Μπορεί από τη στήλη αυτή να έχουμε αναφερθεί πολλές φορές σε παλιές εφημερίδες της Λάρισας, αλλά αυτό συμβαίνει όταν έχει εντοπισθεί αρχειακό υλικό. Για τον λόγο αυτό και η παρουσίασή τους είναι επιλεκτική. Πλήρη σώματα όλων των εφημερίδων οι οποίες έχουν εκδοθεί στη Λάρισα μέχρι σήμερα, δεν έχουν διασωθεί. Πλημμύρες[1], σεισμοί, ανώμαλες πολιτικές καταστάσεις, κατοχή, αλλά και άγνοια και έλλειψη προνοητικότητας, συνέβαλαν στο γεγονός αυτό. Τοπικά υπάρχουν σε ιδιώτες-συλλέκτες και δημόσιες υπηρεσίες διάσπαρτα φύλλα ορισμένων εφημερίδων, χωρίς να έχουν καταγραφεί συνολικά και ακόμα χειρότερα, να μην έχουν κάν δημοσιοποιηθεί, για λόγους που γνωρίζουν μόνον οι κάτοχοί των. Τελευταία, η προσοχή των τοπικών ερευνητών πάνω σ' αυτό το θέμα έχει στραφεί προς τις μεγάλες βιβλιοθήκες των Αθηνών (Εθνική, Βουλής, Μουσείου Μπενάκη, κ.ά.) όπου βρίσκει κανείς ψηφιοποιημένα αρχεία ορισμένων τοπικών εφημερίδων, τα οποία μπορεί να είναι εύκολα προσβάσιμα, όμως δεν είναι ολοκληρωμένα. Γι' αυτό και μέχρι ότου βρεθεί τρόπος να συντεθεί μια αξιοπρεπής μελέτη για την ιστορία του τύπου της Λάρισας, θα βλέπουν το φως της δημοσιότητας διάσπαρτα περί τοπικού τύπου κείμενα, τα οποία προσθέτουν έστω και κατ' ελάχιστον στο ποθούμενο.
Η Λάρισα κατέχει θεσσαλικά τα πρωτεία στην έκδοση εφημερίδων μετά την ενσωμάτωσή της στο Ελληνικό Βασίλειο. Από παλιούς δημοσιογράφους ομολογείται ότι την ημέρα που τα ελληνικά στρατεύματα εισέρχονταν στη Λάρισα (31 Αυγούστου 1881), διαλαλείτο στους δρόμους της ο "Αστήρ της Θεσσαλίας" του Ανδρέα Πεταλά, η οποία είχε γίνει ανάρπαστη. Σε λιγότερο από τρεις μήνες (22 Νοεμβρίου 1881) κυκλοφόρησε η "Ανεξαρτησία" του Βασιλείου Αργυρόπουλου. Μέχρι το 1922 όλες οι εφημερίδες που κυκλοφόρησαν στη Λάρισα ήταν εβδομαδιαίες ή δισεβδομαδιαίες. Μόνον η "Μικρά" κάποια στιγμή κατά τη δεκαετία του 1910 θέλησε να γίνει καθημερινή, αλλά η προσπάθειά της δεν κράτησε για πολύ. Επίσης οι περισσότερες υπήρξαν βραχύβιες και άλλες διέκοπταν προσωρινά την έκδοσή τους, για να την επαναλάβουν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια στη Λάρισα κυκλοφορούσαν δύο καθημερινές εφημερίδες. Ήταν η «Ελευθερία», που είχε αρχίσει να εκδίδεται το 1922 και ο «Ημερήσιος Κήρυκας», η πρώτη έκδοση του οποίου τοποθετείται το 1929 με την ονομασία "Κήρυξ". Η πορεία του τελευταίου είχε ορισμένες περιπέτειες τις οποίες θα εξιστορήσουμε σε δύο σημειώματα. Στο σημερινό θα αναφερθούμε στο ιστορικό της ίδρυσης το 1929 της εφημερίδας "Κήρυξ".
Για τον Αύγουστο του 1929 είχαν προκηρυχθεί να γίνουν δημοτικές εκλογές. Υποψήφιοι δήμαρχοι ήταν ο ήδη από το 1925 δήμαρχος Μιχαήλ Σάπκας και ο Στυλιανός Αστεριάδης, ο επονομαζόμενος Πατόφλας Ο τελευταίος στις εκλογές του 1925 είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος με το ψηφοδέλτιο του Μιχαήλ Σάπκα, το 1929 όμως τέθηκε επικεφαλής δικού του συνδυασμού και βρέθηκε αντίπαλος του Σάπκα. Και οι δύο ήταν πολιτευτές του Λαϊκού κόμματος και ανήκαν στο αντιβενιζελικό στρατόπεδο. Οι Φιλελεύθεροι του Βενιζέλου δεν θέλησαν να υποδείξουν δικό τους υποψήφιο στις εκλογές αυτές. Έτσι η εφημερίδα «Ελευθερία», σταθερά βενιζελική από την ίδρυσή της, αναγκάσθηκε να υποστηρίξει τον Σάπκα, παρ’ ότι ήταν βασιλικός, γιατί θεωρούσε ότι ήταν επιτυχημένος δήμαρχος. Ο δικηγόρος Αδαμάντιος Νικολαΐδης, που από μικρός είχε ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία[2] και είχε την επιθυμία να εκλεγεί βουλευτής, θεώρησε την χρονική αυτή στιγμή ιδανική για να πραγματοποιήσει το όνειρό του, που ήταν η έκδοση μιας εφημερίδας. Επειδή όμως δεν είχε δικά του τυπογραφεία, ήλθε σε επαφή με τον Γεώργιο Δημητρακόπουλο, εκδότη της «Ελευθερίας» και συμφώνησε μαζί του να εκτυπώνεται η εφημερίδα του την οποία ονόμασε «Κήρυξ», στα τυπογραφεία της. Θα κυκλοφορούσε τετρασέλιδη, θα υποστήριζε και αυτή τον Σάπκα, αλλά για λόγους οικονομίας συμφωνήθηκε και το εξής περίεργο. Η πρώτη σελίδα θα είχε τον λογότυπο, την αρθρογραφία του διευθυντού της Αδαμάντιου Νικολαΐδη και τις ειδήσεις από τον δημοσιογράφο Κωνσταντίνο Ξιφαρά, ενώ οι υπόλοιπες τρεις σελίδες θα είχαν κοινό περιεχόμενο τόσο η «Ελευθερία» όσο και ο «Κήρυξ», οι οποίες όμως θα έπρεπε να περιέχουν ειδήσεις πολιτικά ουδέτερες. Τα γραφεία της εφημερίδας "Κήρυξ" εγκαταστάθηκαν στην οδό Κούμα, στο δικηγορικό γραφείο του Αδαμάντιου Νικολαΐδη, το οποίο βρισκόταν δίπλα από το Φαρμακείο του Επιτρόπου[3]. Ένα άλλο περίεργο ήταν ότι ο Μιχαήλ Σάπκας είχε και τα δύο δημοσιογραφικά όργανα να τον υποστηρίζουν στις δημοτικές εκλογές, ενώ ο Στυλιανός Αστεριάδης βάσιζε την προεκλογική του εκστρατεία αποκλειστικά στη διανομή διαφημιστικών φυλλαδίων.
Οι εκλογές έγιναν στις 4 Αυγούστου 1929 και ο Μιχαήλ Σάπκας επανεκλέχθηκε δήμαρχος. Ο αντίπαλος συνδυασμός του Αστεριάδη, επειδή διαπίστωσε κατά την εκλογική διαδικασία ορισμένες παρατυπίες, υπέβαλε ένσταση κατά του κύρους των εκλογών και ζήτησε την ακύρωσή τους. Όμως το δικαστήριο επικύρωσε την εκλογή του συνδυασμού του Σάπκα και την 1η Σεπτεμβρίου έγινε η εγκατάσταση της νέας δημοτικής αρχής.
Μετά τις εκλογές η εφημερίδα του Αδαμάντιου Νικολαΐδη, ο «Κήρυξ», δεν μπόρεσε να συνεχίσει για πολύ την έκδοσή του καθώς προέκυψε διαφωνία με τον εκδότη της «Ελευθερίας» Γεώργιο Δημητρακόπουλο, ο οποίος στις υπόλοιπες τρεις ουδέτερες σελίδες άρχισε να δημοσιεύει και ειδήσεις οι οποίες προέρχονταν από τη δράση του κόμματος των Φιλελευθέρων. Έτσι όπως είχε φθάσει να είναι τυπωμένος ο «Κήρυξ», δηλ. η πρώτη σελίδα αντιβενιζελική και οι άλλες τρεις βενιζελικές, δεν ήταν δυνατόν να προσελκύσει τους αναγνώστες του Λαϊκού κόμματος, οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να διαβάζουν στην εφημερίδα τους και κείμενα που εκθείαζαν τον Βενιζέλο. Ο Νικολαΐδης αξίωσε από τον Δημητρακόπουλο να καταχωρούνται και αντιβενιζελικά κείμενα στις σελίδες αυτές. Αυτό όμως δεν έγινε δεκτό από τον εκδότη της «Ελευθερίας» και η σύμβαση λύθηκε. Έτσι ο «Κήρυξ» διέκοψε την έκδοσή του λίγο μετά τις δημοτικές εκλογές και η Λάρισα έμεινε και πάλι με μία εφημερίδα, την «Ελευθερία». Ουσιαστικά η κυκλοφορία του «Κήρυκος» διήρκησε ελάχιστους μήνες.
Όμως ο Αδαμάντιος Νικολαΐδης είχε πολιτικές φιλοδοξίες. Από την όλη πορεία των πολιτικών εξελίξεων στη Λάρισα είχε συνειδητοποιήσει ότι χωρίς δικό του δημοσιογραφικό όργανο δεν θα μπορούσε να εκλεγεί βουλευτής, που ήταν το όνειρό του και σύντομα αποφάσισε την επανέκδοση της εφημερίδας του. Πίστευε ότι διατηρώντας τη διεύθυνση μιας καθημερινής εφημερίδας στη Λάρισα, θα είχε τη δυνατότητα να διεκδικήσει με αξιώσεις να συμπεριληφθεί ως υποψήφιος βουλευτής στον τοπικό συνδυασμό του Λαϊκού κόμματος, που την περίοδο εκείνη είχε αρχίσει να βρίσκεται σε άνοδο. Θέλησε λοιπόν να την επανεκδώσει, αλλά με έναν τρόπο που να εξασφαλίζει την αυτονομία της και να μην εξαρτάται από άλλα τυπογραφικά εργαστήρια, όπως την πρώτη φορά[4].
Το πρώτο φύλλο της νέας εκδοτικής προσπάθειας του Αδαμάντιου Νικολαΐδη, που διατήρησε την ίδια ονομασία «Κήρυξ», κυκλοφόρησε στις 30 Ιανουαρίου 1930. Αλλά για την δεύτερη αυτή περίοδο της εφημερίδας, η οποία υπήρξε μακροχρόνια και στο τέλος εξελίχθηκε στον «Ημερήσιο Κήρυκα» όπως τον γνωρίσαμε στις ημέρες μας, θα αναφερθούμε σε επόμενο σημείωμά μας.
--------------------------------------------
[1]. Χαρακτηριστική είναι η απόγνωση του παλαιού δημοσιογράφου Θρασύβουλου Μακρή, του οποίου η οικία του επί της οδού Γρηγορίου Ε’ 1 κατεκλύσθη από νερά κατά την πλημμύρα της 20ης Σεπτεμβρίου 1908, η οποία κατέστρεψε την σπουδαία ιδιωτική συλλογή γραμματοσήμων και τα πλήρη σώματα όλων των εφημερίδων της Λάρισας τα οποία είχαν κυκλοφορήσει από το 1881 μέχρι το 1908.
[2]. Ο Αδαμάντιος Νικολαΐδης από μαθητής του γυμνασίου ακόμη, έστελνε στο εβδομαδιαία περιοδικό των Αθηνών «Ελλάς» φωτογραφίες και ανταποκρίσεις από τη Λάρισα. Το περιοδικό αυτό το οποίο κυκλοφόρησε από το 1907 μέχρι το 1915, είχε την πρωτότυπη ιδέα να ενθαρρύνει με κάθε τρόπο τη συμμετοχή των αναγνωστών του σε όλη τη χώρα, οι οποίοι έστελναν φωτογραφίες και ανταποκρίσεις από την πόλη τους.
[3]. Βρισκόταν στη γωνία των οδών Κούμα και Μ. Αλεξάνδρου. Όταν αργότερα το φαρμακείο του Επιτρόπου μετακόμισε στη γωνία των οδών Παπακυριαζή και Μ. Αλεξάνδρου, στους χώρους του εγκαταστάθηκε το γνωστό εστιατόριο «Ερμής».
[4].Βλέπε: Ολύμπιος (Κώστας Περραιβός), Πολιτικά και δημοσιογραφικά χρονικά, εφ. "Λάρισα", φύλλο της 22 Αυγούστου 1977.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
