Στη σκιά των (μετά το ελλαδικό βέτο στη ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ) κλιμακούμενων προκλήσεων της κυβερνήσεως των Σκοπίων κατά της Ελλάδος, εξελίχθηκε στη Νέα Υόρκη, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, ένας ακόμη γύρος διαβουλεύσεων για την ονομασία της γείτονος, μεταξύ εκπροσώπων των δύο χωρών, υπό τον Αμερικανό μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.
Το θέμα της ονομασίας «είναι επιλύσιμο», δήλωσε ο Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος πρόσθεσε ότι, στη συνάντηση με την πλευρά των Σκοπίων, συζητήθηκαν «τρόποι και ιδέες» για να επιτευχθεί πρόοδος στο ζήτημα. Σημείωσε δε πως «υπάρχουν αρκετά ζητήματα» μεταξύ των δυο χωρών, αλλά το «βασικό είναι το θέμα της ονομασίας».
Ο Μ. Νίμιτς, ο οποίος τις επόμενες ημέρες θα επισκεφθεί εκ νέου τα Σκόπια και πιθανώς την Αθήνα, τόνισε ότι υπάρχουν «περίπλοκα θέματα», αλλά πρόσθεσε πως πιστεύει ότι θα λυθούν εφόσον λυθεί το θέμα του ονόματος.
Είναι προφανές πως η έκβαση του νέου αυτού γύρου διαβουλεύσεων ήταν αναμενόμενη, καθώς το κλίμα που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς σχέσεις Αθηνών – Σκοπίων δεν διευκολύνει την προσέγγιση των δύο πλευρών, τα δε Σκόπια επιχειρούν να διευρύνουν την ατζέντα των διαβουλεύσεων αυτών, που αφορούν μόνο στο θέμα της ονομασίας.
Υπενθυμίζεται πως η ελλαδική πλευρά έχει κάνει, ήδη, υποχώρηση και έχει αποδεχθεί σύνθετη ονομασία για την ΠΓΔΜ (ένα όνομα για όλες τις χρήσεις, εσωτερική στη γείτονα και διεθνή με τρίτες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς) και ακόμη έχει δεχθεί να περιλαμβάνεται ο όρος «Μακεδονία», αλλά μόνο ως γεωγραφικός προσδιορισμός.
Με την αναθεωρημένη αυτή θέση των Αθηνών έχουν συμφωνήσει όλα τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα – αποτελεί, άλλωστε, η τελευταία «κόκκινη γραμμή» - πλην του ΛΑΟΣ του Γ. Καρατζαφέρη και παραγόντων, πολιτικών και θρησκευτικών, ιδιαίτερα στη Βόρειο Ελλάδα, που εμφορούνται από άκαμπτες εθνικιστικές απόψεις.
ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ
Ωστόσο, παρά την ελλαδική υποχώρηση, η διχασμένη ηγεσία των Σκοπίων (όπου τελεί εν εξελίξει άγρια σύγκρουση μεταξύ του εμφανιζομένου ως μετριοπαθούς Προέδρου της ΠΓΔΜ Μπράνκο Τσερβένκοφσκι και του αδιάλλακτου εθνικιστή πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι) με σαφή την αμερικανική υποστήριξη (όπως αυτή εκδηλώθηκε ανάγλυφα μετά το βέτο που άσκησε ο Κώστας Καραμανλής στο σχέδιο της Ουάσιγκτον να εντάξει τη γείτονα (μαζί με την Αλβανία και την Κροατία) στο ΝΑΤΟ, έχει επιδειχθεί σ’ ένα κρεσέντο προκλητικότητας κατά της Ελλάδος.
Κι αυτή η προκλητικότητα του πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι, συνεπικουρούμενου από τον νεαρό Υπουργό του επί των Εξωτερικών Αντόνιο Μιλόσοσκι, έχει εκδηλωθεί και καταγραφεί μέσω μίας «βιομηχανίας επιστολών» που έχουν αποστείλει προς τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, το ΓΓ του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν (δύο επιστολές) τον Πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, διεθνείς οργανισμούς και φόρα, εσχάτως δε και προς τον Αμερικανό μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.
Η σκοπιανή ηγεσία φρονούσα (σ.σ. βασίμως ή μη μένει να αποδειχθεί) πως ο αμερικανικός παράγων (όπως εκφράζεται από την απερχόμενη κυβέρνηση του Τζώρτζ Μπους) θέλει «με το έτσι θέλω» - και παρά την κάθετη διαφωνία της Ελλάδος (αναφορικά με την ΠΓΔΜ) και της Ρωσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν (αναφορικά με την Ουκρανία και τη Γεωργία – ο πόλεμος στην Οσετία είναι σαφής απόδειξη αυτής της διαφωνίας - να προχωρήσει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ - επέλεξε κι αυτή με τη σειρά της να διευρύνει την ατζέντα των θεμάτων, που θα ήθελε να απασχολήσουν τις συνομιλίες Αθηνών – Σκοπίων.
Άλλωστε, η Κοντολίζα Ράις ερωτηθείσα για το θέμα του ονόματος (σ.σ. στη διάρκεια συνεντεύξεως για τις εξελίξεις στη Γεωργία – και αυτό ας ληφθεί υπόψη) δήλωσε:
«Η θέση μας είναι ότι η «Μακεδονία» πρέπει να γίνει δεκτή στο ΝΑΤΟ. Αυτή ήταν θέση μας στο Βουκουρέστι. Ελπίδα μας είναι τώρα ότι το θέμα του ονόματος μπορεί να λυθεί πολύ σύντομα. Έχω μιλήσει στους Ελληνες συναδέλφους μου. Κι οι «Μακεδόνες» ήταν εδώ. Είναι κάτι που δεν πρέπει να εμποδίσει την εισδοχή της «Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ και για αυτό εργαζόμαστε». Η Ράις πρόσθεσε ότι η διαδικασία εντάξεως στο ΝΑΤΟ και τελικά η ενσωμάτωση στους μηχανισμούς της Συμμαχίας, «επιτρέπει στις χώρες να υπερπηδήσουν χρόνια προβλήματα και διαφορές».
ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΔΙΕΥΡΥΝΕΙ ΤΗΝ ΑΤΖΕΝΤΑ
Αυτή, όμως, η πρόθεση της σκοπιανής ηγεσίας να διευρύνει την ατζέντα δεν εδράζεται σε καμία βάση, καθώς η εντολή του ΟΗΕ για τις διαβουλεύσεις με τον Μάθιου Νίμιτς αφορά μόνο στο θέμα της ονομασίας της γείτονος, πλην όμως (αν λάβουμε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο οι γείτονες «εκθέτουν» τον αμερικανό μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών) ευελπιστεί πως θα πετύχει να θέσει κι άλλα θέματα στο τραπέζι των συνομιλιών. Και το προσπάθησε στις διαβουλεύσεις της Ν. Υόρκης, εξ ου και η φράση του Μ. Νίμιτς περί «περίπλοκων θεμάτων» για την επίλυση των οποίων κλειδί είναι η επίλυση του ονόματος.
Σημειώνεται πως ο πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι, τονίζοντας μάλιστα (σε σχετική επιστολή του) πως ο Μάθιου Νίμιτς «με τις τελευταίες του ιδέες» εξέφρασε «τη φιλοδοξία, πέραν του ζητήματος της ονομασίας, να ανοίξει κι αρκετά άλλα ζητήματα», με τις επιστολές του προσπάθησε να εγείρει θέμα αναγνωρίσεως «μακεδονικής μειονότητας και γλώσσας» στην Ελλάδα, καθώς και θέμα αναγνωρίσεως της αποσχισθείσας από τη σερβική εκκλησία (ήδη από το 1967) «Μακεδονικής Εκκλησίας» και ακόμη ζητεί να αλλάξει η ονομασία του αεροδρομίου «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης.
Η Αθήνα επέλεξε να απαντήσει στην προς Καραμανλή επιστολή Γκρούεφσκι (με την οποία ήγειρε θέμα «μακεδονικής μειονότητας») παρά τις ενστάσεις της αντιπολιτεύσεως πως μια τέτοια απάντηση θα εκληφθεί από τα Σκόπια ως ελλαδική αποδοχή να συζητηθεί ένα τέτοιο ζήτημα.
Έτσι στην απάντησή του στον Νίκολα Γκρούεφσκι ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής απέρριψε ως ανύπαρκτο για την Ελλάδα θέμα «μακεδονικής μειονότητας», η δε Υπουργός των Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη τόνισε στον σκοπιανό πρωθυπουργό ότι «ο ακραίος εθνικισμός σπέρνει ανέμους και θερίζει θύελλες».
Βεβαίως ο Ν. Γκρούεφσκι γνώριζε σαφώς όταν ήγειρε θέμα «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα, πως ανάλογες θέσεις έχουν το τελευταίο διάστημα εκφράσει και υψηλά ιστάμενοι αμερικανοί παράγοντες, αλλά η Αθήνα πάντοτε – όταν έθετε τέτοιο θέμα η Ουάσιγκτον – επέλεγε να το υποβαθμίζει και κατά το κοινώς λεγόμενο «να ρίχνει τη μπάλα στην εξέδρα».
«Η επιστολή σας απέχοντας πολύ από το να προωθεί τις διαπραγματεύσεις και τις σχέσεις καλής γειτονίας με τη χώρα μου, εγείρει ανύπαρκτα και απολύτως αβάσιμα ζητήματα που αντιστρατεύονται τις εργώδεις προσπάθειες τις οποίες έχει καταβάλλει η Ελλάδα και επιδιώκει παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις γειτονικού κράτους και παρεκκλίνει από τους στόχους των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων», επισήμανε ο Κ. Καραμανλής στην απάντησή του στον Γκρούεφσκι.
Αξίζει να επισημανθεί πως η επιστολή Γκρούεφσκι προς τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή επιδόθηκε στην Αθήνα, ενώ στα Σκόπια σοβούσε σοβαρή πολιτική κρίση, καθώς η κυβέρνηση της γείτονος είχε συλλάβει τον Ζόραν Ζάεφ, αντιπρόεδρο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και εν δυνάμει αρχηγό της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως (λόγω της παραιτήσεως της αρχηγού του κόμματος κας Σεκερίνσκα) και ανέδειξε την άγρια σύγκρουση του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της χώρας.
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΟΡΥΦΗΣ
Κι ενώ ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (στον οποίο είχε στείλει επιστολή ο Γκρούεφσκι) δήλωνε αναρμόδιος να ασχοληθεί με ζητήματα όπως οι ταυτότητες μειονοτήτων, ο Πρόεδρος Μπράνκο Τσερβένκοφσκι (που έδωσε χάρη στον αντιπρόεδρο των σοσιαλδημοκρατών και δεν υπέγραψε Προεδρικά διατάγματα τα οποία πέρασε από τη Βουλή ο πρωθυπουργός παρά την απουσία σύσσωμης της αντιπολιτεύσεως) εξέφρασε «σοβαρές αμφιβολίες» για τη σκοπιμότητα της ενέργειας του πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ να εγείρει θέμα «μακεδονικής μειονότητας».
«Κάποιος ανοίγει ένα θέμα για να το κλείσει και όχι γιατί θεωρεί με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνει κάποια ισορροπία στις διαπραγματεύσεις με την Αθήνα για την ονομασία», τόνισε ο Τσερβένκοφσκι και επισήμανε πως το πρόβλημα αυτό «δεν πρόκειται να επιλυθεί με την απομάκρυνσή μας από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ». «Επιτυχημένη διακυβέρνηση είναι αυτή η οποία επιλύει ανοιχτά θέματα και όχι αυτή η οποία ξανά και ξανά τα ανοίγει με ανεπιτυχή τρόπο», πρόσθεσε και κατηγόρησε τον Γκρούεφσκι για «ανέξοδο πατριωτισμό και λαϊκισμό».
Ο Ν. Γκρούεφσκι αντεπετέθη κατά του κ. Τσερβένκοφσκι με πρόσχημα την υπόθεση Ζάεφ και της μη υπογραφής των προεδρικών διαταγμάτων, αλλά δεν κίνησε διαδικασία αποπομπής του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Όμως, ο λαλίστατος Υπουργός του επί των Εξωτερικών Α. Μιλόσοσκι σε συνέντευξή του την περασμένη Κυριακή σε αθηναϊκή εφημερίδα δήλωσε ευθέως αυτό για το οποίο είχε εγκαίρως προειδοποιήσει την κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ. Είπε πως με την απαντητική του επιστολή στον Ν. Γκρούεφσκι «για πρώτη φορά έλληνας πρωθυπουργός αποδέχθηκε διάλογο σε θέματα εκτός της ονομασίας».
Οι συνομιλίες της Νέας Υόρκης ουδέν νεώτερον απέδωσαν ως προς το θέμα της ονομασίας, αν και δεν αποκλείεται ο Μ. Νίμιτς να θελήσει με εκβιαστικό τρόπο να προτείνει (υποτίθεται) νέες ιδέες, με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ επείγονται να εντάξουν την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και δεν θα ήθελαν ένα νέο ελλαδικό βέτο.
Το παιχνίδι, πάντως, στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα, μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του (γειτονικού στην ΠΓΔΜ) Κοσόβου και την αιματηρή σύγκρουση στον Καύκασο, περί την Οσετία, έχει αγριέψει πολύ, με την ψυχροπολεμική αντιπαράθεση Μόσχας – Ουάσιγκτον, ένα παιχνίδι, όμως, τμήμα του οποίου ίσως να αποδειχθεί και το θέμα της ΠΓΔΜ...
