Παλαιά, ο Κίσσαβος προμήθευε στον Συνεταιρισμό Αμπελακίων, όπου ανήκε και η Αγιά, το φυτικό υλικό, από το οποίο παράγονταν το πορφυρό χρώμα που εξάγονταν στην Ευρώπη.
Τα συνθετικά χρώματα έβαλαν τέλος σ’ αυτή την οικονομική δραστηριότητα. Αργότερα, το φουντούκι ήταν ένα σημαντικό προϊόν για την οικονομική υγεία της περιοχής. Οι αλατζάδες και άλλες μάλλινες κατασκευές συνέβαλαν στην ευμάρεια του τόπου.
Από το 1900 και μετά, η εκτεταμένη καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα, οδήγησε την περιοχή στο απόγειο της οικονομικής της ανάπτυξης. Όσοι ασχολήθηκαν με το εμπόριο του μεταξιού ανέβηκαν σε πολύ μεγάλο ύψος οικονομικού πλούτου. Αψευδείς μάρτυρες, τα αρχοντικά που διασώθηκαν στην Αγιά και το Μεταξοχώρι. Όταν όμως αναπτύχθηκε το συνθετικό μετάξι, η σηροτροφία της περιοχής οδηγήθηκε στην παρακμή.
Από το 1950 και μετά άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία η καλλιέργεια της μηλιάς και κερασιάς. Μέχρι πρόσφατα, οι παραγωγοί απολάμβαναν ένα ικανοποιητικό εισόδημα από τις καλλιέργειες αυτές. Είναι μια πολύ επίμοχθη και δαπανηρή καλλιέργεια, ιδίως της μηλιάς, αλλά άφηνε ένα ικανοποιητικό κέρδος, για να ζήσει μια οικογένεια με αξιοπρέπεια. Εδώ και 7-8 χρόνια όμως, οι καλλιέργειες αυτές οδηγούνται στην καταστροφή. Απαράδεκτες τιμές, μία μονοπωλιακή κατάσταση που λειτουργεί στην Αγιά, μαζί με την οικονομική ένδεια που υπάρχει στη χώρα μας, οδηγούν στον οικονομικό αφανισμό των παραγωγών.
Μέσα σ’ αυτά, πρέπει να αναφερθούν: Το κλείσιμο ενός μεγάλου υφαντουργικού εργοστασίου. Η μεταφορά της Δασικής Σχολής, που λειτούργησε από το 1915 μέχρι το 1977. Η κατάργηση Υπηρεσιών, όπως η οικονομική Εφορία, το Ι.Κ.Α, ο Ο.Τ.Ε, το κτηνιατρείο κ.λπ. Όλα αυτά, αφαίρεσαν πολύ μεγάλη πρόσοδο από την Αγιά και όχι μόνο: Για να λύσει κάποιος ένα πρόβλημά του θα πρέπει να κατέβει στη Λάρισα (ίσως όχι μόνο μια φορά), να χάσει ένα ή περισσότερα μεροκάματα και να ξοδέψει ένα σωρό λεφτά, που πλέον δεν διαθέτει.
Όλα αυτά, βέβαια, συνθέτουν έναν πολύ σκοτεινό πίνακα, που δεν προοιωνίζεται τίποτε καλό για το οικονομικό μέλλον των κατοίκων της περιοχής.
Παρ’ όλα αυτά τα αρνητικά, υπάρχει ένα θετικό στοιχείο, το οποίο κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει ή να μειώσει από την πόλη της Αγιάς: Την ασύγκριτη ομορφιά της!
Κτισμένη στις νότιες υπώρειες του Κισσάβου, μοιάζει με πανέμορφη κόρη, που έχει ξαπλώσει νωχελικά στις πλαγιές του βουνού και έχει απλωμένα τα πόδια της, στην ευλογημένη πεδιάδα του Δώτιου πεδίου. Πάνω απ’ αυτή, εκτείνεται το δάσος πεύκης, που μοιάζει με πράσινο διάδημα που στεφανώνει τα μαλλιά της όμορφης «κόρης», που ακούει στο όνομα Αγιά. Ο άνεμος, που κατεβαίνει από το βουνό, φέρνει μαζί του και τους ψίθυρους και τις ευωδιές του δάσους.
Παλαιότερα, γράφονταν ως Αγυιά. Υποθέτω, από τους μαιανδροειδής δρόμους της, που προσθέτουν ένα ακόμα στοιχείο στην ομορφιά της.
Το ποταμάκι της, ο Άμοιρος, είναι ένα στολίδι που κοσμεί την πόλη. Αξίζει να το περπατήσει κάποιος προς τα ανάντη, όπου υπάρχει πλούσια βλάστηση και νερό χειμώνα-καλοκαίρι. Η παλαιά γέφυρα στο κέντρο της πόλης, είναι ένα χαρακτηριστικό στοιχείο παλαιάς μαστορικής τέχνης, που έχει πλέον εκλείψει.
Πολλά αρχοντικά, τόσο στην Αγιά, όσο και στο Μεταξοχώρι, είναι κατάλοιπα μεγάλου πλούτου από την εποχή του μεταξιού, που μπορεί κάποιος να τα θαυμάσει.
Όταν με τους φίλους μου καθόμαστε σε κάποια καφετέρια και έχουμε απέναντι τις καταπράσινες πλαγιές του Κισσάβου, νοιώθουμε ευτυχείς που, μαζί με τον καφέ μας, απολαμβάνουμε και την ομορφιά του βουνού. Για τους περιπατητές, που θέλουν να ασκηθούν, υπάρχουν μονοπάτια, μέσα σε πανέμορφα τοπία, πνιγμένα στο πράσινο.
Αυτή η ομορφιά αποτελεί πρόκληση και για τον γράφοντα, ώστε να επιχειρεί εξορμήσεις αναψυχής στις γύρω περιοχές, στο μέτρο του δυνατού. Οι περιπατητές, μετά την κοπιαστική εξόρμησή τους, μπορούν να επιστρέψουν στην Αγιά ή να πάνε σε ένα από τα πανέμορφα χωριά της περιοχής και να απολαύσουν ένα ωραίο απόγευμα, ή έστω να πιούν ένα γευστικό καφέ σε μία από τις όμορφες καφετέριες της Αγιάς. Έτσι, γεμάτοι όμορφες αναμνήσεις, μπορούν έπειτα να γυρίσουν στην πόλη ή το χωριό τους. Μπορούν, επίσης, να πάνε στη συνέχεια στη θάλασσα του Αγιοκάμπου, που απέχει μια ανάσα από την Αγιά.
Μία από τις σημαντικότερες πλευρές της Αγιάς, είναι σίγουρα τα θρησκευτικά της προσκυνήματα. Ο αρχιερατικός επίτροπος της περιοχής πατήρ Νεκτάριος, ο οποίος είναι και Ιστορικός ερευνητής, αναφέρει ότι η Αγιά οφείλει την ονομασία της στις πολλές εκκλησίες και τα μοναστήρια που υπήρχαν παλαιότερα στην περιοχή και ότι η αρχική ονομασία της πόλης ήταν «Αγία». Πρέπει έτσι να είναι, αφού παλαιότερα ο Κίσσαβος ονομαζόταν «Όρος των Κελίων», λόγω των πολλών μοναστηριών. Άλλωστε, την Αγιά κοσμούν και σήμερα 22 εκκλησίες, εξωκλήσια και μοναστήρια.
Αξίζει, σίγουρα, μια επίσκεψη στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος, όπου εγκαταβιώνουν και μοναχοί και το μοναστήρι λειτουργεί Πέμπτη, Κυριακή και όλες τις εορτές. Αξέχαστη θα μείνει σε κάποιον, η επίσκεψη στο μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων (στον δρόμο προς Αγιόκαμπο), το οποίο είναι εγκατεστημένο σε ένα από τα ωραιότερα τοπία που μπορεί να φανταστεί.
Οι πολιούχοι της Αγιάς, Άγιοι Αντώνιοι (ο ασκητής της ερήμου Μέγας Αντώνιος και ο Άγιος Αντώνιος ο εν Βεροία), υπήρξαν τόπος προσκυνήματος και ιάσεως για όλη τη Θεσσαλία. Σίγουρα η επίσκεψη στη θεία χάρη τους, θα δώσει ψυχική δύναμη στους δύσκολους καιρούς που ζούμε.
Όσα αναφέραμε δεν φτάνουν για να πεισθεί κάποιος ότι η Αγιά και η περιοχή της είναι μια από τις πιο όμορφες γωνιές της πατρίδας μας και να σπεύσει να την επισκεφθεί; Πιστεύουμε ότι η απάντηση στο ερώτημά μας είναι καταφατική. Δεν μένει, παρά να ευχηθούμε καλή επίσκεψη στην όμορφη Αγιά μας!
Του Σωτήρη Απ. Παπαποστόλου
συνταξιούχου δασοπόνου
