρησης και της διακοπής εργασιών και ο ΕΦΚΑ απώλεσε μεγάλα έσοδα. Για τον ίδιο λόγο η εισπραξιμότητα του ΕΦΚΑ είναι μειωμένη. Επομένως οι χειρισμοί της Κυβέρνησης φταίνε για το χρηματοδοτικό κενό και όχι οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Όσον αφορά στον ΕΦΚΑ και γενικότερα το ασφαλιστικό, ένα χρόνο μετά την ψήφιση του νέου νόμου, νομίζω είναι χρήσιμο για τους πολίτες να γνωρίζουν την κατάσταση που διαμορφώθηκε μέσα από τα συμπεράσματα του δικηγορικού σώματος, όπως αυτά εκτέθηκαν στην πρόσφατη συνεδρίαση της Ολομέλειας των Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, από τον Πρόεδρο του σώματος κ. Βασίλειο Αλεξανδρή. Ενώ ήδη ο ΕΦΚΑ εισπράττει από τις παρακρατήσεις των γραμματίων προείσπραξης τις αναλογούσες εισφορές (20%) και χιλιάδες δικηγόροι έχουν προκαταβάλει σημαντικά ποσά δημιουργώντας πλεονάσματα εισφορών, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί εάν τα εν λόγω πλεονάσματα μεταφέρονται ως πιστωτικό υπόλοιπο στο επόμενο έτος. Παρότι ο νόμος προβλέπει ότι βάση υπολογισμού των εισφορών είναι το εισόδημα του προηγούμενου έτους, δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί πότε θα γίνει η εκκαθάριση των οφειλόμενων εισφορών του τρέχοντος έτους με βάση το εισόδημα του 2016. Δεν έχουν σταλεί εκκαθαριστικά με τις εισφορές επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται οφειλές στις οποίες εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν οι ασφαλισμένοι. Χιλιάδες λανθασμένα ειδοποιητήρια εστάλησαν σε ασφαλισμένους, ενώ υπάρχει ακόμη άγνωστος αριθμός ασφαλισμένων που δεν έχει λάβει ειδοποιητήρια. Δεν έχουν εκδοθεί ακόμη οι εγκύκλιοι και τα πακέτα κάλυψης για τις αναλυτικές περιοδικές καταστάσεις των άνω των 4.000 εμμίσθων δικηγόρων, με αποτέλεσμα οι εργοδότες να μην μπορούν να αποδώσουν εισφορές. Καμία σύνταξη (εθνική και ανταποδοτική) με τον νέο τρόπο υπολογισμού δεν έχει εκδοθεί με αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι να είναι σε αναμονή. Καμία επικουρική σύνταξη από 1.1.2015 και μετά δεν έχει εκδοθεί (τουλάχιστον για τους ασφαλισμένους του τ. ΕΤΑΑ). Τα εφάπαξ βοηθήματα δεν χορηγούνται από τέλος του 2013, παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες των Συλλόγων Συνταξιούχων.
Ο κανονισμός ασφάλισης και παροχών του ΕΦΚΑ δεν έχει εκδοθεί ακόμη και ως εκ τούτου οι ασφαλισμένοι του τ. ΕΤΑΑ στερούνται παροχές κυρίως ασθένειας σε χρήμα αντίστοιχες με των ασφαλισμένων του ΙΚΑ. Έξι χρόνια μετά τη σύσταση του Λογαριασμού Ανεργίας του ΕΤΑΑ και την επιβολή εισφοράς δεν έχει εκδοθεί η Υπουργική Απόφαση για τη χορήγηση επιδόματος ανεργίας, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι νομικοί (αλλά και οι μηχανικοί και υγειονομικοί) σε περίοδο οικονομικής κρίσης, να είναι οι μόνοι που δεν μπορούν να λάβουν επίδομα ανεργίας. Η εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων από το ευαίσθητο τμήμα των Τομέων Υγείας είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, ενώ χιλιάδες αιτήσεις ασφαλισμένων για δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης παρελθόντων ετών (2010-2012) παραμένουν στα συρτάρια, χωρίς να ασχολείται κανείς.
*Η κυβέρνηση βέβαια υποστηρίζει ότι προβλέπονται και αντίμετρα που αντισταθμίζουν το βάρος των νέων ρυθμίσεων. Επ’ αυτού ποια είναι η θέση του δικηγορικού σώματος;
-Η κυβέρνηση αναφέρεται στη μείωση του κατώτατου φορολογικού συντελεστή φυσικών προσώπων από το 22% στο 20% για εισόδημα έως 20.000 ευρώ, στον μηδενισμό της εισφοράς αλληλεγγύης στα εισοδήματα ως 30.000 ευρώ αντί των 12.000 ευρώ που ισχύει σήμερα και στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% και ως 70 ευρώ, στις περιπτώσεις που αυτός δεν υπερβαίνει τα 700 ευρώ. Πρόκειται όμως για νομοθέτηση υπό αίρεση και υπό την προϋπόθεση της υπεραπόδοσης των μέτρων και επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος άνω του 3,5%. Κυρίως όμως έχουμε την πιο ξεκάθαρη ομολογία της Κυβέρνησης ότι η Ελληνική Πολιτεία έχει απωλέσει την αυτοτέλεια της κανονιστικής ισχύος. Ότι δηλαδή δεν μπορεί να νομοθετεί κυρίαρχα, αφού τα κατ’ ευφημισμό αντίμετρα θα ισχύσουν μόνον, αν αυτό προκύψει μέσα από την εκτίμηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της τελικής αξιολόγησης του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής και εφόσον δεν προκαλείται απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, η Κυβέρνηση η οποία με ένα νόμο θα καταργούσε τα Μνημόνια, η Κυβέρνηση η οποία θα ήταν «κάθε λέξη του Συντάγματος» δεν πρέπει να υπερηφανεύεται για αυτά τα «αντίμετρα», όταν με τη νομοθέτηση αυτών αποδέχεται ότι είμαστε χώρα μειωμένης εθνικής κυριαρχίας.
*Πώς θα αντιδράσουν οι δικηγόροι στις νέες ρυθμίσεις;
-Με τα νέα δημευτικά μέτρα προσβάλλεται τόσο η εθνική όσο και η ενωσιακή έννομη τάξη, με συνέπεια να είναι επιβεβλημένη, η προσφυγή ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να εκτιμηθούν οι σχετικές αιτιάσεις, και να κινηθεί διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας. Υπάρχει η νομική βάση προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία αυτή και να επιληφθεί το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ). Αυτό μπορεί να γίνει, είτε μετά από προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του κράτους-μέλους που παραβαίνει κατόπιν καταγγελίας ενδιαφερομένων, είτε κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος που του απευθύνει εθνικό δικαστήριο που κρίνει σχετική διαφορά. Εν προκειμένω, αλλά και όχι μόνον, ανερχόμενη η σωρευτική φορολογική και εισφοροδοτική επιβάρυνση σε ποσοστό πέραν του 75-80 % επί του καθαρού εισοδήματος –μετά τα νέα μέτρα-, αποθαρρύνει την άσκηση του δικαιώματος εγκατάστασης δικηγόρων χωρών-μελών της Ε.Ε και ωθεί αυτούς που είναι εγκαταστημένοι στη χώρα μας, σε διακοπή της δραστηριότητάς τους και τούτο δεν είναι ανεκτό από την ευρωπαϊκή δικαιοταξία. Τούτο διότι, ούτε η χρηματοοικονομική κρίση ούτε η συνοχή του φορολογικού συστήματος αποτελούν επαρκείς λόγους επιτακτικής ανάγκης κατά το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν ο περιορισμός της ελευθερίας παραβιάζει το μέτρο που επιβάλλει η αρχή της αναλογικότητας. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης, δημευτικές για τους δικηγόρους και τους ελεύθερους επαγγελματίες, θα κριθούν τόσο από τα εθνικά όσο και από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια.
*Και μια τελευταία προσωπική ερώτηση. Τον Νοέμβριο έχουμε δικηγορικές εκλογές και πληροφορίες σας φέρουν να μην είστε εκ νέου υποψήφιος…
-Πράγματι σε πρόσφατη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου ανακοίνωσα στους συναδέλφους μου, ότι δεν θα είμαι υποψήφιος για το αξίωμα του προέδρου στις προσεχείς αρχαιρεσίες. Ωστόσο μέχρι το τέλος του 2017 που λήγει η θητεία μου έχουμε δρόμο μπροστά μας, αλλά και έργο να κάνουμε. Μέχρι τότε ασφαλώς θα τα ξαναπούμε.
Συνέντευξη στον Κώστα Γκιάστα
