Τέσσερα γεγονότα με ώθησαν να γράψω το σημερινό σημείωμα το οποίον αναφέρεται στον συμβολαιογράφο Ανδρέα Ροδόπουλο και την οικογένειά του:
--Πριν από λίγες ημέρες καθαρόγραψα κάποιο συμβόλαιό του, το οποίο είχε συντάξει ο ίδιος στις 7 Δεκεμβρίου του 1882,
--Σε χαρακτικό του 1897 εντοπίσθηκε μια οικοδομή, η οποία βρισκόταν μεταξύ των ανακτόρων και του Γενί τζαμί και ανήκε στην οικογένειά του,
--Σε φωτογραφία προ του 1900, που υπάρχει στα αρχεία του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας, αναγνωρίσθηκε ο χώρος όπου στέγαζε την περίοδο εκείνη το γραφείο του, και
--Οι σημαντικές προσωπικότητες που ανέδειξε η οικογένεια Ροδοπούλου, και οι οποίες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην ιστορία της Λάρισας από την απελευθέρωσή της το 1881 μέχρι και τη δεκαετία του 1960.
ΟΑνδρέας Ροδόπουλος θεωρείται ο γενάρχης μιας οικογένειας, πολλά μέλη της οποίας διακρίθηκαν κατά καιρούς σε διάφορους τομείς. Πελοποννήσιος την καταγωγή, με έδρα την Πάτρα, εξασκούσε το επάγγελμα του συμβολαιογράφου και είχε νυμφευθεί με την Καλλιόπη Μαυροπούλου. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1881 στο ελεύθερο ελληνικό κράτος εγκαταστάθηκε στη Λάρισα, όπως έκαναν και πολλοί άλλοι επιστήμονες και επαγγελματίες Πελοποννήσιοι. Ημετακόμιση πολλών Τούρκων και ιδίως των πλουσίων μπέηδων, οι οποίοι φοβήθηκαν μήπως χάσουν τις απέραντες γαιοκτησίες στον θεσσαλικό κάμπο και τα ακίνητά τους στην πόλη, τους οδήγησε να πωλούν τις περιουσίες τους σε πάμπλουτους Έλληνες της διασποράς (Χαροκόπος, Στεφάνοβικ, Ζάππας, κλπ) ή και σε εύπορους Λαρισαίους. Επομένως η παρουσία συμβολαιογράφων σε μια πόλη όπου επί τουρκοκρατίας δεν υπήρχαν, ήταν όχι μόνον επιβεβλημένη, αλλά και κερδοφόρα. Ο Ανδρέας Ροδόπουλος έφθασε στη Λάρισα το 1881, αμέσως μετά την ενσωμάτωση[1].Ήταν από τους πρώτους συμβολαιογράφους της Λάρισας. Αρχικά μέχρι τον διορισμό τους χρέη συμβολαιογράφου κατά τα πρώτους μήνες μετά την απελευθέρωση εκτελούσαν οι εκάστοτε ειρηνοδίκες[2].Το συμβολαιογραφείο του βρισκόταν αρχικά «εν ενί κατά την θέσιν Ξυλοπάζαρον δημοτικώ εργαστηρίω»[3]. Το 1898μετακόμισετο γραφείο του στην ανατολική πλευρά της κεντρικής πλατείας, στη γωνία όπου σήμερα λειτουργεί υποκατάστημα μιας αλυσίδας αρτοποιείων. Φαίνεται ότι μετά την αποχώρηση των Τούρκων από τη Θεσσαλία το 1898 ο Ανδρέας Ροδόπουλος θέλησε να βρίσκεται πιο κεντρικότερα[4]. Όλα τα συμβόλαιά του από τα πρώτα, τον Ιανουάριο του 1882, μέχρι τα τελευταία, του 1900 υπάρχουν στα Γενικά Αρχεία Λάρισας ψηφιοποιημένα. Πέθανε τον Νοέμβριο του 1904. Ο εγγονός του Μ. Καραγάτσης στο βιβλίο του «Ο Μεγάλος Ύπνος» μας παρουσιάζει το πορτραίτο του παππού του με πολύ ρεαλιστικό τρόπο. Το 1906 η οικογένεια Ροδοπούλου πούλησε ένα ιδιόκτητο κτίριο που είχε στην κατοχή της στη σημερινή πλατεία του Αγίου Βησσαρίωνος, μαζί με τον περιβάλλοντα αύλειο χώρο του, στον Βασιλέα Γεώργιο Α΄, με την προοπτική ο τελευταίος να επεκτείνει την αυλή του βασιλικού ανακτόρου.
Απ’ όσα γνωρίζουμε, ο Ανδρέας Δημητρίου Ροδόπουλος, απέκτησε με τη σύζυγό του Καλλιόπη Μαυροπούλου και ενώ βρισκόταν ακόμα στην Πάτρα, δύο τέκνα. Ο πρώτος ήταν ο Δημήτριος, ο οποίος σπούδασε νομικά και έγινε δικηγόρος. Νυμφεύθηκε την Καλλιόπη… Όμως τον Φεβρουάριο του 1902,σε ηλικία σαράντα περίπου ετών,πέθανε εδώ στη Λάρισα.
Ο δεύτερος ήταν ο Γεώργιος Ροδόπουλος. Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1863. Μετά τα εγκύκλια μαθήματα που παρακολούθησε στη γενέθλια πόλη του, σπούδασε νομικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Την πρώτη γνωριμία του με τη Λάρισα την έκανε το 1885, όταν υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία και ενώ η οικογένεια του είχε ήδη μόνιμα εγκατασταθεί εδώ. Παρέμεινε μετά το τέλος της θητείας στη πόλη μας όπου εξάσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Το 1891 νυμφεύθηκε την Ανθή, κόρη του Σταμουλάκη Μουλούλη από τον Τύρναβο. Τα επόμενα χρόνια δραστηριοποιήθηκε αρχικά στην τοπική αυτοδιοίκηση, όπου το 1895 τον συναντάμε δημοτικό σύμβουλο Λαρίσης και αργότερα στην κεντρική πολιτική σκηνή όταν εκλέχθηκε βουλευτής της επαρχίας Τυρνάβου στις εκλογές του 1899 και του 1903. Όμως το 1904 παραιτήθηκε και με τη συνδρομή του Γεωργίου Στρέιτ[5] διορίσθηκε διευθυντής του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στα Τρίκαλα και εν συνεχεία και σε άλλες πόλεις. Το 1914 ζήτησε και μετατέθηκε ως διευθυντής του τοπικού υποκαταστήματος στη Λάρισα, ενώ το 1918 έγινε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας. Το 1920 επανήλθε στη δικηγορία και την πολιτική, από τα οποία αποσύρθηκε το 1932 για να προωθήσει τον γιο του Κωνσταντίνο (Τάκη). Πέθανε το 1938 σε ηλικία 75 ετών. Ήταν συγγραφέας πολλών οικονομικών, πολιτικών, δικαστικών και ιστορικών μελετών και το 1918 εξέδωσε εδώ στη Λάρισα μονόπρακτη κωμωδία εθνικού περιεχομένου σε διασκευή από τα γαλλικά.
Από τον γάμο του ο Γεώργιος Ροδόπουλος απέκτησε πέντε τέκνα, δύο κόρες και τρεις γιους. Η πρώτη κόρη του η Ροδόπη παντρεύτηκε τον διευθυντή της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής Φιλοποίμενα Τζουλιάδη (είναι η κυρία διευθυντού στο βιβλίο του Καραγάτση «Συνταγματάρχης Λιάπκιν»),ενώ η δεύτερη η Φωφώ τον νομικό Γρηγόριο Κασιμάτη. Από τα αγόρια πρώτος ήταν ο Νίκος Ροδόπουλος, ο οποίος ήταν επιχειρηματίας και διατηρούσε γραφείο εισαγωγών. Δεύτερος ήταν ο Κωνσταντίνος (Τάκης) Ροδόπουλος (1896-1971) που ακολούθησε τόσο στην επιστήμη, όσο και στο επάγγελμα τα ίχνη του πατέρα του. Αρχικά εξάσκησε τη δικηγορία στη Λάρισα και από το 1932 άρχισε την πολιτική του σταδιοδρομία, η οποία κράτησε περίπου τριάντα πέντε χρόνια. Διετέλεσε επί χρόνια πρόεδρος της Βουλής. Πέθανε το 1971, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Ο τρίτος γιος ήταν ο Δημήτριος Ροδόπουλος. Μας είναι όμως πιο γνωστός ωςΜ. Καραγάτσης. Γεννήθηκε το 1908 στην Αθήνα. Στο Αρσάκειο της Λάρισας[6] φοίτησε σαν μαθητής του δημοτικού. Το βιογραφικό του είναι γνωστό. Απλώς αναφέρουμε ότι το 1935 νυμφεύθηκε τη ζωγράφο Νίκη Καρυστινάκη. Ήταν ένας θαυμάσιος πεζογράφος και πολλά από τα έργα του διαδραματίζονται στην πόλη όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Ο Καραγάτσης πέθανε το 1960σε ηλικία 52 ετών. Απέκτησε το 1936 μία κόρη, την Μαρίνα[7], η οποία κράτησε σαν επίθετο το ψευδώνυμο του πατέρα της Καραγάτση και όχι το οικογενειακό Ροδοπούλου.
[1]. Διορίσθηκε δικηγόρος και συμβολαιογράφος Λαρίσης στις 10 Νοεμβρίου 1881 (ΦΕΚ 10/Α/ 20-2-1882). Βλέπε: Γρηγορίου Αλέξανδρος, Το Α΄ Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας (1889-1993), Θεσσαλονίκη (2013) σελ. 99. Ο Αλέξανδρος Γρηγορίου, Λαρισαίος την καταγωγή, αν και διαμένει στη Θεσσαλονίκη, έχει κατορθώσει να εντοπίσει σπουδαίες αρχειακές ιστορικές πηγές, να αποδελτιώσει παλιές εφημερίδες της Λάρισας και να συμβάλλει καθημερινά με ακριβή και επιστημονικά δεδομένα στη νεώτερη ιστορία της πόλης μας.
[2]. Το συμβόλαιο αγοράς του κτιρίου των ανακτόρων Λαρίσσης από τον βασιλέα Γεώργιο στις 11 Οκτωβρίου 1881, συντάχθηκε «υπό του συμβολαιογραφούντος ειρηνοδίκου Λαρίσης Αποστόλου Γεωργίου Μαλαχατοπούλου».
[3]. «Συμβόλαιον αριθ. 1059 του συμβολαιογράφου Ανδρέου Ροδοπούλου». Το συμβολαιογραφείο του βρισκόταν στην περιοχή Ξυλοπάζαρο, σε ένα από τα καταστήματα-γραφεία που ανήκαν στον Δήμο. Η ονομασία Ξυλοπάζαρο προήλθε από την παρουσία καταστημάτων αγοράς οικοδομήσιμης και καύσιμης ξυλείας στην περιοχή αυτή. Κάλυπτε τον χώρο από την σημερινή οδό Βενιζέλου έως την κεντρική πλατεία και εκτεινόταν μέχρι την εβραϊκή συνοικία.
[4]. Γράφει σε συμβόλαιο του 1898: «εν τω συμβολαιογραφείω μου όπερ έχω εν ενί των εν τη πλατεία των Δικαστηρίων εργαστηρίω του Κωνσταντίνου Μανεσιώτου». Ο τελευταίος ήταν φαρμακοποιός με μεγάλη ακίνητη περιουσία. Η φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο αποτυπώνει ένα τεράστιο ισόγειο επίμηκες κτίσμα, με οκτώ μεγάλα τοξωτά ανοίγματα (πόρτες), οι οποίες βλέπουν προς την πλατεία. Τα τέσσερα πρώτα από αριστερά στέγαζαν, όπως διαβάζουμε στην επιγραφή, το «Καφενείον – Ζαχαροπλαστείον “Τα Τέμπη” Λ. Αντωνιάδου», τα επόμενα δύο δεν φέρουν επιγραφή και τα δύο τελευταία, στη γωνία Μ. Αλεξάνδρου και Κούμα γράφουν επάνω από τις πόρτες «Συμβολαιογραφείον Ανδρέου Ροδοπούλου»
[5]. Στρέιτ Γεώργιος (1868-1948). Ευρυμαθής νομικός, καθηγητής πανεπιστημίου, πολιτικός και ακαδημαϊκός με καταγωγή από την Πάτρα. Συνέβαλλε αποτελεσματικά στην ίδρυση του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
[6]. Αυτοσαρκάζεται για τη φοίτησή του στο Αρσάκειο. Γράφει: «Διδάχτηκα τα πρώτα γράμματα στο Αρσάκειο της Λάρισας (όταν συλλογιέμαι πως υπήρξα και Αρσακειάδα!) και αντί να ερωτευτώ τις συμμαθήτριές μου, αγάπησα παράφορα τη δασκάλα μου».
[7]. Η Μαρίνα Καραγάτση γεννήθηκε το 1936, σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στην Αθήνα και ασχολήθηκε κυρίως με τη λαϊκή λιθογλυπτική της Άνδρου. Απέκτησε έναν γιο, τον ηθοποιό Δημήτριο Τάρλοου.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
nikapap@hotmail.com
