* Της Μαίρης Λιάκου ψυχολόγου-απόφοιτης Α.Π.Θ. συμβούλου Ψυχικής Υγείας
Η είσοδος του παιδιού στο σχολείο αποτελεί σταθμό στη ζωή του ίδιου του παιδιού αλλά και της οικογένειάς του, και σηματοδοτείται από μια σειρά αλλαγών. Από το οικείο περιβάλλον του σπιτιού, το παιδί καλείται να βρεθεί σε ένα χώρο άγνωστο γι’ αυτό, να συνυπάρξει και να αλληλεπιδράσει με πρόσωπα επίσης άγνωστα. Επιπλέον, υποχρεούται να ανταποκριθεί σε μια πληθώρα απαιτήσεων, ενώ ως τότε το παιχνίδι ήταν όλη του η ζωή.
Οι πρώτες μέρες που το παιδί πάει σχολείο αποτελούν μια δύσκολη περίοδο για όλη την οικογένεια. Τα συναισθήματα είναι έντονα. Το παιδί βιώνει άγχος, το οποίο όμως αποτελεί φυσιολογική αντίδραση τις πρώτες μέρες στο σχολείο- ειδικότερα όταν πάει πρώτη φορά. Οι γονείς πρέπει να αναγνωρίσουν και το δικό τους άγχος, που πιθανόν να συνδέεται, συνειδητά ή ασυνείδητα, με δικές τους εμπειρίες αποχωρισμού από τη δική τους οικογένεια. Επίσης, οι γονείς φοβούνται για το αν το παιδί τους θα έχει επαρκή φροντίδα και προσοχή στο σχολείο. Παράλληλα, αγωνιούν και για τις επιδόσεις του. Όταν πρόκειται δε για την είσοδο του παιδιού στον παιδικό σταθμό, συχνά τα συναισθήματα των γονιών είναι αντιφατικά και αναρωτιούνται για την ορθότητα της απόφασής τους να στείλουν το παιδί τους εκεί.
Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά, σε αυτή μάλιστα την ευαίσθητη ηλικία, που δεν ξέρουν ακριβώς τι τα περιμένει και το άγνωστο τους τρομάζει, να προετοιμαστούν από τους γονείς τους γι’ αυτή την καινούρια εμπειρία.
Αρχικά, είναι χρήσιμο να μιλήσουν οι γονείς στο παιδί για το νέο περιβάλλον (παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο, δημοτικό), έτσι ώστε να του εμφυσήσουν θετικές προσδοκίες για το χώρο αυτό. Επίσης, να του μιλήσουν για τις δραστηριότητες που θα έχει εκεί. Αυτή η συζήτηση θα βοηθήσει το παιδί να καταλάβει ότι το σχολείο είναι ένας όμορφος χώρος, όπου θα του δοθεί η ευκαιρία να μάθει πολλά χρήσιμα πράγματα για τη ζωή του, και θα το κινητοποιήσει να ανταποκριθεί στις διάφορες υποχρεώσεις του.
Σκόπιμο επίσης είναι οι γονείς να επισκεφτούν μαζί με το παιδί το χώρο του σχολείου λίγες μέρες πριν την έναρξή του. Με αυτόν τον τρόπο θα του δείξουν ότι είναι ένας χώρος που και οι ίδιοι εμπιστεύονται και συνάμα θα του δώσουν ευκαιρία να εξοικειωθεί με το νέο περιβάλλον ώστε να μην του φανεί τρομακτικό την πρώτη μέρα της φοίτησής του εκεί. Για τους ίδιους λόγους προτείνεται στην πρώτη αυτή επίσκεψη το παιδί να γνωρίσει και τη δασκάλα/ό του.
Συχνά, το παιδί τις πρώτες μέρες στο σχολείο μπορεί να κλαίει. Οι γονείς θα πρέπει να του μιλήσουν καθησυχαστικά, να το διαβεβαιώσουν για την αγάπη τους και ότι θα επιστρέψουν να το πάρουν μόλις σχολάσει. Να του εξηγήσουν ότι η δουλειά του είναι να είναι μαθητής, ενώ των γονιών να πηγαίνουν στην εργασία τους. Εάν το παιδί είναι σε πολύ μικρή ηλικία και ξεκινάει παιδικό σταθμό θα ήταν ωφέλιμο για το ίδιο, οι γονείς να παραμένουν τις πρώτες μέρες για κάποια ώρα στο χώρο μαζί του, ώστε η μετάβαση από την οικογένεια στο σχολείο να είναι ομαλή.
Βοηθητικό θα ήταν επίσης οι γονείς να ετοιμάσουν μαζί με το παιδί τα πράγματά που θα πάρει μαζί του στο σχολείο. Ακόμη, μπορούν να ενθαρρύνουν το παιδί να πάρει από το σπίτι κάποιο αγαπημένο αντικείμενο που θα νιώθει καλά με αυτό, έχοντάς το κοντά του.
Το σημαντικότερο τελικά είναι, οι γονείς να είναι αποφασισμένοι ότι ήρθε η ώρα για το παιδί τους να πάει σχολείο, να εμπιστευτούν ότι θα τα καταφέρει, να αναγνωρίσουν και να ελέγξουν το δικό τους άγχος. Χρειάζεται να εμπιστευτούν και τους εαυτούς τους για το ότι μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Η είσοδος του παιδιού στο σχολείο σημαίνει ότι το παιδί μεγάλωσε και ότι ήρθε η ώρα να «φύγει» από το σπίτι, κάτι που είναι φυσιολογικό, υγιές και απαραίτητο για το προχώρημά του. Βοηθάει, όμως, και τους ίδιους τους γονείς να προχωρήσουν τη ζωή τους ξεχωριστά από τα παιδιά τους.
