Μεταπολεμικά μετονομάσθηκε σε οδό Ελευθερίου Βενιζέλου και μετά την αποκάλυψη του Αρχαίου Θεάτρου το μεγαλύτερο μέρος της πεζοδρομήθηκε και το τμήμα αυτό αποτελεί σήμερα ένα από τα κεντρικότερα σημεία συγκέντρωσης των κατοίκων της όλο τον χρόνο, κυρίως όμως τους καλοκαιρινούς μήνες. Η αιτία ονομασίας της ως οδού Μακεδονίας είναι προφανής. Αποτελεί την πύλη εισόδου από τις περιοχές της Μακεδονίας. Αμαξιτός δρόμος οδηγούσε από την έξοδο της γέφυρας προς Ελασσόνα, Σέρβια, Κοζάνη και άλλες περιοχές της τουρκοκρατούμενης μέχρι το 1912 Δυτικής Μακεδονίας. Κάποια περίοδο το αρχικό τμήμα της οδού Μακεδονίας από τη γέφυρα μέχρι την Ηφαίστου, όπου ο δρόμος κάμπτεται ελαφρώς, ονομάσθηκε οδός 1ης Μεραρχίας, για να τιμηθεί η μεραρχία η οποία είχε την έδρα της στη Λάρισα.
Από τον χάρτη της Λάρισας του 1880, ο οποίος περιέχεται στο βιβλίο του Επαμεινώνδα Φαρμακίδη [1], διαπιστώνεται ότι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο δρόμος αυτός δεν υπήρχε, παρά μόνον το αρχικό τμήμα του μέχρι την Ηφαίστου. Δημιουργήθηκε εκ των υστέρων, σύμφωνα με το σχέδιο πόλεως το οποίο εκπονήθηκε το 1882-83 και ιδιαίτερα μετά τη μεγάλη πυρκαγιά που έγινε το καλοκαίρι του 1882 στην περιοχή Ξυλοπάζαρο [2], και η οποία «βοήθησε» τρόπον τινά τη χάραξή της.
Υπήρξε ο εμπορικότερος δρόμος της Λάρισας μέχρι περίπου τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα. Διέθετε κάθε είδους καταστήματα, τα οποία εξυπηρετούσαν όχι μόνον τους Λαρισαίους, αλλά και όλους τους ταξιδιώτες και τους εμπόρους από τη Μακεδονία, όπως επίσης και τους κατοίκους των γειτονικών οικισμών. Καταστήματα με είδη εγχώρια και αποικιακά, χάνια, καφενέδες, μαγειρεία, τα ξακουστά πατσατζίδικα, αρτοποιεία, σιδεράδικα, λαδάδικα και πολλά άλλα κυριαρχούσαν κατά μήκος του δρόμου στην περιοχή Τσούγκαρι που έφθανε κυρίως μέχρι την οδό Ηφαίστου, αλλά συνεχιζόταν και μέχρι το Γενί Τζαμί.
Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει την οδό Μακεδονίας στο σημείο συμβολής της με την οδό Ακροπόλεως (Παπαναστασίου). Η λήψη έγινε από το ύψος του εξώστη του προπολεμικού ρολογιού της Λάρισας και ο φωτογράφος έστρεψε τον φακό του προς νότον. Διακρίνονται από δεξιά καθαρά πρώτα το κατάστημα της Τράπεζας Λαρίσης και εν συνεχεία το Μέγαρο Αλεξάνδρου, το οποίο διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση μέχρι σήμερα. Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από επιστολικό δελτάριο του Βολιώτη φωτογράφου Νικολάου Στουρνάρα, μικρότερου γιου του Στέφανου Στουρνάρα. Η φωτογραφία αυτή είναι προπολεμική, καθώς στο βάθος διακρίνεται το κτίριο της προπολεμικής Στρατιωτικής Λέσχης και δίπλα του το πίσω μέρος του ξενοδοχείου «Το Στέμμα». Χρονολογείται στο 1940 περίπου.
Το κτίριο της Τράπεζας Λαρίσης ήταν ένα ιδιόκτητο κομψό κτίριο με πολλά νεοκλασικά στοιχεία, το οποίο βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Μακεδονίας (Βενιζέλου) και Ακροπόλεως (Παπαναστασίου). Κτίσθηκε γύρω στο 1925 και τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 31 Αυγούστου 1926. Ήταν διώροφο με υπόγειο. Σαν γωνιακό κτίσμα που ήταν, ο αρχιτέκτονας είχε τη δυνατότητα να διακοσμήσει και τις δύο προσόψεις που έβλεπαν προς τους δύο μεγάλους δρόμους. Η κυρία είσοδος είχε πρόσοψη στην οδό Βενιζέλου, ήταν ψηλή και τοξωτή και είχε δεξιά και αριστερά δύο όμορφα φωτιστικά και δύο μεγάλα τοξωτά παράθυρα. Όλα τα ανοίγματα στο ισόγειο και από τις δύο προσόψεις ήταν ασφαλισμένα με όμορφα σιδερόφρακτα κιγκλιδώματα. Στο κέντρο του ορόφου και στις δύο όψεις υπήρχαν εξώστες με ωραία σιδεριές, στηριγμένοι σε όμορφα μαρμάρινα φουρούσια. Τη στέγη πάνω από το γείσο περιτριγύριζε χαμηλό στηθαίο, στην επιφάνεια του οποίου ήταν γραμμένη και από τις δύο πλευρές η επιγραφή «ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΑΡΙΣΗΣ». Στις γωνίες των στηθαίων πρόβαλαν ψηλόλιγνες, πήλινες, όμορφες καμινάδες. Η διάρκεια λειτουργίας της ήταν σύντομη. Η επελθούσα μετά το 1930 παγκόσμια διεθνής κρίση την οδήγησε βαθμιαία σε χρεωκοπία και μετά το 1935 σταμάτησε τη λειτουργία της. Το κτίριο της Τραπέζης Λαρίσης επέζησε από τις συμφορές της κατοχής (σεισμός, βομβαρδισμοί) με ελάχιστες φθορές, χάρη στη στερεά κατασκευή του. Τελικά εκποιήθηκε κατά την περίοδο της κατοχής, περιήλθε στην ιδιοκτησία των αδελφών Αμπαριάν και τη δεκαετία του 1970 κατεδαφίσθηκε για να κτισθεί νέα οικοδομή.
Το διπλανό κτίριο βρίσκεται απέναντι ακριβώς από το κοίλον του Αρχαίου Θεάτρου και απεικονίζει το Μέγαρο Αλεξάνδρου, το οποίο διατηρείται μέχρι σήμερα. Αρχιτεκτονικά είναι ένα τριώροφο κτίριο με αισθητικά πολύ όμορφη και συμμετρική πρόσοψη. Οι υψηλές διαστάσεις του ισογείου καταστήματος, εναρμονίζονται σήμερα με τα τοξωτά ανοίγματα του πρώτου ορόφου και την επιτυχημένη χρωματική απόδοση των επιχρισμάτων. Στενός επιμήκης εξώστης με παραδοσιακές σιδεριές και φουρούσια διατρέχει όλο το μήκος του πρώτου ορόφου, ενώ στον δεύτερο ο εξώστης περιορίζεται μόνο στο κεντρικό τμήμα. Η αρχοντιά του κτιρίου αυτού της εποχής του μεσοπολέμου δένει επιτυχημένα με την αναδυόμενη κλασική ομορφιά του Αρχαίου Θεάτρου και την όμορφη πεζοδρόμηση του μεταξύ των χώρου.
Το οικόπεδο όπου κατασκευάσθηκε το Μέγαρο αγοράσθηκε από τον Ιωάννη Αλεξάνδρου μετά το 1922 ως ανταλλάξιμο και το 1930 οικοδομήθηκε το Μέγαρο που υπάρχει μέχρι σήμερα, με προοπτική το ισόγειο να αποτελέσει τη μόνιμη επαγγελματική του στέγη (κατάστημα γενικού εμπορίου) και οι δύο όροφοι να χρησιμοποιηθούν ως κατοικία της οικογένειας [3]. Όμως οι όροφοι ποτέ δεν κατοικήθηκαν. Προπολεμικά στέγασαν ιδιωτική λέσχη Λαρισαίων (Λαρισαϊκή Λέσχη) για τους αστούς της πόλης και στους χώρους του πραγματοποιούνταν διάφορες δεξιώσεις. Κατά την περίοδο της κατοχής ολόκληρο το κτίριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς για να στεγασθούν διοικητικές υπηρεσίες. Εκ των πραγμάτων η επιχείρηση σταμάτησε τη λειτουργία της και η οικογένεια μετακόμισε προσωρινά στην Αθήνα.
Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ολόκληρο το κτίριο μετατράπηκε σε ξενοδοχείο και από το 1948-49 το ισόγειο στέγασε και πάλι την επαγγελματική δραστηριότητα του Ιωάννη Αλεξάνδρου, ενώ οι όροφοι φιλοξένησαν διάφορες κλινικές. Το 1953 ανέλαβε την επιχείρηση ο γιος του Ιωάννη Αλεξάνδρου, Δημήτριος, ο οποίος το 1980 άλλαξε χρήση και λειτούργησε ως κατάστημα παιχνιδιών, μέχρι το 2004 οπότε συνταξιοδοτήθηκε και το κτίριο άλλαξε ιδιοκτήτη.
[1]. Φαρμακίδης Επαμεινώνδας. Η Λάρισα από των μυθολογικών χρόνων μέχρι της προσαρτήσεως αυτής εις την Ελλάδα (1881). Τοπογραφική και Ιστορική μελέτη. Βόλος (1926). Αναδιπλούμενος χάρτης στη σελίδα 352.
[2]. Ξυλοπάζαρο ονομαζόταν μια ευρεία περιοχή του κεντρικού τομέα της τουρκοκρατούμενης Λάρισας, η οποία περικλειόταν κατά προσέγγιση μεταξύ των σημερινών οδών Βενιζέλου-Απόλλωνος-Κύπρου-Φιλελλήνων.
[3]. Οι πληροφορίες προέρχονται από τον αιώνια έφηβο Δημήτριο, γιο του Ιωάννη Αλεξάνδρου.
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
