1. Μορφές και Πληροφορία
Θα δούμε γενικά τον κόσμο μας «με τα μάτια της επιστήμης της πληροφορικής» ως «λειτουργικές εξελικτικές μορφές κίνησης και συσχέτισης»
Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι:
«αν κάτι δεν κινείται ή δεν συσχετίζεται, τότε δεν υπάρχει».
2. Ο Κόσμος μας ως Πληροφορία
Ο Κόσμος μας: ως ένα συμπαντικό δυναμικό πλέγμα επεξεργασίας και επικοινωνίας μορφών.
Μέσα σε αυτή την αντίληψη, ο κόσμος μας κατηγοριοποιείται σε διάφορες ομάδες σχέσεων και η εξέλιξη του κόσμου μας απορρέει από τη συνεχή υπολογιστική επεξεργασία, την επικοινωνία και την ερμηνεία της πληροφορίας που φέρουν οι μορφές του κόσμου.
Το μήνυμα είναι: Ο κόσμος μας είναι ένας τεράστιος επεξεργαστής πληροφορίας.
3. Εξελικτική διαδικασία της Φύσης: Πληθυσμιακές Ομαδοποιήσεις
Η «συλλογικότητα», δηλαδή η πληθυσμιακή δράση της πληροφοριακής επεξεργασίας και επικοινωνίας των μορφών χαρακτηρίζει την εξελικτική διαδικασία του κόσμου μας.
Η ιεραρχική εξελικτική πληθυσμιακή ομαδοποίηση και δράση της πληροφοριακής επεξεργασίας και επικοινωνίας αφορά την: «συγκρότηση, ολοκλήρωση, εγκλείδωση, διάχυση κοινωνιών – μέσα – σε – κοινωνίες».
4. Το θεμελιώδες ερώτημα
Το θεμελιώδες ερώτημα είναι:
Πώς αυτή η εξελικτική διαδικασία της πληθυσμιακής ομαδοποίησης
μπορεί να αυτο-κατασκευάζει και να προσανατολίζει
έναν, ίσως, αυτό-περιεχόμενο κόσμο (χωρίς σύνορα και χωρίς κέντρο),
έναν κόσμο σκόνης, ανέμων, γαλαξιών, πλανητών, εντόμων και ανθρώπων
5. «Εγκλειδωμένες» ανθρώπινες κοινωνίες.
Μέσα από την επικοινωνιακή διαδικασία, οι πληθυσμιακές κοινωνίες, όπως των ανθρώπων, «εγκλειδώνονται» και προσδίδουν στο σύνολο συλλογικές εξουσίες για πρόβλεψη, εκμετάλλευση, αλλά και για νέα γνώση.
6. Πληθυσμιακός κατακερματισμός της εγκλειδωμένης κοινωνίας.
Ο πληθυσμιακός κατακερματισμός των εγκλειδωμένων κοινωνιών
είναι ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα της εξελικτικής πολυπλοκοποιητικής τάσης όλων των φαινομένων του κόσμου μας.
Η ανθρώπινη κοινωνία αναπτύσσεται κατακερματισμένη σε ημι-αυτόνομες προσεγγιστικά οριοθετημένες ομαδοποιήσεις, έθνη, δογματικές θέσεις, επαγγελματικές ομαδοποιήσεις, κ.λπ.
7. Ο πολυ-εγκλειδωμένος κοινωνικός άνθρωπος:
Αν πάρετε την εικόνα της «πολυεγκλειδωμένης κοινωνίας των ανθρώπων», και τη γυρίσετε «μέσα-έξω», τότε θα αποκαλύψετε τον «πολυεγκλειδωμένο κοινωνικό άνθρωπο», ένα προσεγγιστικά οριοθετημένο «εγώ», κατατμημένο, πολυδιάστατο, και εγκλειδωμένο σε διάφορες ομαδοποιήσεις συμφώνως προς τις επιθυμίες, τις ανασφάλειες, τις επιδιώξεις, τις φιλοδοξίες, τις υποταγές και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του.
Θα αποκαλύψετε τον ‘υπερόπτη τεχνολογικό άνθρωπο’ της εποχής μας φορτωμένο με έναν αναπόφευκτο βαθμό νεύρωσης, παράνοιας, και ψυχωτικού φανατισμού.
8. Αρμονική συνεξέλιξη φθοράς και μορφογένεσης:
Ένας κόσμος που ταυτόχρονα φθείρεται και υφαίνεται. Σήμερα βλέπουμε ολόκληρο το σύμπαν, τον κόσμο μας, σε όλες του τις κλίμακες, από τον μικρόκοσμο ως τα ανύπαρκτα όρια του διαστήματος, ως ένα τεράστιο θερμοδυναμικό σύστημα, το οποίο με αρμονική συνεξέλιξη φθοράς και μορφογένεσης, φθείρεται και «ξηλώνεται» προς τα πίσω, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται και «υφαίνεται» προς τα εμπρός.
9. Διακλαδώσεις και επιλογές
Η δημιουργία «νέων μορφών», δομών και λειτουργιών, μακράν της ισορροπίας, ακολουθεί πάντοτε σημεία διακλάδωσης.
Στα σημεία διακλάδωσης η επιλογή της διαδρομής εξαρτάται από τις επικρατούσες φυσικές συνθήκες κατά περίπτωση.
Σε καταστάσεις αυξημένης ευαισθησίας των «εγκλειδωμένων ανθρώπινων κοινωνιών», καίριες επιδράσεις συλλογικών ή και ατομικών παρεμβολών μπορούν και παίζουν βασικό μορφογενετικό ρόλο.
Το βασικό πρόβλημα του εγκλειδωμένου κοινωνικού ανθρώπου εντοπίζεται στις επιλογές του.
10. Εγκλειδωμένες κοινωνίες: Η εποχή της αμφιβολίας.
Η εποχή μας μπορεί να χαρακτηριστεί ως η εποχή της αμφιβολίας, της κοινωνικής σύγχυσης και των έντονων κοινωνικών ανακατατάξεων. Η ασύλληπτη επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων 150 ετών συνοδεύτηκε από προοδευτική έκπτωση πολιτιστικών και ηθικών αξιών.
Πρέπει να σημειωθεί πως η εγγενής αβεβαιότητα του φυσικού κόσμου μας, αλλά και η αβεβαιότητα της εξελικτικής πορείας της κοινωνίας μας, ενέχει απεριόριστες δυνατότητες δημιουργίας στη γνώση και στην υπέρβαση των αυθαίρετων διαχωρισμών και κατακερματισμών της κοινωνικής δομής, και γενικότερα ενέχει δυνατότητες παρεμβολής και δημιουργίας του εξελικτικού μέλλοντος μας.
11. Η επεμβατική παρουσία του ανθρώπου: Φαουστιανές επιλογές
Σήμερα, σε μια εποχή αμφιβολίας, κοινωνικής σύγχυσης και κοινωνικών ανακατατάξεων με τις απειλητικά αυξανόμενες συνέπειες της επεμβατικής παρουσίας του ανθρώπου, το βασικό πρόβλημα «του υπερόπτη κοινωνικού ανθρώπου» εντοπίζεται στις επιλογές του που καθορίζουν την κατεύθυνση της «εκούσιας εξελικτικής πορείας μιας προοδευτικά ολοκληρωμένης και εγκλειδωμένης κοινωνίας».
«Προς ποια ανθρωπότητα θέλουμε να κατευθυνθούμε»;
Χρειαζόμαστε σαφήνεια, φαντασία, τόλμη, και θέληση.
Ο «υπερόπτης άνθρωπος» αυτό-κατασκευάζει την μοίρα του.
12. Ποιοτική δυνητική Παιδεία.
Θέλω να τονίσω τον υπεύθυνο μορφοποιό ρόλο της «Δυνητικής Παιδείας του Γίγνεσθαι» στην ελαχιστοποίηση των προβλημάτων και στην εποικοδομητική χρησιμοποίηση της Τεχνολογίας της Πληροφορικής. Κυρίως λόγω της μη-προσαρμογής της Παιδείας στις απαιτήσεις της σύγχρονης ανοιχτής κοινωνίας με την εκρηκτική πληροφόρηση, δεν γίνεται σωστή εφαρμογή της ταχέως αναπτυσσόμενης Τεχνολογίας της Πληροφορικής για την αποτελεσματική εκπαίδευση ατόμων που να είναι ικανά να μετουσιώνουν την πληροφορία σε δυνητική Γνώση.
Είναι εφικτό. Εξαρτάται από εμάς. Είναι ευθύνη όλων μας.
Συνοπτικό Βιογραφικό Σημείωμα
Πάνος Α. Λιγομενίδης
Ο Πάνος Α. Λιγομενίδης είναι Ομότιμος Καθηγητής (Emeritus Professor) του Πανεπιστημίου της Πολιτείας Μέριλαντ των ΗΠΑ, και Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 1993. Είναι ο εκλεγμένος Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών για το 2009. Διευθύνει το Εργαστήριο Ερευνών της Πληροφορικής και Ηλεκτρονικής της Ακαδημίας Αθηνών. Είναι Πρόεδρος του Κέντρου της Ελληνικής Γλώσσας (Υπ. Παιδείας), και της Εταιρίας της Ελληνικής Γλωσσικής Κληρονομιάς.
Εργάστηκε στις ΗΠΑ ως ερευνητής της Εταιρίας IBM, και ως Καθηγητής των Πανεπιστημίων Stanford, UCLA, Maryland, και του Πολυτεχνείου της Μαδρίτης, Ισπανίας. Ήταν Αντιπρόεδρος (Ερευνών) της Caelum Research Corporation, Τεχνικός Σύμβουλος πολλών Εταιριών και Δημόσιων Οργανισμών. Έχει διακριθεί με πληθώρα τιμητικών διακρίσεων, όπως Distinguished Professor of Electrical Engineering, Outstanding Educator of America, και Ford Foundation Fellow. Έχει αξιόλογο ερευνητικό και πολυπληθές δημοσιευμένο επιστημονικό έργο.
