Στη φωτογραφία διακρίνουμε τον βασιλιά Γεώργιο Β΄[1] να εξέρχεται από το παλιό κτίριο του Διεθνούς[2] Σιδηροδρομικού Σταθμού, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στη Λάρισα. Οι γιρλάντες στην πρόσοψη του Σταθμού, ο επιμήκης τάπητας πάνω στον οποίο βαδίζει και η παρουσία κόσμου υποδηλώνουν την επισημότητα της παρουσίας του στην πόλη μας. Κατευθύνεται προς την πλατεία του σταθμού, η οποία την περίοδο εκείνη ήταν ένας επίπεδος και γυμνός χωμάτινος χώρος. Ακολουθείται από τον διάδοχο Παύλο, ο οποίος φορά στολή αξιωματικού του Ναυτικού, από τη συνοδεία του και από στρατιωτικούς και λοιπούς επισήμους. Εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι απουσιάζει από τη φωτογραφία ο τότε δήμαρχος Στυλιανός Αστεριάδης. Αριστερά διακρίνεται μια ομάδα κατοίκων της Λάρισας να τον υποδέχεται, με επικεφαλής την ελληνική σημαία. Η φωτογραφία χρονολογείται το 1936, λίγους μήνες μετά την αποκατάσταση του Γεωργίου Β΄ στον θρόνο του. Με την ευκαιρία αυτή κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούμε με λίγα λόγια και στην ιστορική διαδρομή του κτιρίου του σιδηροδρομικού σταθμού του Διεθνούς.
Ένα από τα μεγαλεπήβολα σχέδια που οραματίσθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης, το οποίο όμως δεν πρόλαβε ο ίδιος να το πραγματοποιήσει, ήταν μια μεγάλη σιδηροδρομική αρτηρία η οποία θα συνέδεε την Αθήνα με τα προς βορράν σύνορα. Υπήρξαν βέβαια οι τοπικές σιδηροδρομικές διαδρομές (προς Πειραιά, Χαλκίδα, Πελοπόννησο και άλλες μικρότερες), ο σχεδιασμός όμως αρχικά δεν είχε προχωρήσει παρά μόνο μέχρι τη Λαμία. Το 1906 επεκτάθηκε μέχρι τον Παλαιοφάρσαλο (Δεμερλί), όπου συναντούσε τη θεσσαλική γραμμή Βελεστίνου - Καλαμπάκας. Tον Ιούνιο του 1906 υπογράφηκε σύμβαση για την επέκταση της γραμμής από Δεμερλί προς Λάρισα και μέχρι τον συνοριακό σταθμό Παπαπούλι, ο οποίος βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα βορειότερα από τον σιδηροδρομικό σταθμό Ραψάνης. Η γραμμή προς Λάρισα τέθηκε για πρώτη φορά σε λειτουργία το 1908 και την επόμενη χρονιά (1909) έφθανε ως το Παπαπούλι, το οποίο μέχρι το 1912 αποτελούσε τον τελευταίο σταθμό, πριν μπει κανείς στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13 η συνδρομή του σιδηροδρομικού δικτύου υπήρξε καθοριστική για τη μεταφορά έμψυχου δυναμικού, πολεμικού υλικού και προμηθειών, για την νικηφόρο προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων. Εν τω μεταξύ το σιδηροδρομικό δίκτυο της ελεύθερης πλέον Μακεδονίας, το οποίο είχε ήδη από χρόνια κατασκευασθεί από τους Τούρκους, ενώθηκε με τους ελληνικούς σιδηροδρόμους το 1916 και από το 1918 άρχισε η τακτική συγκοινωνία Αθηνών - Λαρίσης - Θεσσαλονίκης - Συνόρων και οι γραμμές του έφθαναν προς βορράν μέχρι την Ειδομένη, τον συνοριακό σταθμό με τον οποίο συνδεόταν η Ελλάδα με τα σιδηροδρομικά δίκτυα της Ευρώπης και ανατολικά μέχρι το Πύθιο, όπου συνδεόταν με το τουρκικό σιδηροδρομικό δίκτυο.
Το κυρίως κτίριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού της Λάρισας ήταν ένα επίμηκες διώροφο οικοδόμημα. Στις δύο πλευρές του, την ανατολική και τη δυτική, υπήρχαν δύο μικρότερα εφαπτόμενα ισόγεια κτίσματα. Η κατασκευή είχε ολοκληρωθεί το 1908. Οι τοίχοι του στο ισόγειο αποτελούνταν από πελεκημένη πέτρα, εντοιχισμένη εν είδει μωσαϊκού, όπως είχαν κατασκευασθεί και οι υπόλοιποι σταθμοί του δικτύου αυτού, μικροί και μεγάλοι. Η πρόσοψή του προς την πλατεία του σταθμού στολιζόταν στη στέγη του ορόφου με ένα μεγάλο ρολόι, επικαλυπτόμενο από τριγωνική αψίδα. Από την πλευρά των γραμμών υπήρχε ένα τεράστιο μεταλλικό στέγαστρο, το οποίο κάλυπτε ολόκληρη την πλατφόρμα του σταθμού. Ήταν ένα όμορφο σε εμφάνιση κτίριο, συμμετρικό, με αρκετά νεοκλασικά στοιχεία ειδικά στον όροφο. Μπροστά από την πρόσοψη ανοιγόταν ένας τεράστιος ακάλυπτος χώρος για τη στάθμευση αμαξών και αυτοκινήτων. Αργότερα στη θέση αυτή δημιουργήθηκε η μικρή πλατεία που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Το κτίσμα αυτό για πενήντα περίπου χρόνια εξυπηρέτησε κατά τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες του επιβατικού κοινού της περιοχής μας. Όμως η πληθυσμιακή και εμπορική ανάπτυξη της πόλης και οι σεισμοί, ιδιαίτερα αυτός του 1957, επέφεραν σοβαρές καταστροφές στο κτίριο. Παρ' όλες τις προσωρινές επιδιορθώσεις, ο σταθμός δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στην αυξανόμενη κίνηση και κατεδαφίσθηκε για να ανεγερθεί νέος, σύγχρονος και με ανέσεις. Ο νέος σιδηροδρομικός σταθμός εγκαινιάστηκε με επισημότητα στις 26 Αυγούστου 1961 από τον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Παναγιώτη Κανελλόπουλο και από τότε εξυπηρετεί το επιβατικό κοινό για έξι σχεδόν δεκαετίες, χωρίς καμιά ουσιαστική κτιριακή μεταβολή του κεντρικού του κτιρίου.
---------------------------------------------
[1]. Ο βασιλιάς Γεώργιος Β' (1890-1947) έπειτα από ενδεκαετή εξορία (1924-1935) αποκαταστάθηκε στο θρόνο του μετά το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935. Επανέκαμψε στην Ελλάδα στις 25 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και η δημοσιευόμενη φωτογραφία είναι από την πρώτη επίσκεψή του στη Λάρισα μετά την επιστροφή από την εξορία.
[2]. Όσον αφορά στη Λάρισα θα πρέπει να γίνεται διάκριση των σταθμών καθώς, αν εξαιρέσει κανείς την Αθήνα, είναι η μοναδική πόλη στη χώρα μας, η οποία διέθετε δύο κτίρια σιδηροδρομικών σταθμών. Το πρώτο και παλαιότερο ήταν το κτήριο του Θεσσαλικού Σιδηροδρόμου. Βρισκόταν μερικές δεκάδες μέτρα νοτιοανατολικά του Διεθνούς, ήταν ένα θαυμάσιο αρχιτεκτονικά κτίσμα και είχε οικοδομηθεί το 1884. Όμως σήμερα δυστυχώς στη θέση του υπάρχουν μόνον ερείπια, αφού εδώ και εξήντα και πλέον χρόνια ολόκληρος ο χώρος του έχει προκλητικά εγκαταλειφθεί. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Ο Θεσσαλικός σιδηρόδρομος, εφ. "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 16ης Οκτωβρίου 2016. Το δεύτερο κτήριο ήταν ο σιδηροδρομικός σταθμός του Διεθνούς. (Αθηνών-Λαρίσης-Θεσσαλονίκης-Συνόρων). Ονομαζόταν "Διεθνής", αλλά και "Λαρισαϊκός", καθώς μέχρι το 1912, όταν τα σύνορα της Ελλάδος με την Τουρκία ήταν στη Μελούνα, η διαδρομή του τρένου έφθανε αρχικά μέχρι τη Λάρισα και αργότερα μέχρι το Παπαπούλι.
Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
