ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ Μια προφητική σύνθεση του Αγήνορα Αστεριάδη

Δημοσίευση: 28 Νοε 2021 16:38
Ο Λόφος της Ακρόπολης με το αρχαίο θέατρο. Πίνακας του Αγήνορα Αστεριάδη Ο Λόφος της Ακρόπολης με το αρχαίο θέατρο. Πίνακας του Αγήνορα Αστεριάδη

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com

Στην ιστορία της τέχνης υπάρχουν ορισμένα έργα τα οποία «στιγματίζουν» την πορεία και συμβάλλουν στην υστεροφημία του δημιουργού τους, ασχέτως εάν η καλλιτεχνική τους διαδρομή έχει να προσφέρει επιτεύγματα αισθητικά ανώτερα. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι με την «Τζιοκόντα», ο Μιχαήλ Άγγελος με την αγιογράφηση της Καπέλλα Σιξτίνα, ο Πικάσο με την «Γκουέρνικα», είναι ιστορικά ταυτισμένοι με ακατάλυτους δεσμούς με τα διάσημα αυτά έργα τους. Στην πόλη μας, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών, η «Πολιτεία» είναι το έργο που χαρακτηρίζει τον δικό μας Αγήνορα Αστεριάδη, όχι μόνον γιατί μας προσφέρει μια εικόνα της πόλης μας με τη δική του καλλιτεχνική ματιά, αλλά και επειδή η αρχιτεκτονική της καταγραφής τού σπουδαίου αυτού έργου είναι ευρηματική και αισθητικά άρτια. Στο σημερινό μας σημείωμα όμως θα περιγραφεί ένα άλλο έργο του Αστεριάδη που έχει τεχνοτροπικά μεγάλη συγγένεια με την «Πολιτεία», έγινε πριν από την αποκάλυψη του Α’ Αρχαίου Θεάτρου [1] και θα το χαρακτήριζα σαν μια προφητική σύνθεση.


Η σημερινή εικόνα είναι από τα έργα των τελευταίων χρόνων της ζωής του και η τεχνοτροπία του, όπως αναφέρθηκε, είναι σχεδόν όμοια με εκείνη της «Πολιτείας». Αποτυπώνει ένα μικρό τμήμα της Λάρισας στην περιοχή του Λόφου της Ακρόπολης, το οποίο διακρίνεται σε τρεις ζώνες. Στην κάτω, κυρίαρχο θέμα είναι το Αρχαίο Θέατρο, το οποίο την περίοδο εκείνη που ο Αστεριάδης ζωγράφισε τον συγκεκριμένο πίνακα, βρισκόταν θαμμένο κάτω από μια σειρά κτιρίων στη νότια πλαγιά του Φρουρίου. Το καταγράφει έχοντας την προορατική έμπνευση της μελλοντικής αποκάλυψής του. Ολόλευκες οι κερκίδες με την ορχήστρα, και μάλιστα προβλέπει και την πεζοδρόμηση της οδού Βενιζέλου με πλάκες μπροστά από το θέατρο. Μια γυναικεία φιγούρα στέκεται και το θαυμάζει με έκσταση, όπως δείχνει η κίνηση των χεριών της. Δεξιά και αριστερά περιβάλλουν το θέατρο καταστήματα και κατοικίες τα οποία αποδίδονται με τη χαρακτηριστική βυζαντινή τεχνοτροπία χωρίς προοπτική, οικεία στον αγιογράφο Αστεριάδη.
Στη μεσαία ζώνη ο ζωγράφος αποτυπώνει με επιβλητικό τρόπο δύο μνημειακές κατασκευές της Λάρισας, αριστερά το προπολεμικό ρολόι και δεξιά το κέλυφος της κατεστραμμένης κλειστής τουρκικής αγοράς, το Μπεζεστένι. Στην μπαζωμένη οροφή του τρία άτομα απολαμβάνουν τη θέα του Πηνειού και της απέραντης θεσσαλικής πεδιάδας.
Στην επάνω ζώνη ο Πηνειός κυλάει ήρεμος δίπλα από την πόλη και μέσα στην ευρεία κοίτη του διασχίζουν τα νερά δύο ποταμόβαρκες με βαρκάρηδες που προφανώς ψαρεύουν.
Όμως είναι γνωστό ότι αυτήν την πολιτεία της παιδικής νοσταλγίας του, σεισμοί και βομβαρδισμοί δυστυχώς την γκρέμισαν και οι ... αντιπαροχές την αλλοίωσαν. Ωστόσο με το έργο του αυτό ο ζωγράφος την αναστήλωσε έντεχνα, βάζοντας τη δική του εκφραστική πινελιά σε κάθε κτίσμα και την παρέδωσε ακέραια στους συμπολίτες του σαν μια εικαστική παρακαταθήκη. Δεν έχω τις γνώσεις ώστε να αποτιμήσω την αισθητική αξία του έργου αυτού. Όμως σαν φιλότεχνο με εντυπωσιάζουν δύο πράγματα, τα φωτεινά χρώματα και η προφητική του έμπνευση, σε μια εποχή που στη Λάρισα, εκτός ολίγων ειδικών, ουδείς γνώριζε την ύπαρξη του θεάτρου.
Δεν γνωρίζω εάν ασχολήθηκε κανείς με την καταγραφή ολόκληρου του έργου του Αστεριάδη, αν έχει γίνει χρονολογική και θεματική κατάταξή του, και εάν αποτιμήθηκε αισθητικά η αξία σε όλο του το εύρος. Βέβαια πριν από χρόνια (1998) έγινε μια αναδρομική έκθεση έργων του στην Αθήνα με πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων, η οποία μεταφέρθηκε και στο Εικαστικό Κέντρο της Λάρισας. Επίσης το 2011 αναδρομική έκθεση έργων του ζωγράφου έκανε και το Μουσείο Μπενάκη στο κτήριο της οδού Πειραιώς. Και στις δύο εκθέσεις κυκλοφόρησαν αντίστοιχα πολυσέλιδα έγχρωμα λευκώματα, τα οποία περιέχουν άφθονα βιογραφικά στοιχεία και αναπαραγωγές έργων του. Οπωσδήποτε όμως οι εκδόσεις αυτές δεν μπορεί να θεωρηθούν σαν κάποιο ολοκληρωμένο έργο για τον συμπολίτη μας καλλιτέχνη.
Στη συνέχεια θα αναφερθούν λίγα βιογραφικά στοιχεία του ζωγράφου που έχει προβάλλει τη γενέθλια πόλη με το έργο του. Ο Αγήνωρ Αστεριάδης γεννήθηκε στη Λάρισα στις 24 Αυγούστου 1898 στο πατρικό του σπίτι, το «Αστεριαδαίικο»[2], το οποίο βρισκόταν στη συνοικία του Αγίου Νικολάου, στη διασταύρωση των σημερινών οδών Ρούσβελτ και Γρηγορίου Ε, στην περιοχή που λεγόταν «Τουμπέκι». Γονείς του ήταν ο φαρμακοποιός Κωνσταντίνος Αστεριάδης (1856-1908), οι πρόγονοι του οποίου είχαν Σουλιώτικη καταγωγή και η Αικατερίνη Δρίτσα (1866-1931) από αρχοντική οικογένεια της Ύδρας. Ήταν τρίτος στη σειρά από τα έξι αγόρια που απέκτησε το ζευγάρι. Ενώ φοιτούσε στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου έπαιρνε μαθήματα σχεδίου από τον ζωγράφο της Λάρισας Χρυσόστομο Παπαμερκουρίου. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών των Αθηνών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνωρίσθηκε με τη μέλλουσα σύζυγό του Ασπασία Κωλλέτη (1903-1970). Το 1921 έκανε στη Λάρισα την πρώτη ατομική του έκθεση στο φωτογραφείο του Γεράσιμου Δαφνόπουλου.
Από τότε μέχρι και τον θάνατό του το 1977, δηλ. για 56 περίπου χρόνια, εργάσθηκε ακατάπαυστα σε πολλούς τομείς εικαστικής δημιουργίας. Από τα έργα του προέχουν οι ζωγραφικοί πίνακες. Το 1969 ζωγράφισε την «Πολιτεία», έργο εμβληματικό για την πόλη μας, το οποίο η οικογένειά του δώρισε μεταθανάτια στον Δήμο Λαρισαίων. Ασχολήθηκε επίσης με την εκκλησιαστική ζωγραφική (τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, κ.λπ.), το σχέδιο και τη χαρακτική. Εικονογράφησε αρκετά βιβλία. Τέλος κυκλοφόρησε και λευκώματα με σχέδιά του. Μας ενδιαφέρουν το κλασικό «Το σπίτι του Σβαρτς στα Αμπελάκια», έκδοση του 1928 με σχέδια και υδατογραφίες του, καθώς και το «Λάρισα», το οποίο κυκλοφόρησε το 1978, λίγο μετά τον θάνατό του.
Πέθανε στην Αθήνα στις 17 Δεκεμβρίου 1977 και ενταφιάσθηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Μετά από πέντε χρόνια τα οστά του μεταφέρθηκαν στο Δημοτικό Νεκροταφείο της Λάρισας, όπου βρισκόταν και ο τάφος της γυναίκας του που είχε πεθάνει στη Λάρισα νωρίτερα, το 1970.

—————————————————————
[1]. Ως γνωστόν ο Αγ. Αστεριάδης απεβίωσε το 1977, αρκετά χρόνια πριν αρχίσει η αποκάλυψη του Αρχαίου Θεάτρου, όμως γνώριζε οπωσδήποτε την παρουσία του, θαμμένο στα σπλάγχνα της Λάρισας.
[2]. Έτσι ονομάζει ο ίδιος την οικογενειακή τους κατοικία, την οποία και έχει ζωγραφίσει με το όνομα «Αστεριαδαίικο».

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass