Το 1821 και ο Καραγκιόζης…

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑTΡΟ ΣΚΙΩΝ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Την επανάσταση του 1821 διδάσκει ο... Καραγκιόζης μέσα από τις παραστάσεις του επί μισού αιώνα καραγκιοζοπαίχτη Γιάννη Χατζή, ο οποίος αποδίδει τα ιστορικά γεγονότα με την οπτική γωνία του απλού λαϊκού ανθρώπου, όπως είναι άλλωστε και ο κεντρικός ήρωας του μπερντέ.
«Ο θάνατος του στρατηγού Καραϊσκάκη», «Γραικός, Γενίτσαρος και Βενετσιάνος», «Ο Μάρκος Μπότσαρης», «Η σφαγή των Προξένων», «Το όνειρο του Οδυσσέα Ανδρούτσου», «Το κρυφό σχολείο», «40 παλικάρια από τη Λεβαδιά», «Η νίλα του Δράμαλη στα Δερβενάκια», είναι μερικά από τα ηρωϊκά έργα που έχει γράψει ο επί 50 χρόνια καραγκιοζοπαίχτης από τη Θεσσαλονίκη, Γιάννης Χατζής.

«Πριν γράψω ένα ιστορικό έργο, κάνω έρευνα και προσπαθώ να μείνω πιστός στα γεγονότα. Βέβαια, η οπτική γωνία που βλέπει στο «πανί» του καραγκιοζοπαίχτη τα ιστορικά γεγονότα, δεν είναι ενός ακαδημαϊκού ιστορικού, περισσότερο έχει την οπτική του απλού λαϊκού ανθρώπου, με ήρωα το παιδί του γείτονα ή το δικό του. Μ΄ αυτή τη λογική, ο ήρωας δεν στέκεται απόμακρα και ψηλά, τον βλέπουμε σαν έναν άνθρωπο που κλαίει, γελάει και μπορεί ακόμα και να φοβηθεί, αλλά τελικά κάνει αυτό που νομίζει ως χρέος» λέει, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο κ. Χατζής, ο οποίος εδώ και μισό αιώνα που ασχολείται με την παραδοσιακή αυτή τέχνη, έχει κατασκευάσει περισσότερες από 1.500 φιγούρες, πολλές από τις οποίες έχουν εκτεθεί, έχει γράψει δεκάδες έργα και έχει διδάξει Θέατρο Σκιών σε ειδικά σεμινάρια.
Ο κ. Χατζής παρομοιάζει, μάλιστα, το περιεχόμενο των παραστάσεων Καραγκιόζη με τα δημοτικά τραγούδια όπου ο ήρωας «είναι πολύ πιο προσιτός, πιο ανθρώπινος και στην περίπτωση του Καραγκιόζη, ιδιαίτερα κοντά στα παιδιά».
«Ο Καραγκιόζης σε όλες τις παραστάσεις και φυσικά και σ΄αυτές με ιστορικά πρόσωπα, έρχεται να διακωμωδήσει, να κριτικάρει και να «βγάλει» γλώσσα που κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει. Και οι θεατές παρακολουθούν μία παράσταση που είναι σαν να κάθονται σπίτι τους και να συζητάνε τα γεγονότα με τον γείτονα» εξηγεί ο κ. Χατζής. «Αλλωστε», προσθέτει, «ο Καραγκιόζης πάντα στα δύσκολα χρόνια, όπως στην Κατοχή, έπαιξε ρόλο αντιστασιακό, εμψυχώνοντας τους θεατές ενώ αποτυπώνονταν πάντα, οι εξουσίες και οι κοινωνικές τάξεις, με την παράγκα τοποθετημένη απέναντι από το Σαράϊ».
«ΠΕΙΝΑΩ» ΤΟ... ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ!
 «Από τρέλα ή από ανάγκη», λέει ο κ. Χατζής, ότι ξεκινάει να δημιουργήσει μια παράσταση, εξηγώντας ότι «τρέλα είναι ένα ερέθισμα από ένα τραγούδι και η ανάγκη δημιουργείται από τις απαιτήσεις του έργου για την κατασκευή μιας φιγούρας ή πολλών». «Για παράδειγμα, στο έργο μου «Γραικός, Γενίτσαρος και Βενετσιάνος» κατασκεύασα και χρησιμοποίησα περισσότερες από 50 φιγούρες αφού μπορεί τα κύρια πρόσωπα να ήταν 10 αλλά είχα σκηνή με «περάσματα» όπου ερχόταν ο τουρκικός στρατός, ο αρχηγός καβάλα σε άλογο και διάφοροι μουσικοί με όργανα. Η παράσταση είναι εικόνα και λόγος και φυσικά πρέπει να εντυπωσιάζει τον θεατή, δεν τεντώνουμε μόνο το πανί και παίζουμε» διευκρινίζει.
Έχοντας «κολλήσει» το μικρόβιο του καραγκιοζοπαίχτη, από παραστάσεις που έβλεπε μικρός στη Λαμία, επισκεπτόμενος τον παππού του το καλοκαίρι, ο κ. Χατζής, μέσα από το Θέατρο Σκιών, καταφέρνει να «δέσει» τη λαϊκή παράδοση με το σήμερα προσπαθώντας, σύμφωνα με τον ίδιο, «να ακουμπάει στο παρελθόν, να αφουγκράζεται το σήμερα και να ονειρεύεται το αύριο».
«Εξάλλου, ο Καραγκιόζης, εκφράζει κοινωνικά πολλά πράγματα, ας πούμε δεν είναι ξυπόλητος γιατί δεν βρίσκει παπούτσια να βάλει και το «πεινάω» του είναι το πιο περιεκτικό και διεκδικητικό αίτημα του Έλληνα» αναφέρει.
Όσο για τη... μακροζωία του Καραγκιόζη, ο κ. Χατζής, θεωρεί σημαντική την προστασία από την πολιτεία του παραδοσιακού αυτού θεάματος και των ανθρώπων που ασχολούνται με αυτό, οι οποίοι ως ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση.
«Μέχρι τώρα επιβίωσε ο Καραγκιόζης με διάφορους τρόπους και με τα λάθη του και με τα θετικά του και πιστεύω ότι, αν εξακολουθήσει να κάνει αυτό που έκανε πάντοτε, να ακούει δηλαδή τα όνειρα, τα μεράκια, τους πόθους, τους καημούς, τις ελπίδες, τα βάσανα αυτού του λαού και να τα κάνει γέλιο, να τα κάνει δάκρυ, να τα κάνει τέχνη, ο Καραγκιόζης θα επιβιώσει» καταλήγει ο γνωστός καραγκιοζοπαίχτης.