Το κτίριο αυτό έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία, την οποία στη συνέχεια θα περιγράψουμε εν συντομία.
Κτίσθηκε κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα από τον Γεώργιο Τσάπανο [2], θεωρούνταν ένα από τα καλύτερα αρχοντικά της πόλης και αρχικά ο ιδιοκτήτης εγκατέστησε σ’ αυτό την οικογένειά του. Ήταν διώροφο με υπερυψωμένο υπόγειο, λόγω κατωφέρειας της οδού. Αργότερα στεγάσθηκαν σ’ αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα τα γραφεία του Νομομηχανικής Υπηρεσίας. Όταν η τελευταία μετακόμισε σε άλλο σημείο της Λάρισας, το κτίριο το ενοικίασε ο επιχειρηματίας Ηλίας Κύρκος [3] και το μετέτρεψε σε ξενοδοχείο με την επωνυμία «Αχίλλειον». Το «Αχίλλειον» ήταν ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία της Λάρισας, το οποίο ο Ηλίας Κύρκος το διατηρούσε σε υψηλό επίπεδο καθαριότητας και περιποίησης. Το 1935, όταν στον μητροπολιτικό θρόνο της Λάρισας τοποθετήθηκε ο Δωρόθεος Κοτταράς (1935-1956), το κτίριο αγοράσθηκε από τη Μητρόπολη. Στο ισόγειο εγκαταστάθηκαν τα γραφεία της και στον όροφο ήταν η κατοικία όπου διέμενε ο εκάστοτε μητροπολίτης. Κατά τον μεγάλο σεισμό της 1ης Μαρτίου 1941 το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές, σε σημείο ώστε να είναι επικίνδυνη η παραμονή ανθρώπων στον δεύτερο όροφο. Όσο διαρκούσε ο πόλεμος και η κατοχή δεν έγινε καμιά εργασία επισκευής. Την περίοδο αυτή το αρχείο της Μητροπόλεως φυλάχθηκε στο καταφύγιο το οποίο βρισκόταν απέναντι από το κτίριο της Επισκοπής και κάτω από το ρολόι της πόλης. Μετά την απελευθέρωση και ιδίως μετά τον σεισμό του 1957, ο δεύτερος όροφος του μητροπολιτικού μεγάρου γκρεμίστηκε και διατηρήθηκε μόνο το ισόγειο με το υπόγειο. Λίγα χρόνια αργότερα, επειδή ο χώρος δεν ήταν επαρκής για να στεγάσει τα γραφεία της Μητροπόλεως και τα ιδιαίτερα διαμερίσματα του μητροπολίτη, οικοδομήθηκε στη νότια πλευρά του παλαιού οικήματος και σε άμεση επαφή και επικοινωνία μαζί του, μια διώροφη σύγχρονη κατασκευή με εντελώς διαφορετικό αρχιτεκτονικό στυλ, για να στεγάσει την κατοικία του ιεράρχη, την αίθουσα υποδοχής και τα γραφεία της Μητροπόλεως. Στο κτίριο αυτό έμειναν και οι επόμενοι μητροπολίτες Δημήτριος Θεοδόσης (1956-1959), Ιάκωβος Σχίζας (1960-1968), Θεολόγος Πασχαλίδης (1968-1974) και Σεραφείμ Ορφανός (1974-1989). Το 1980, επί μητροπολίτου Σεραφείμ, όλες οι υπηρεσίες της Μητροπόλεως μεταφέρθηκαν στο νέο κτίριο στη συνοικία της Φιλιππούπολης, ενώ το παλαιό έπειτα από πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες το 1992 κατεδαφίσθηκε. Μαζί του κατεδαφίσθηκαν και όλα τα υπόλοιπα κτίρια στη νότια πλαγιά του Λόφου, για να αποκαλυφθεί το Αρχαίο Θέατρο.
Εκεί κοντά, επί της σημερινής οδού μητροπολίτου Αρσενίου, απέναντι από τα ερείπια του ναού του Αγ. Αχιλλίου της βυζαντινής περιόδου, υπήρχε προπολεμικά κτίσμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, κτισμένο στις αρχές του 20ού αι., το οποίο χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια ως γραφείο της Μητροπόλεως Λαρίσης και συγχρόνως ως κατοικία του μητροπολίτη Αρσενίου (1914-1934). Ο Αρσένιος Αφεντούλης δεν ανήκε στην κατηγορία των ιδιαίτερα μορφωμένων κληρικών, ήταν όμως ιεράρχης με σύγχρονες για την εποχή του ιδέες. Τύπος απλός, προσέγγιζε το ποίμνιό του με αγάπη και εύρισκε για τον καθένα λόγους παρηγοριάς. Η θητεία του στη Μητρόπολη Λαρίσης έχει συνδεθεί στενά με το ανάθεμα του Βενιζέλου κατά την περίοδο του εθνικού διχασμού, ενέργεια η οποία του στοίχισε την απομάκρυνση από τη Λάρισα και την εξορία του για τρία χρόνια (1917-1920).
[1]. Ο δρόμος αυτός στην ολιγόχρονη ιστορία της ελεύθερης Λάρισας δεν είχε πολλές μετονομασίες όπως άλλες. Η πρώτη του και πλέον επιτυχημένη κατά τη γνώμη μου, ήταν Ακροπόλεως, το 1936 μετονομάσθηκε σε Βασιλίσσης Σοφίας και μετά τη μεταπολίτευση σε Παπαναστασίου.
[2]. Ο Γεώργιος Τσάπανος ήταν γαιοκτήμονας, καταγόταν από τη Φλώρινα και ήλθε στη Λάρισα περί το 1910. Αγόρασε μεγάλες αγροτικές εκτάσεις σε Γιάννουλη και Φαλάνη, οι οποίες όμως απαλλοτριώθηκαν με τον νόμο περί αποκαταστάσεως ακτημόνων καλλιεργητών και του έμεινε μόνον ένα μικρό μέρος, το οποίο καλλιεργούσε μόνος του. Ήταν ένας από τους πρωτοπόρους στην ιδέα να εγκαταλειφθεί η ασύμφορη μονοκαλλιέργεια του σίτου και να αντικατασταθεί από άλλες, οι οποίες απέφεραν υψηλότερα εισοδήματα. Στην οδό Ακροπόλεως και απέναντι περίπου από την κατοικία του, δέσποζε μια τριώροφη οικοδομή, και αυτή δικής του ιδιοκτησίας, η οποία στέγασε για πολλά χρόνια την Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική του Γεωργίου Τάρη. Ο τελευταίος είχε νυμφευθεί την κόρη του Τσάπαλου και σε έναν όροφο της κλινικής του στέγαζε την οικογένειά του. Ο Τάρης έμεινε σ’ αυτή μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Ο Γεώργιος Τσάπανος πέθανε στην Αθήνα μεταπολεμικά σε προχωρημένη ηλικία.
[3]. Ο Ηλίας Κύρκος είχε για πολλά χρόνια και την εκμετάλλευση του ξενοδοχείου «Μέγας Αλέξανδρος», ιδιοκτησίας Ηλία Κολέσκα, το οποίο βρισκόταν στη γωνία των οδών Ίωνος Δραγούμη και Βασιλίσσης Φρειδερίκης (σήμερα Σκαρλάτου Σούτσου), απέναντι από το Ισραηλιτικό Σχολείο.
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
