Μέσα στις δυσκολίες και τα βάσανα δεν μας αφήνει και η έγνοια για το γράψιμο. Πώς να γράψεις καλά όταν το υλικό σου είναι οι δυσκολίες και τα βάσανα της ζωής;
Επισκέφθηκα χτες την άρρωστη μητέρα μου στη Θεσσαλονίκη. Με ρώτησε, αν έγραψα την ιστορία της. Πάνε χρόνια τώρα που με παρακαλεί να γράψω την περιπέτειά της στον πόλεμο, όταν στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, προσπαθούσε να με γλιτώσει, γιατί μας κυνηγούσαν πάνω στα χιονισμένα βουνά, αυτοί που είχαν σκοτώσει τον πατέρα μου.
«Παιδί μου, έχασα το κουράγιο μου. Δεν έχω άλλες δυνάμεις. Κουράστηκα».
Η μητέρα μου, παράλυτη από εγκεφαλικό, προσπαθεί να μου μιλήσει πίσω απ΄ το σιδηρόφραχτο κρεβάτι του πόνου.
Με αφορμή την οδύνη της προσπαθώ να βρω μια απάντηση στο ερώτημα που πάντοτε με βασάνιζε! Τι είναι αυτό που μας στενοχωρεί, αυτό που μας πληγώνει, αυτό που εκμηδενίζει το ηθικό μας, που μας παραλύει ψυχικά και πνευματικά; Ύστερα από πολλά χρόνια αναζήτησης πιστεύω ότι στην περίπτωση της μητέρας μου έχω βρει την απάντηση: Είναι η παθητικότητά μας, η σκέψη ότι δεν μας χρειάζονται, ότι δεν μας χρειάζεται κανείς. Στη σκέψη ότι δεν μας χρειάζεται κανείς, ότι η ζωή μας δεν έχει πια κανένα νόημα, παραλύουμε ψυχικά και χάνουμε όλη μας την ενεργητικότητα, το ίδιο όπως παραλύουμε σωματικά με το εγκεφαλικό.
Πώς να υπερβούμε αυτό το φαινομενικά ανυπέρβλητο εμπόδιο, το μεγάλο αυτό πειρασμό του Διαβόλου; Πώς να μετατρέπουμε την παθητικότητα σε ενεργητικότητα, το χαμένο ηθικό σε ακμαίο ηθικό, την απόγνωση σε ελπίδα, την ασθένεια σε σθένος; Τι μας διδάσκει η Εκκλησία μας ;
Με έργα ( με πράξεις ή παραλείψεις) πέφτουμε στην απελπισία και στην απόγνωση, με έργα πρέπει να μετατρέψουμε την απελπισία σε ελπίδα και την ασθένεια σε σθένος. Έργο είναι η προσευχή και μάλιστα το πιο δύσκολο από όλα, ιδίως όταν είναι προσευχή για τους άλλους, ιδίως όταν είναι προσευχή γι΄ αυτούς που μας πληγώνουν και μας στενοχωρούν. «Εύχεσθε υπέρ αλλήλων, όπως ιαθείτε», γράφει στην Επιστολή του ο Απόστολος Ιάκωβος.
Κάποια στιγμή έσκυψα στη μητέρα μου και της ψιθύρισα στο αυτί! «Μητέρα» της είπα «να προσεύχεσαι γι΄ αυτό που σε στενοχωρεί και γι΄ αυτούς που σε στενοχωρούν. Έτσι μόνο θα γίνεις καλά και θα σηκωθείς απ΄ το κρεβάτι». (Η μητέρα μου πιστεύει ότι έπαθε εγκεφαλικό γιατί η Λάουρα μαγείρευε αλμυρά φαγητά και θέλει να τη διώξει).
Η μητέρα μου δεν σκέφτηκε πολύ. Αμέσως άλλαξε η διάθεσή της απέναντι στη Λάουρα. Ζήτησε και της έφεραν το ρολόι της για να της το δωρίσει: «Λάουρα, σου δίνω την καρδιά μου», είπε δίνοντάς το.
«Για να γράψεις καλά πρέπει να γράψεις άσχημα. Απλά συνέχισε να γράφεις (Just stick to righting). Να γράφεις σαν μια προσευχή, σαν μια πράξη πίστης». Αυτά τα λόγια του αείμνηστου φίλου Ρόμπερτ Λαξ θα τα θυμάμαι πάντα! Αυτός είναι ο οδηγός μου στο γράψιμο.
Ο Ρομπέρτος δεν με βοήθησε μόνο στη λογοτεχνία. Με βοήθησε επίσης στην πίστη, όχι με λόγια, με επιχειρήματα ή με διανοητική προσπάθεια, αλλά με το να είναι ο ίδιος πιστός. Βλέποντας κάποιον που αγαπάς και θαυμάζεις να πιστεύει, αυτό στηρίζει και τη δική σου πίστη».
Όταν πήγα στην Κάλυμνο, όπου συνάντησα το Ρομπέρτο, ήμουν σε απόγνωση. Ζητούσα με αγωνία να μάθω πώς μπορώ να μετατρέψω την απελπισία μου σε ελπίδα. Ήθελα να πιστεύω, αλλά δεν μπορούσα.
Αυτό που μας πληγώνει επίσης είναι ό,τι δείχνει έλλειψη αγάπης. Το ίδιο πράγμα αν δεν δείχνει έλλειψη αγάπης δεν μας πληγώνει. Στην κατάκριση π.χ. ή στο χλευασμό και στη γελοιοποίηση είναι δύσκολο να πιστέψεις, όσο αθώος κι αν είσαι, ότι γίνεται από αγάπη. Δεν θα σε πληγώσει όμως, αν το δεις με κατανόηση, αν δεις και την κατάκριση σαν μια κριτική που σε βοηθάει να διορθώσεις τα λάθη σου, στο γράψιμό σου. Έστω κι άθελά του ο επικριτής επισημαίνει τα λάθη σου και σε βοηθάει να τα αποφύγεις. Δεν είναι ευχάριστη δουλειά να καυτηριάζεις τα ευαίσθητα σημεία των άλλων. Κάποιος όμως πρέπει να την κάνει κι αυτή τη δουλειά και μάλιστα να την απολαμβάνει κιόλας!
Η χριστιανική οδός, το παράδειγμα του Ιησού στο πάθος της γελοιοποίησης και του χλευασμού, είναι να προσεύχεσαι υπέρ αυτού που σε στενοχωρεί, υπέρ του διώκτη σου. Ο Ιησούς αντί να ασκήσει τη βία εναντίον των διωκτών Του έγινε ο ίδιος εκούσιο θύμα της.
«Κύριε, βοήθησέ μας σήμερα να επαγρυπνούμε και να χαιρόμαστε. Φρόντισε τη σωτηρία της ψυχής μας χάριν του Ιησού, αμήν».
