-- Βαδίζουμε στην ανατολική πλευρά του δρόμου, με κατεύθυνση προς την οδό Κύπρου. Είχαμε μείνει στο εμπορικό του Ιωάννη Βλησσαρίδη. Το αμέσως επόμενο κατάστημα στέγαζε παλαιότερα το χρυσοχοείο του Ιωάννη Λαγού. Όταν αυτός αποσύρθηκε, μετέφερε σ' αυτόν τον χώρο το κατάστημά του, που ήταν ωρολογοποιείο και χρυσοχοείο, ο Αλέκος Κωνσταντινίδης[1]. Ο τελευταίος είχε τρία αγόρια, τον Αντώνη (Νάκη), τον Νίκο και τον Μάριο. Οι δύο πρώτοι συνέχισαν την εργασία του πατέρα τους και η επιχείρηση ονομάστηκε Αλ. Κωνσταντινίδης και Υιοί. Κάποια στιγμή Νάκης και Νίκος Κωνσταντινίδης μετέφεραν το κατάστημα στην οδό Μ. Αλεξάνδρου, κάτω από το ξενοδοχείο "Ολύμπιον" και δίπλα από το μαγαζί των Δημητρόπουλου-Καραπέτσα. Ο τρίτος γιος του Αλέκου Κωνσταντινίδη, ο Μάριος, ξενιτεύτηκε στη Λατινική Αμερική όπου εργάστηκε σκληρά και έγινε εργοστασιάρχης.
--Στο επόμενο κατάστημα στεγαζόταν παλαιότερα το εμπορικό "Κόσμος" του Ρίζου Χαλιαμπάλια και μετά το ενοικίασε ο Αθανάσιος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος εμπορευόταν κυρίως ανδρικά είδη (πουκάμισα, γραβάτες, παντελόνια, κλπ.). Ήταν σπουδαίο μαγαζί και όπως θυμάται ο Βαγγέλης Βοζαλής, ο κόσμος το αποκαλούσε "ο Δραγώνας της Λάρισας", κατά τα πρότυπα του ξακουστού ομώνυμου καταστήματος της Αθήνας. Νυμφεύθηκε την Κωνσταντίνα Παπαλέξη, με την οποία απέκτησαν τρία τέκνα, τον Κώστα ο οποίος έγινε ωκεανολόγος, τη Λιλή η οποία ζει στην Αθήνα και τον Πάνο ο οποίος συνεχίζοντας την επιχείρηση του πατέρα του, μετέφερε το κατάστημα στην οδό Βενιζέλου και εξελίχθηκε σε πολύ επιτυχημένο επιχειρηματία.
--Ακολουθούσε το κατάστημα του Ευθύμιου Γκόλτσου, το οποίο πωλούσε ανδρικά υφάσματα (κασμήρια). Ο άνθρωπος αυτός είχε μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Καταγόταν από την Καρυά Ολύμπου και σε νεαρή ηλικία ξενιτεύτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μάλιστα υπηρέτησε και στον αμερικανικό στρατό. Πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο επέστρεψε στην Ελλάδα και άνοιξε το κατάστημα στην οδό Ερμού. Από τον γάμο του απέκτησε τον γιο του Κώστα, ο οποίος όταν τελείωσε το γυμνάσιο πήγε στην Αμερική για σπουδές. Μετά από έναν χρόνο από την αναχώρηση του Κώστα , ο πατέρας του πούλησε το εμπόρευμα του καταστήματος και το σπίτι του και μαζί με τη σύζυγό του μετακόμισαν κατά το 1947-48 και οι ίδιοι στην Αμερική, όπου και εγκαταστάθηκαν μόνιμα. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Κώστας Γκόλτσος υπήρξε ανάδοχος (νονός) του Βαγγέλη Βοζαλή, ο οποίος το 1945 άρχισε να εργάζεται ως εμποροϋπάλληλος στο κατάστημα του Ευθύμιου Γκόλτσου, όπου παρέμεινε μέχρι και το 1954, όταν πλέον δημιούργησε τη δική του επιχείρηση. Παράλληλα, στο κατάστημα αυτό συστεγάστηκαν σε μια πλευρά του οι αδελφοί Παπαδόπουλοι, οι οποίοι πωλούσαν λαϊκά υφάσματα (αλατζάδες)[2]. Αργότερα τους διαδέχθηκε στην ίδια πλευρά του καταστήματος ο Γιάννης Μάναγας με γυναικεία υφάσματα, ενώ στην άλλη πλευρά του οι Ντίνας-Ντώνης συνέχισαν με τα ανδρικά κασμήρια. Μετά την αναχώρηση του Ευθύμιου Γκόλτσου στην Αμερική, στο μαγαζί αυτό στεγάστηκε ο Βασίλειος Νούτσιας, που είχε ως συνέταιρο τον Μίνω Ντίνα, του οποίου είχε νυμφευθεί την αδελφή. Όταν μετά από κάποιο διάστημα ο Νούτσιας αποχώρησε και μετακόμισε στο παλιό μαγαζί του στους Γόννους, ο Ντίνας συνεταιρίστηκε με τον Ζήση Ντώνη και έτσι δημιουργήθηκε η γνωστή επιχείρηση Ντίνας-Ντώνης. Ο Ζήσης Ντώνης ήταν από τον Αμπελώνα και ξεκίνησε ως εμποροϋπάλληλος στο κατάστημα του Ιωάννη Βλησσαρίδη πριν συνεταιριστεί με τον Ντίνα. Ο Μίνως Ντίνας νυμφεύθηκε την κόρη του συμβολαιογράφου Μουλούλη Σοφία, ενώ ο Ζήσης Ντώνης την Αικατερίνη Μπρότση από τον Αμπελώνα. Τον πρώτο διαδέχθηκε στον συνεταιρισμό ο γιος του Βασίλης, ενώ τον δεύτερο ο δικός του γιος Κώστας, διατηρώντας στο κατάστημα την ίδια επιγραφή. Μετά από την αναγκαστική αποχώρηση του Κώστα Ντώνη, το κατάστημα το δούλεψε μόνος του ο Βασίλης Ντίνας μέχρι το 2019, οπότε και το έκλεισε. Η ιστορία του καταστήματος αυτού είναι αλήθεια ότι μας απασχόλησε κάπως περισσότερο, ίσως λόγω της μεγάλης αποδοχής που είχε όλα αυτά τα χρόνια από το λαρισαϊκό κοινό, αλλά και από την παρουσία του φίλου και πληροφοριοδότη μας Βαγγέλη Βοζαλή, ο οποίος από το κατάστημα αυτά ξεκίνησε τα πρώτα επαγγελματικά του βήματα.
--Δίπλα από το προηγούμενο κατάστημα ήταν παλαιότερα το ωρολογοποιείο του Δ. Νίσκα[3] και στη συνέχεια στο ίδιο σημείο στεγάστηκε το χρυσοχοείο του Γεωργίου Παπανικολάου. Με την οικογένεια του τελευταίου σχετίζεται και ένα σημαντικό γεγονός της εποχής εκείνης. Ο Παπανικολάου είχε αποκτήσει δύο πολύ όμορφες κόρες, την Βίκυ η οποία είχε παντρευτεί τον Γεώργιο Χασιώτη και την Τούλα η οποία είχε παντρευτεί τον αξιωματικό της αεροπορίας Βαλλιανάτο. Είχε όμως την ατυχία να την ερωτευθεί παράφορα ο σμηνίτης Τζήμας που ήταν στην προσωπική υπηρεσία του συζύγου της, ο οποίος λόγω της θέσεώς του μπαινόβγαινε στο σπίτι τους. Επειδή εκείνη δεν ανταποκρινόταν στις ανήθικες προτάσεις του, την δολοφόνησε με μαχαίρι. Η δολοφονία αυτή είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και συγκλόνισε όχι μόνο τη Λάρισα, αλλά και ολόκληρο το πανελλήνιο[4].
-- Το τελευταίο κατάστημα στην πλευρά αυτή της Ερμού, γωνία με την οδό Κύπρου, παλαιότερα βρισκόταν το παντοπωλείο του Νικολάου Μουλούλη. Κατόπιν στην ίδια θέση στεγάστηκε το εμπορικό του Κίκου Σακκή και εν συνεχεία άνοιξαν κατάστημα νεωτερισμών οι Νεσήμ Καλαμάρας και Πάστακας. Όταν ο τελευταίος αποχώρησε, το μαγαζί το δούλεψε μόνος του ο Καλαμάρας, ο οποίος αργότερα το μετέτρεψε σε κατάστημα με παιδικά ρούχα, με την επωνυμία "Ρόζ Νινί". Κάποια στιγμή μετακόμισε το κατάστημά του στην Κύπρου, κοντά στο χρυσοχοείο του Αμπελακιώτη, εκεί όπου πιο πριν ήταν το εστιατόριο του Μπίσμπα, και το μετονόμασε σε "Αγγελούδι".
Τελειώσαμε την αναφορά μας στην ιστορία του κεντρικού αυτού δρόμου της Λάρισας, την Ερμού, και την καταγραφή όσων καταστημάτων και καταστηματαρχών μπορέσαμε να εντοπίσουμε μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα. Όπως είδατε αποφύγαμε να αναφερθούμε στα σημερινά καταστήματα για ευνόητους λόγους, εκτός εκείνων βέβαια που έχουν μακρά διάρκεια ζωής και εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Είναι σίγουρο ότι παραλείψαμε μερικά, αν λάβουμε υπόψη την υπενθύμιση πολλών αναγνωστών που ήλθαν σε επαφή μαζί μας. Όταν με το καλό τα κείμενα του 2020 κυκλοφορήσουν σε βιβλίο θα συμπεριληφθούν και όλα όσα οι φίλοι μας, μάς υπέδειξαν.
Στο σημείο αυτό θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Βαγγέλη Βοζαλή. Ήταν αυτός που μετά την αναφορά μας στη Στοά Κουτσίνα, με παρότρυνε να ασχοληθούμε με την οδό Ερμού και με συμβούλευε για την μεταπολεμική ιστορία της. Υποψιάζομαι ότι θέλει να συνεχίσουμε και για άλλους δρόμους. Ας είναι καλά ο άνθρωπος…
----------------------------------
[1]. Ο Γιώργος Ζιαζιάς αναφέρει ότι το προηγούμενο κατάστημα του Αλ. Κωνσταντινίδη βρισκόταν στην οδό Ακροπόλεως (Παπαναστασίου), δίπλα από το σημερινό υποκατάστημα της AlphaBank, και λόγω πυρκαγιάς μετακόμισε στην Ερμού.
[2]. Αλατζάς είναι τουρκική λέξη και σημαίνει παρδαλός. Οι αλατζάδες προσδιορίζουν γυναικεία υφάσματα κατώτερης ποιότητας τα οποία χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή πρόχειρων καθημερινών ρούχων ή τα φορούσαν οι φτωχότερες κοινωνικές τάξεις.
[3]. Υπάρχει μια μικρή είδηση στην εφημερίδα "Μικρά" η οποία αναφέρει τα εξής: "Ο υπασπιστής της Α.Β.Υ. του πρίγκηπος Ανδρέου απένειμε τον τίτλον των προμηθευτών εις τους : ζαχαροπλάστην Γ. Παλάκαν, τους χρυσοχόους Κ. και Δ. Νίσκαν και τον Θρασ. Μακρήν βιβλιοπώλην". Βλέπε: Ζιαζιάς Γεώργιος, Αναζητώντας τη χαμένη Λάρισα. 50 χρόνια μνήμες και αναπολήσεις (1900-1950), τόμ. Β΄, Λάρισα (2000) σελ. 15-16.
[4]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Πλατεία Ταχυδρομείου. Ανατολική πλευρά, εφ. "Ελευθερία" Λάρισα, φύλλο της 6ης Απριλίου 2016 και του ιδίου "Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα - Γ΄", σελ. 67-70.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
