Το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, μετά το σεισμό των 8,9 της κλίμακας Ρίχτερ, της 11 Μαρτίου, είχε σαν αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, την αναζωπύρωση της συζήτησης σχετικά με το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία. Η χώρα διαθέτει συνολικά 17 πυρηνικά εργοστάσια, η μικτή απόδοση των οποίων ανέρχεται σε 21. 517 ΜWE. To 2010 παρήγαγαν συνολικά 140,6 δισ. KWh, καλύπτοντας έτσι το 22,7% (2009) των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια. Τα πρώτα πυρηνικά εργοστάσια εγκαταστάθηκαν πριν σαράντα χρόνια και αποτέλεσαν έκτοτε «το μήλον της έριδος» για το κίνημα των «Πρασίνων» που τάχθηκε ευθύς εξ αρχής αναφανδόν ενάντια στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, γεγονός που τους καταξίωσε στη συνείδηση σημαντικού μέρους του γερμανικού λαού και τους κατέστησε σημαντικό παίκτη του πολιτικού συστήματος της Γερμανίας. Συμμετέχοντας σε κυβερνήσεις συνασπισμού με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας σε ομοσπονδιακό επίπεδο αλλά και με τους Χριστιανοδημοκράτες π.χ. στο κρατίδιο του Αμβούργου, εθίστηκαν, ως φαίνεται στην εξουσία, σχετικοποιώντας πολλές από τις αρχικές τους ριζοσπαστικές θέσεις σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, χρήσης της πυρηνικής ενέργειας κ.λπ.
Κι ενώ το πρόβλημα της πυρηνικής ενέργειας συνέχιζε να απασχολεί μέρος της κοινής γνώμης, η κυβέρνηση της κ. Μέρκελ, υποκύπτοντας στις πιέσεις των οικονομικών κύκλων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της πυρηνικής ενέργειας, αποφάσισε, μόλις το περασμένο φθινόπωρο, να επιμηκύνει τη λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων για δώδεκα ακόμη χρόνια, πέραν των είκοσι ετών που προέβλεπε σχετική απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων υπό τον καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Η «καταστροφή του αιώνα», όπως αποκαλούν τα γερμανικά ΜΜΕ το δράμα της Ιαπωνίας, αναστάτωσε την κοινή γνώμη της Γερμανίας. Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας δεν έχουν τέλος, ιδιαίτερα στη Βάδη-Βυτεμβέργη, όπου ο νυν πρωθυπουργός του κρατιδίου Στέφαν Μάπους, είχε ταχθεί, ανεπιφύλακτα υπέρ της επιμήκυνσης της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, καθώς στην περιοχή είναι εγκατεστημένα πυρηνικά εργοστάσια. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση το 53% των Γερμανών είναι της άποψης πως τα πυρηνικά εργοστάσια πρέπει να κλείσουν αμέσως, ενώ η εκπομπή «Πολιτικό Βαρόμετρο» της κρατικής τηλεόρασης ZDF ανεβάζει το ποσοστό αυτό στο 60%. Το 70% των Γερμανών πιστεύουν πως και στη χώρα τους θα μπορούσε να συμβεί πυρηνικό ατύχημα παρόμοιο με αυτό στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας.
Δεδομένου ότι στη Γερμανία επίκεινται τοπικές εκλογές σε τρία ομοσπονδιακά κρατίδια και μεταξύ αυτών και στη Βάδη-Βυτεμβέργη που αποτελεί, μεταπολεμικά, προπύργιο του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της κ. Μέρκελ, η καγκελάριος έκανε, τακτικής μορφής βέβαια, στροφή180 μοιρών σε ό,τι αφορά το θέμα της λειτουργίας των πυρηνικών εργοστασίων, δηλώνοντας πως, ενόψει του πυρηνικού ατυχήματος στην Ιαπωνία, θα ισχύσει εδώ και τώρα μνημόνιο τριών μηνών, προκειμένου να συζητηθεί σε βάθος το θέμα της απόλυτης ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων, πριν ή ισχύσει η απόφαση του 2010 σχετικά με την επιμήκυνση της λειτουργίας τους, καθότι, όντας η ίδια Διδάκτωρ της Φυσικής, γνωρίζει το γνωστό νόμο του Murphy «ό,τι είναι να πάει στραβά, θα πάει στραβά» !
Σύσσωμη η αντιπολίτευση καταγγέλλει τον πολιτικό οπορτουνισμό της κ. Μέρκελ, η οποία, όπως και στην περίπτωση στήριξης της χώρας μας ενόψει της οικονομικής κρίσης, θέλει να κερδίσει χρόνο, γι’ αυτό και αποφάσισε να μεταθέσει το θέμα της επιμήκυνσης της λειτουργίας των πυρηνικών αντιδραστήρων, με την ελπίδα ότι θα διασκεδάσει τους φόβους και τις αγωνίες του εκλογικού σώματος, πιστεύοντας έτσι πως θα μπορούσε να κερδίσει τις επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις στα περί ου ο λόγος ομοσπονδιακά κρατίδια, προκειμένου να διατηρήσει την πλειοψηφία στο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, βασική προϋπόθεση για το νομοθετικό έργο της κυβέρνησής της. Αξίζει να σημειωθεί ότι με το άκουσμα του πυρηνικού ατυχήματος στην Ιαπωνία, εξήντα και πλέον χιλιάδες Γερμανοί πολίτες σχημάτισαν ανθρώπινη αλυσίδα πολλών χιλιομέτρων στη Βάδη-Βυτεμβέργη, διαδηλώνοντας έτσι την αντίθεσή τους στη χρήση των πυρηνικών αντιδραστήρων για την αντιμετώπιση των αναγκών της γερμανικής οικονομίας και κοινωνίας σε ηλεκτρική ενέργεια.
Το πρόβλημα δεν αφορά, βέβαια, μόνο τη Γερμανία. Όπως σωστά παρατήρησε η κ. Μέρκελ το δράμα της Ιαπωνίας αποτελεί «τομή για όλη την ανθρωπότητα», δεδομένου ότι ο αριθμός των πυρηνικών αντιδραστήρων αυξάνεται συνεχώς και μαζί με αυτούς και η απειλή πυρηνικού ατυχήματος, καθότι στον πλανήτη γη λειτουργούν συνολικά 435 πυρηνικές εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, 29 βρίσκονται υπό κατασκευή και 64 βρίσκονται στη φάση του προγραμματισμού, όπως π.χ. στη γειτονική Τουρκία. Από τους 435 πυρηνικούς αντιδραστήρες οι 103 είναι εγκατεστημένοι στις ΗΠΑ, 59 στη Γαλλία, 58 στην Ιαπωνία, 31 στη Ρωσία, 20 στην Κίνα, 20 στην Κορέα, 19 στην Αγγλία, στη Γερμανία και 16 στην Ινδία. Δεν αναφέρεται ο αριθμός πυρηνικών αντιδραστήρων εγκατεστημένων στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως π.χ. στη Βουλγαρία που μας απειλούν άμεσα, δεδομένου ότι βρίσκονται στη γειτονιά μας. Παρά τις διαβεβαιώσεις, κυρίως κυβερνητικών παραγόντων, δεν υπάρχει απόλυτη ασφάλεια και με την έννοια αυτή η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με επικίνδυνες βραδυφλεγείς βόμβες.
Ο δρ. Ζήσης Παπαδημητρίου είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας και Πολιτικών Επιστημών
