Γεώργιος Σ. Γρυπάρης (1856-1904) Ιατρός και κτηματίας της Λάρισας

Προσωπογραφία της Λάρισας

Ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου της Λάρισας με το οποίο ο Γ. Γρυπάρης διορίσθηκε μέλος της εφορευτικής επιτροπής των δημοτικών σχολείων. © ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δ.Σ. φκ. 04 [1887-1889], 15.10.1887.

Ο Γεώργιος Γρυπάρης γεννήθηκε στο Αγρίνιο στα μέσα της δεκαετίας του 1850 (πιθανόν το 1856). Διπλωματούχος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών εξάσκησε το λειτούργημα αρχικά στην Αθήνα και αργότερα στην γενέτειρά του. Τον Οκτώβριο του 1881 εγκαταστάθηκε στη Λάρισα. Μαζί του ήρθαν και τα τέσσερα αδέλφια του: η Βασιλική [1], ο Χρήστος [2], ο Μιχαήλ [3] και ο Κωνσταντίνος [4].

Οι ειδικές γνώσεις του σε ζητήματα επιδημικών νοσημάτων αποδείχθηκαν πολύτιμες για την αντιμετώπισή τους. Με υπουργική απόφαση διορίσθηκε ιατρός στις φυλακές υποδίκων της Λάρισας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου 1882 αντικατασταθείς από τον Αριστείδη Αλέκου (ΦΕΚ 205/Α/28-12-1882). Τόσο ο τελευταίος, όσο και οι συνάδελφοί του ιατροί Αχιλλεύς Αστεριάδης και Παναγιώτης Ασλάνης εγκωμίασαν τις ικανότητες του Γρυπάρη με αποτέλεσμα σε μικρό χρονικό διάστημα να καταξιωθεί στη Λαρισαϊκή κοινωνία. Ο Γρυπάρης και οι τρείς προαναφερθέντες ιατροί ανέλαβαν στις 11 Νοεμβρίου 1883 «να υπηρετήσωσι την πόλιν δωρεάν, αναλαβόντες του τε νοσοκομείου και των πενήτων της θεραπείας την φροντίδα» [5].

Ο Γεώργιος Γρυπάρης δεν περιορίστηκε όμως αποκλειστικά στην επιστήμη του. Αποδείχθηκε και ικανότατος κτηματίας, αφού ασχολήθηκε με την ενοικίαση και εκμετάλλευση μεγάλων αγροτικών εκτάσεων.

Το 1883 ενοικίασε το χωριό (τσιφλίκι) Μεγάλο Χαλίτσι (το 1957 μετονομάστηκε σε Δίλοφο) που ανήκε στην κυριότητα του Αβραάμ πασά Καρακεχαγιά. Ως εκδοχείς των δικαιωμάτων του τελευταίου εμφανίζονταν οι τραπεζίτες Παύλος, Δημήτριος και Ιωάννης Στεφάνοβικ Σκυλίτσης. Ο Γρυπάρης υπενοικίαζε κάθε χρόνο τους βοσκότοπους σε διάφορους αρχιποιμένες έναντι 200 χρυσών τουρκικών λιρών (4.500 δρχ.) [Ιωαννίδης: 4557/1885], ενώ τις σοδειές του σίτου και της κριθής πουλούσε στον εμπορομεσίτη της Λάρισας Κωνσταντίνο Γιαννόπουλο [Ιωαννίδης: 7778/1888]. Στα τέλη του 1883 ενοικίασε από τον λοχαγό Σωτήριο Δούφνα, το χωριό (τσιφλίκι) Ιναλή των Φαρσάλων (το 1928 μετονομάσθηκε σε Παλαιόμυλο) που ανήκε στην κυριότητά του. Από την ενοικίαση του Ιναλή εξαιρέθηκαν το κονάκι και μερικά βοσκοτόπια. Ως τελευταίος υπεκμισθωτής αναφέρεται ο Πανουργιάς Παππαβέργου από το Ιναλή [Ιωαννίδης: 11551/1891].

Η ενοικίαση του τσιφλικιού στο Μεγάλο Χαλίτσι ταλαιπώρησε δικαστικά τον Γρυπάρη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα προβλήματα άρχισαν όταν οι αδελφοί Σκυλίτση μέσω των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, ζήτησαν την καταβολή των υποτιθέμενων οφειλόμενων μισθωμάτων και την παράλληλη κατάσχεση της σοδειάς του 1887 (1781 κιλά [6] σίτου και 469,5 κριθής) [Ιωαννίδης: 8089/1888, 8146/1888, 8152/1888, 8153/1888, 8158/1888, 8593/1889]. Στις δικαστικές αίθουσες απεδείχθη ότι ο Γρυπάρης δεν όφειλε μισθώματα αφού προσκόμισε τις σχετικές συμβολαιογραφικές πράξεις. Απεδείχθη όμως και κάτι ακόμα: ότι οι αδελφοί Σκυλίτση «ούτε εκδοχείς των δικαιωμάτων του Αβραάμ πασά Καρακεχαγιά ήσαν, ούτε προσήγαγον εκχωρητήριον αυτού προς αυτούς, ούτε έχουσι δικαιώματα εξ’ άλλης αιτίας, ούτε τα επικαλούμενα και παρ’ αυτών προσαχθέντα συμβόλαια εμφαίνουσι αυτούς δικαιούχους» [Ιωαννίδης: 2673/1884, 8153/1888]. Η σοδειά όμως του 1887 εκτέθηκε σε πλειστηριασμό για οφειλές προς το Δημόσιο που είχαν οι υπενοικιαστές του Γρυπάρη. Ως τελευταίος υπερθεματιστής [11.132,80 δρχ.] αναφέρεται ο Οθωμανός κτηματίας και πρώην δήμαρχος της Λάρισας Χασάν εφένδης Ετέμ αγάς [Ιωαννίδης: 8090/1888].

Κατά τη διάρκεια του Τουρκικής κατοχής της Θεσσαλίας (1897-1898) οι αδελφοί Γρυπάρη εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Επέστρεψαν στη Λάρισα το 1901 και ο Γεώργιος διορίσθηκε αστίατρος της πόλης. Μία μόλις ημέρα μετά τον διορισμό του μετέβη στην ψαραγορά «καταστρέψας περί τας 200 οκάδας ιχθύς οδώδοτας» [7].

Απεβίωσε στη Λάρισα τρία χρόνια αργότερα (1904). Από τον γάμο του είχε αποκτήσει δύο θυγατέρες: την Περσεφόνη [8] και την Ελένη [9]. Είχε διατελέσει ιδρυτικό μέλος και ταμίας του Γεωργικού Συλλόγου Λαρίσης (1884) [10], μέλος της εφορευτικής επιτροπής των δημοτικών σχολείων της πόλης (1887), ενώ είχε τιμηθεί από την Ελληνική Πολιτεία (24 Δεκεμβρίου 1881) με τον Αργυρό Σταυρό των Ιπποτών του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος (ΦΕΚ 30/Α/30-4-1882).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[ ]. Τον Νοέμβριο του 1891 αρραβωνιάστηκε με τον ανθυπολοχαγό του Οικονομικού Αλέξανδρο Μπάμπανο. Ο γάμος τους τελέστηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1891 από τον μητροπολίτη Λαρίσης Νεόφυτο και με κουμπάρο τον πρώην δήμαρχο Διονύσιο Γαλάτη. Βλ. Σάλπιγξ, φ. 110 (16 Νοεμβρίου 1891) και φ. 116 (30 Δεκεμβρίου 1891).

[2]. Γεννήθηκε το 1860. Διορίσθηκε ως δημοτικός εισπράκτορας της Λάρισας, αλλά τον Νοέμβριο του 1891 απελύθη για κομματικούς λόγους από την υπηρεσία του. Βλ. Σάλπιγξ, φ. 107 (2 Νοεμβρίου 1891) και φ. 143 (26 Ιουλίου 1892). Επανήλθε λίγο αργότερα μετά από την γενική κατακραυγή της Λαρισαϊκής κοινωνίας. Τον Δεκέμβριο του 1906 ανακηρύχθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο της Λάρισας ευεργέτης του Δημοτικού Νοσοκομείου. Βλ. Σάλπιγξ, φ. 556 (24 Δεκεμβρίου 1900). Απεβίωσε στη Λάρισα στις 2 Ιουλίου 1935. Βλ. Κήρυξ (Λάρισα), φ. 2102 (3 Ιουλίου 1935). Από τον γάμο του με την Άννα Γρυπάρη δεν απέκτησε απογόνους.

[3]. Υπολοχαγός του Πεζικού. Λίγο μετά την αποστρατεία του αρρώστησε σοβαρά και απεβίωσε στη Λάρισα στις 10 Ιανουαρίου 1913. Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 10/566 (13 Ιανουαρίου 1913).

[4]. Τελειόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών ορκίστηκε δικηγόρος στη Λάρισα τον Ιούλιο του 1894. Βλ. Σάλπιγξ, φ. 243 (10 Ιουλίου 1894). Διετέλεσε αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Σάλπιγξ» της Λάρισας την περίοδο των θερινών μεσολυμπιακών αγώνων του 1906 στην Αθήνα, άμισθος ιεροκήρυκας του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου και μέλος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου καθώς και δημοτικός σύμβουλος της πόλης. Βλ. Σάλπιγξ, φ. 671 (2 Μαρτίου 1903) και φ. 836 (30 Απριλίου 1906).

[5]. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 212 (13 Νοεμβρίου 1883).

[6]. Στις συναλλαγές είχε καθιερωθεί το κιλό Κωνσταντινουπόλεως ή αλλιώς σταμπόλι που αντιστοιχούσε σε 24 οκάδες.

[7]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 589 (12 Αυγούστου 1901).

[8]. Απόφοιτος του Αρσακείου Αθηνών. Το καλοκαίρι του 1905 επέστρεψε στη Λάρισα (πρώτη φορά μετά τον θάνατο του πατέρα της) για να επισκεφθεί τους θείους της Χρήστο και Κωνσταντίνο. Βλ. Σάλπιγξ, φ. 796 (24 Ιουλίου 1905).

[9]. Απόφοιτος του Αρσακείου Αθηνών. Ο Τύπος ανέφερε ότι επρόκειτο για μία «ευφυή και αξιόλογον δεσποινίδα μεγάλης μορφώσεως, ικανότητος και χρηστότητος». Βλ. Σάλπιγξ, φ. 693 (3 Αυγούστου 1903). Το 1904 διορίσθηκε δασκάλα στο Α΄ Δημοτικό Σχολείο Θηλέων της Λάρισας. Βλ. Όλυμπος (Λάρισα), φ. 335 (23 Απριλίου 1904).

[10]. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 239 (26 Φεβρουαρίου 1884) και φ. 254 (10 Μαΐου 1884).

* Ιωαννίδης = Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη. Αριθμός συμβολαίου και έτος σύνταξης.

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου