Παππού υπάρχει Αϊ Βασίλης; Ήταν η ερώτηση του Άλκη του μικρού μου εγγονού. Σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε, άμεσα και ανεπάντεχα, όπως συμβαίνει συνήθως με τις ερωτήσεις των παιδιών. Κι όπως πάντα κάθε χρόνο γίνεται, με το διαχρονικό τούτο παραμύθι.
«Πώς το σκέφτηκες αυτό παιδί μου», είπα, για να κερδίσω λίγο χρόνο, καθώς ξαφνιάστηκα με την αθώα ερώτηση.
Τι να του πω τώρα; Υπάρχει ή δεν υπάρχει; Ν' απαντήσω ρεαλιστικά; Να τον προσγειώσω στην πραγματικότητα; Ή να ταυτιστώ με τη φαντασία του και να ενισχύσω το παραμύθι;
Άραγε ζητά μια εξήγηση για να βγει από τις αμφιβολίες του; Ο έξυπνος όπως όλα τα σύγχρονα παιδιά, δοκιμάζει τις γνώσεις μου ή την ειλικρίνειά μου; Μήπως πάλι αναζητά ένα ψυχολογικό στήριγμα, που θα του επιτρέψει να αφεθεί με αξιοπρέπεια, στον κόσμο του παραμυθιού;
Κοίταξα βαθιά μες τα γλυκά του ματάκια, να διαγνώσω τις επιθυμίες του. Μα δεν έβγαλα συμπέρασμα. Για να κερδίσω χρόνο τον αντιρώτησα. Κι εσύ Άλκη τι πιστεύεις; Υπάρχει ή δεν υπάρχει. Αϊ Βασίλης;
«Εγώ πιστεύω, πώς υπάρχει και παραϋπάρχει» μου είπε.
Το σύγχρονο παιδί, ζεί μέσα σε μια πεζή καθημερινότητα απελπιστικά ρουτινιασμένη. Δεν ακούει το βογγητό του δάσους. Το ουρλιαχτό των αγριμιών. Δεν βλέπει τις χιονισμένες καμινάδες. Το μούγκρισμα του βοριά. Και η τηλεόραση στο διπλανό δωμάτιο, απομυθοποιεί τα πάντα. Ισοπεδώνει την φαντασία. Γελοιοποιεί το υπερβολικό. Η βιοπάλη των γονιών και η απουσία της γιαγιάς, με τα ατέλειωτα παραμύθια, η μοναξιά του, όλα αυτά συνηγορούν, πως ο Αϊ Βασίλης είναι ένα όμορφο παραμύθι. Το παιδί όμως με κυρίαρχο τον ψυχικό του κόσμο και καλπάζουσα τη φαντασία του, τον σκέφτεται σαν πραγματικό. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό. Το παιδί έχει απόλυτη ανάγκη να εκστασιάζεται και να ξεκουράζεται, στους δρόμους του παραμυθιού. Το συναρπάζουν τα απαλά φτερά της φαντασίας και το απογειώνουν σ' έναν κόσμο απόμακρο, ωραιοποιημένο, με τον οποίο ταυτίζει την ψυχή του.
Πιστεύει ακόμα, όπως και οι πρωτόγονοι λαοί, πως ό,τι ζητά η ψυχή τους καλό ή κακό, μπορεί να πραγματοποιηθεί. Μήπως είναι σκόπιμο να πλανηθεί στα πλοκάμια της φαντασίας.
Μα πάλι διστάζω. Μήπως το παιδί ξεστρατίσει και δυστυχήσει στη ζωή, καθώς πιστεύει το εξωπραγματικό; Μήπως πρέπει να του δώσουμε πιο πολλά μηνύματα από την καθημερινή σκληρή ζωή; Η ζωή είναι σκληρή, απαιτητική, άτεγκτη. Πολεμιέται μόνον με τη λογική και τον ορθολογισμό. Με το ένα κι ένα κάνουν δύο. Μήπως καταλήξει αιθεροβάμων. Αεροκτυπημένος, ανίκανος για τη βιοπάλη. Μήπως είναι πιο φυσικό και λογικό, από παιδί ο άνθρωπος να γνωρίζει την πραγματικότητα στην ωμή της όψη;
Σίγουρα όχι. Στην ψυχή του παιδιού κυριαρχεί η φαντασία. Καλπάζει ασήχαστη. Και είναι τούτη ο πρόδρομος της σκέψης. Η φαντασία είναι θείο δώρο. Και δόθηκε πληθωρική στη μικρή ηλικία, για να συγκροτήσει, να ολοκληρώσει και να εδραιώσει την προσωπικότητα του παιδιού καθώς θα μεγαλώνει. Η πραγματικότητα θα έλθει μόνη της μ' όλη της τη σκληρότητα. Δεν χρειάζεται βιασμός. Ήδη υπάρχει ένας αφύσικος βιασμός της παιδικής σκέψης, καθώς τα παιδιά σήμερα δέχονται πολλαπλά ερεθίσματα και πληροφόρηση από έντυπα, ραδιόφωνο, τηλεόραση ή διαδίκτυο. Τα παιδιά σήμερα ξέρουν πολύ περισσότερα από όσα ήξεραν παλαιότερα οι μεγάλοι. Μηνύματα και ερεθισμοί, οπτικοί ή ακουστικοί, κατακλύζουν το σύγχρονο παιδί και επισπεύδουν την ωριμότητά του όπως τα φάρμακα, τα λαχανικά. Όλα αυτά, ασχημονούν πάνω στην παιδική ψυχή. Χάνουν το χρώμα τής αθωότητας και της γνήσιας αφέλειας. Θολώνουν εκείνον τον παιδικό παράδεισο, τον ανεπανάληπτο, που όλα με το πινέλο της φαντασίας γίνονται υπέροχα. Η φαντασία είναι ο πρόδρομος όλων των άλλων ψυχικών λειτουργιών. Σ' αυτή θα στηριχθεί αργότερα το συναίσθημα, η κρίση, η λογική. Αφήστε λοιπόν τα παιδιά, να ζήσουν τούτο το παραμύθι. Δεν θα τα βλάψει διόλου. Σίγουρα θα οφεληθούν.
Και λοιπόν Άλκη! Ναι, υπάρχει Αϊ Βασίλης. Υπάρχει και θα έλθει κι εφέτος, από το τζάκι να σου φέρει ό,τι του ΄γραψες στο γράμμα. Το τρενάκι, που θα σε πάρει μακριά σε κόσμους που αγαπάς και ονειρεύεσαι.
Και τα ματάκια του παιδιού γιόμισαν από έκσταση και ευτυχία.
