Τούτες λοιπόν τις μέρες του Μαρτίου, η σκέψη γυροφέρνει ξανά και φτεροπετά ασύλληπτη στη μνήμη της όσιας θυσίας του Γρηγόρη Αυξεντίου, γονατίζει ταπεινά, σκύβει ευλαβικά το γόνυ και προσκυνά! Προσκυνά τον μεγάλο Έλληνα ιδεολόγο, τον Χριστιανό πιστό, τον αδαμάντινο πατριώτη, τον αγέρωχο μαχητή, τον ολόλαμπρο αγωνιστή, τον ηρωικό νεκρό, το πανέμορφο τούτο παλικάρι που πίστεψε με φανατική κατάφαση στην αθάνατη ιδέα τις ένωσης της Κύπρου με την μητέρα Ελλάδα.
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1928 στο χωριό Λύση που βρίσκεται ανάμεσα στην Λευκωσία και στην Αμμόχωστο. Τελειώνοντας το γυμνάσιο αποφάσισε να μεταβεί στην Ελλάδα για να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Παράλληλα μελετούσε φιλολογία για να μπει στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως Ανθυπολοχαγός πεζικού για λίγους μήνες και επέστρεψε στην Κύπρο.
Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με το Γρίβα που ήταν αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Μπαίνοντας στον αγώνα του δόθηκαν τα εξής ψευδώνυμα: «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος». Αγωνίστηκε σκληρά στην αντίσταση κατά των Άγγλων και πολύ γρήγορα του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α.
Οι Άγγλοι δεν μπορούσαν να τον πιάσουν και τον είχαν επικηρύξει με το ποσό των 250 λιρών. Κρυφά παντρεύτηκε την Βασιλική μια νύχτα στο μοναστήρι του Αχειροποιήτου στις 10 Ιουνίου 1955. Ποτέ οι Άγγλοι δεν μπόρεσαν να πιάσουν το «Ζήδρο». Κάποτε μεταμφιέστηκε σε καλόγερο στο μοναστήρι του Μαχαιρά, κοντά στο οποίο ήταν και το κρησφύγετό του. Πλησιάζοντας οι Άγγλοι στο μοναστήρι δεν έχασε το κουράγιο του και μεταμφιεσμένος κέρασε τους Άγγλους χωρίς να τον αναγνωρίσουν. Οι «ειδικές δυνάμεις» των Βρετανών επιφορτίζονται με τη σύλληψη του Αυξεντίου, νεκρού ή ζωντανού.
Δευτέρα, 2 Μαρτίου 1957. Οι Βρετανοί έχουν πληροφορίες ότι ο Αυξεντίου κρύβεται στη Μονή του Μαχαιρά. Εκατοντάδες κομάντο περικυκλώνουν την μονή και οι έρευνες επεκτείνονται στα δάση της περιοχής, τα οποία είναι αρκετά δύσβατα και προσφέρονται για απόκρυψη. Μία περίπολος των Βρετανών ανακαλύπτει ένα κρησφύγετο μέσα στο έδαφος. Μέσα σε αυτό βρίσκεται ο Γρηγόρης Αυξεντίου με 3 αντάρτες της ΕΟΚΑ. Αμέσως οι Βρετανοί τον περικυκλώνουν και ζητούν την παράδοσή του. Ο Αυξεντίου διατάζει τους 3 άνδρες του να παραδοθούν, αλλά ο ίδιος δεν παραδίδεται. Ένα νέο «μολών λαβέ» ακούγεται στο Ελληνικό έθνος. Οι Βρετανοί κομάντο επιχείρησαν πολλές φορές να μπουν στο κρησφύγετό του, αλλά μάταια... Η μάχη συνεχίσθηκε για 10 ώρες, χωρίς αποτέλεσμα για τους επιτιθέμενους. Μπροστά στο αλύγιστο θάρρος του Αυξεντίου και αφού χρησιμοποίησαν όλων των ειδών τα όπλα, οι Βρετανοί έρριψαν στη σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες κάλυψαν το σπήλαιο, για να τυλίξουν σε λίγο το κορμί του Αυξεντίου. Λίγο πριν ξεψυχήσει είπε: «Μέχρι σήμερα μαθαίνατε πώς πολεμούν οι Έλληνες. Σήμερα θα μάθετε και πώς πεθαίνουν». Η μάχη τελείωσε στις 2 το βράδυ της 3ης Μαρτίου 1957. Το πτώμα του ηρωικού πατριώτη βρέθηκε απανθρακωμένο και τάφηκε την επομένη στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα Φυλακισμένα Μνήματα».
Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ήταν μόλις 29 ετών.
Αντρέας Δημήτρη Τσιακούρη
Κύπριος φοιτητής ΑΤΕΙ Λάρισας
Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
