Του Γ. Καραβάνα (karavanas1@hotmail.com)
Σε προηγούμενο άρθρο (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 26-10-11) διατύπωσα την άποψη ότι «Το μεγαλύτερο μέρος των σημερινών και αυριανών ανέργων θα μπορέσει να βρει δουλειά είτε αυτοαπασχολούμενο είτε ιδρύοντας μικρές επιχειρήσεις, που θα δώσουν δουλειά και σε άλλους στην ίδια θέση». Με αφορμή τις παραπάνω απόψεις, δέχθηκα μηνύματα αναγνωστών, που αναρωτιόνταν «τι μπορεί να κάνει ένας φιλόλογος, ένας Θεολόγος ή ένας καθηγητής Ιστορίας που απολύεται». Με το σημερινό άρθρο, επανερχόμενος στο θέμα, θα προσπαθήσω να υπερασπιστώ τη διαπίστωση του παραπάνω άρθρου, ότι δηλαδή «αυτό που απαιτείται, είναι κυρίως η αλλαγή νοοτροπίας».
Ας συμφωνήσουμε καταρχάς τα δεδομένα: στο τέλος του χρόνου «η Ελλάδα θα έχει έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών περί τα 20 δισ. ευρώ. Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι, αφού καταναλώσουμε τη δική μας παραγωγή, φάμε τα λεφτά των εξαγωγών, ξοδέψουμε ό,τι άφησαν οι τουρίστες, όσα έφερε η ναυτιλία, όσα εμβάσματα έστειλαν οι Ελληνες του εξωτερικού, όσες επιδοτήσεις πήραμε από την Ε.Ε. κ.ά., θα χρειαστούμε άλλα 20 δισ. ευρώ για να διατηρήσουμε το σημερινό επίπεδο διαβίωσης» (Π. Μανδραβέλης, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 30.10.11). Δύο λύσεις έχει το πρόβλημα: είτε να μειώσουμε την κατανάλωση στο ύψος αυτών που παράγουμε, είτε να αυξήσουμε την παραγωγή στο ύψος αυτών που καταναλώνουμε. Υπόψη ότι τα επιπλέον 20 δισ., αφορούν εισαγωγές όχι μόνο ειδών πολυτελείας αλλά και ειδών πρώτης ανάγκης (σιτηρά, κρέας, πετρέλαιο, φάρμακα κ.α.) Η μείωση λοιπόν της κατανάλωσης εισαγόμενων ειδών έχει όρια. Η λύση θα πρέπει συνεπώς να βασιστεί περισσότερο, στην αύξηση της παραγωγής. Αυτό δε σημαίνει πως πρέπει απαραιτήτως να παράξουμε περισσότερα σιτηρά, κρέατα και πετρέλαιο! Σημαίνει απλώς ότι πρέπει να πουλήσουμε σε ξένους, προϊόντα και υπηρεσίες αντίστοιχης αξίας. Όσο καθυστερούμε, τόσο αυξάνουν τα χρωστούμενα και οι επιβαρύνσεις τους στην οικονομία.
Είναι επιτακτική ανάγκη να σκεφτούμε τι μπορούμε να παράξουμε, ώστε να αρθεί η ανισορροπία εισαγωγών - εξαγωγών. Παράλληλα, θα πρέπει να σκεφτούμε ποιά από τα προϊόντα και υπηρεσίες που πληρώνουμε σε ξένους, θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από αντίστοιχα εγχώρια. Εδώ, όσο κι αν ακούγεται παράξενο, μπαίνουν στην ιστορία ο Φιλόλογος, ο Θεολόγος, κι ο καθηγητής Ιστορίας!
Φανταστείτε τους παραπάνω να συνεργάζονται με έναν προγραμματιστή, στη δημιουργία ιστοσελίδας που απευθύνεται σε ξένους τουρίστες. Η ιστοσελίδα διοργανώνει αρχαιολογικές διαδρομές και με τη συνεργασία καθηγητριών ξένων γλωσσών, προσφέρεται στην αγγλική, γαλλική, ρωσική, ως και... κινεζική γλώσσα. Η ομάδα υποδέχεται τουρίστες με ειδικά ενδιαφέροντα και τους ξεναγεί στο Μαραθώνα, τις Θερμοπύλες, τους Δελφούς, τη Δωδώνη, τον Όλυμπο. Αντίστοιχες «ειδικές διαδρομές», για επισκέψεις μοναστηριών, διοργανώνονται από Ιστορικούς και Θεολόγους. Άλλες παρόμοιες, καλύπτουν τους «δρόμους του ελληνικού κρασιού» κι αφορούν σε επισκέψεις τουριστών σε οινοποιεία. Αντίστοιχες δράσεις, μπορούν να αφορούν στην ελληνική κουζίνα και τις τοπικές της ιδιαιτερότητες, πολλές φορές πλουσιότερη από την «γαλλική», αλλά πολύ λιγότερο γνωστή και προβεβλημένη (ποιος να ασχοληθεί;). Οι παραπάνω τουρίστες δεν είναι τόσοι, όσοι αυτοί που γεμίζουν τα «rooms to let» κάθε καλοκαίρι, είναι όμως υψηλότερου οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου. Μπορούν να μας επισκέπτονται όλο το χρόνο, υποδεχόμενοι και ξεναγούμενοι από ειδικούς επιστήμονες κι όχι ανειδίκευτα γκαρσόνια, που τα μόνα που γνωρίζουν είναι η «ρετσίνα» και ο «μουζάκα». Φεύγοντας, αγοράζουν ελληνικά προϊόντα, που συνεχίζουν να καταναλώνουν στην πατρίδα τους, μυώντας σε αυτά φίλους κι αυξάνοντας έτσι τις ελληνικές εξαγωγές. Η ομάδα των τέως καθηγητών, θα χρειαστεί να ενοικιάζει όλο και περισσότερα πουλμανάκια. Τα πουλμανάκια θα χρειαστούν οδηγούς. Οι οδηγοί, συνεργεία, μηχανουργεία, λαστιχάδικα.
Μια άλλη ομάδα, αποφασίζει να φτιάξει - επιτέλους - ελληνικά ντοκιμαντέρ διεθνούς επιπέδου! Το (δημόσιο) BBC πουλά κάθε χρόνο - και εμείς αγοράζουμε - παραγωγές με θέματα από την ελληνική ιστορία. Στην Ελλάδα ποτέ δεν παρήχθη κάτι αντίστοιχο, που να μπορεί να σταθεί στη διεθνή αγορά. Γιατί; Ξέρουν εκείνοι την ιστορία μας καλύτερα; Τι κάνουν τα ελληνικά πανεπιστήμια; Τι κάνουν οι Ελληνες σκηνοθέτες; Τι κάνει το «Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου»; Μα φυσικά, …επιδοτούνται! Γι’ αυτό ποτέ δεν αναρωτήθηκαν τι εξαγώγιμο μπορούν να παράξουν! Πότε ο Κος Αγγελόπουλος, επιδοτούμενος στο παρελθόν και μισθοδοτούμενος σήμερα, ως Πρόεδρος του Ελληνικού Φεστιβάλ Κινηματογράφου, ανησύχησε για το πόσα εισιτήρια θα κόψει; «Μα αυτός παράγει τέχνη (που την κρίνει αλήθεια ποιος;), όχι εμπορικό σινεμά. Πώς είναι δυνατόν να ασχολείται με τα εισιτήρια» – κι όχι τις κρατικές επιδοτήσεις!
Κάθε χρόνο, εκατοντάδες Έλληνες χειρουργούνται σε ιδιωτικά νοσοκομεία του εξωτερικού. Εξήντα χιλιάδες Ελληνες σπουδάζουν σε ξένες χώρες. Γιατί να μη συμβαίνει το αντίθετο; Ένας ασθενής θέλει το μισό χρόνο ανάρρωσης στην Ελλάδα απ’ ό,τι στο Λονδίνο. Γιατί οι Ελληνες γιατροί (τριπλάσιοι απ’ όσους χρειαζόμαστε) δεν μπαίνουν στο παιχνίδι, ιδρύοντας ιδιωτικές πολυκλινικές; Μα γιατί να μπουν στον κόπο, όταν μπορούν να κερδίζουν από τα φάρμακα! Γιατί η Ελλάδα να μην είναι παγκόσμιο πανεπιστημιακό κέντρο για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (που δεν απαιτούν και ιδιαίτερες υποδομές); Γιατί να μην έρχονται εδώ ξένοι φοιτητές να σπουδάσουν Αρχαιολογία, Αρχιτεκτονική, Πολιτικές Επιστήμες; Μα επειδή είμαστε υπέρ της δωρεάν και αποκλειστικά δημόσιας εκπαίδευσης! Επειδή δεν καταδεχόμαστε να διδάσκουμε στην αγγλική (αντίθετα με τους Ούγγρους και τους Τσέχους, που εισπράττουν κάθε χρόνο δίδακτρα από Ελληνες φοιτητές). Ένας Φυσικός, εκτός απ’ το να ελπίζει να διοριστεί σε κάποιο Λύκειο, μπορεί να δοκιμάσει μια νέα καλλιέργεια (π.χ. ενός ελληνικού βότανου) στο πατρικό του χωράφι. Αν συνεργαστεί μ’ έναν Χημικό, θα μπορέσει να μεταποιήσει το αρχικό προϊόν και να το πουλήσει – όχι χύμα – αλλά ως σκόνη στη φαρμακοβιομηχανία. Πρέπει να πάψουμε να ψάχνουμε έμμισθες θέσεις και να βάλουμε επιτέλους τις γνώσεις μας στην παραγωγή. Η Ελλάδα έχει άπειρες δυνατότητες: Μοναδικό Περιβάλλον, Παιδεία, Πολιτισμό. Αυτό που χρειάζεται είναι να αφήσουμε τις ιδεοληψίες και τα συντεχνιακά μας συμφέροντα, και να σκεφτούμε τι υπηρεσίες ή προϊόντα μπορούμε να πουλήσουμε έξω. Έτσι «παίρνει μπρος η οικονομία», όχι με μισθούς του δημοσίου και «χρήμα στην αγορά» - όπως ανέξοδα προτείνει ο κ. Σαμαράς - το οποίο όμως μοιραία θα ξοδευτεί, κυρίως σε ξένα προϊόντα! «Λύση» που απλώς βασίζεται στην αναδιαπραγμάτευση των δανεικών δεν μπορεί να είναι βιώσιμη.
*Ο Γ. Καραβάνας είναι Μορ. Βιολόγος, μέλος της Ε.Ε. της ΔΡΑΣΗΣ (www.drassi.gr)
