Ο πολιτικός κόσμος με το άγλωσσο βλέμμα καλό θα είναι να ανατρέξει στον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο που γράφει «Ουδέν Έθνος δύναται να υπάρξει άνευ κοινού νοός». Κοινός νούς στην πολιτική είναι να ανακαλύπτεις αυτό που προάγει το έθνος. Ένας λαός χωρίς όραμα χάνει το κίνητρο της ζωής που δίνει αυτοπεποίθηση και αξιοπρέπεια, και μοιραία σέρνεται στο περιθώριο της ιστορίας .Ο ρωμιός αργοπεθαίνει δίχως όνειρα.
Σήμερα όλοι πλέον γνωρίζουν ότι οι πολιτικές που ακολουθούνται είναι επιλογές απολύτως αδιέξοδες και χωρίς προοπτική για τη χώρα. Με το νομοσχέδιο «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων» η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας που λέγεται «Παιδεία» συνεχώς συρρικνώνεται και εξετίθεται με τον πιο βάναυσο τρόπο.
Έπειτα από ενδελεχή μελέτη του σχεδίου νόμου, το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Παιδείας και κατέθεσε προς ψήφιση στη Βουλή εν μέσω θέρους - σε μια περίοδο κατά την οποία τα Πανεπιστήμια δεν μπορούν αντικειμενικά να συμμετάσχουν σε διαδικασίες διαβούλευσης – οφείλω να προβώ σε ορισμένες βασικές επισημάνσεις, με αφορμή διατάξεις που εγκυμονούν κινδύνους, αντί να εκσυγχρονίζουν το ελληνικό Πανεπιστήμιο.
Το σχέδιο νόμου αποτελεί ένα κράμα ασύμβατων ξένων προτύπων, μια εσπευσμένη λύση που κάθε άλλο παρά γνήσια μέριμνα αποτελεί, για τη βελτίωση των συνθηκών της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Αποσιωπά το σημαντικότατο έργο που επιτελείται στα ελληνικά Πανεπιστήμια, υπό τις πλέον αντίξοες συνθήκες χρηματοδότησης και με μισθούς καθηλωμένους σε επίπεδα απαράδεκτα για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, και παρουσιάζει τον ακαδημαϊκό κόσμο ως αποκλειστικά υπεύθυνο για τα προβλήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Προβλέπεται Συμβούλιο Διοίκησης με 15 μέλη μακράς θητείας, 7 από τα οποία δεν θα προέρχονται από την πανεπιστημιακή κοινότητα και δεν θα εκλέγονται άμεσα από αυτή, αλλά παρά ταύτα θα ασκούν διοίκηση και θα αποφασίζουν για την τύχη των Ιδρυμάτων.
Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου παύει να εκλέγεται από το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας και μπορεί κάλλιστα να μην προέρχεται από αυτήν – επιλέγεται πλέον από το Συμβούλιο Διοίκησης, μετά από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Ο Πρύτανης μπορεί να παυθεί με πράξη του Συμβουλίου του ιδρύματος. Πλήττεται με αυτόν τον τρόπο το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων.
Υποβαθμίζεται η Σύγκλητος και μετατρέπεται σε όργανο με συμβουλευτικό και γνωμοδοτικό χαρακτήρα. Έτσι, τα Τμήματα δεν μπορούν να εκπροσωπηθούν και να παρέμβουν ουσιαστικά στη διοίκηση του Ιδρύματος.
Καταργείται το Τμήμα, και αντικαθίσταται με τη Σχολή. Οι φοιτητές εισάγονται όχι σε Τμήμα, αλλά σε Σχολή. Συσσωρεύονται πολλαπλά γνωστικά αντικείμενα σε «ευέλικτα» προγράμματα σπουδών, που καθιστούν αδύνατη τη σε βάθος εκμάθηση οποιουδήποτε επιστημονικού αντικειμένου.
Ο Κοσμήτορας θα επιλέγεται από το ολιγομελές Συμβούλιο Διοίκησης και όχι από την ακαδημαϊκή κοινότητα της Σχολής. Ο Κοσμήτορας μπορεί να παυθεί με πράξη του Συμβουλίου του ιδρύματος. Άλλο ένα πλήγμα στην αρχή του αυτοδιοίκητου, σε επίπεδο Σχολής αυτή τη φορά.
Τα Πανεπιστήμια μετατρέπονται σε κέντρα μεταλυκειακής εκπαίδευσης, προσφέροντας πτυχία εν είδει πιστοποιητικών δεξιοτήτων. Η λειτουργία τους διέπεται από τους όρους ιδιωτικής εταιρίας, καταργώντας σταδιακά τη δωρεάν παιδεία και προλειαίνοντας το έδαφος για την επιβολή διδάκτρων και στις προπτυχιακές σπουδές.
Καταργείται αναιτιολόγητα η βαθμίδα του Λέκτορα, και αντικαθίσταται με περιορισμένης χρονικής διάρκειας συμβασιούχους διδάσκοντες, που δεν θα μπορούν να εξελιχθούν, ούτε να συμμετάσχουν στη διοίκηση των Πανεπιστημίων.
Καταργείται η ισότιμη συμμετοχή των μελών ΔΕΠ στις Πανεπιστημιακές διαδικασίες (ενιαίος φορέας διδασκόντων), επαναφέροντας ουσιαστικά τον θεσμό της έδρας με τον πλέον αντιδραστικό τρόπο.
Ο νέος νόμος προκλητικά αγνοεί και θέτει στο περιθώριο τις ανθρωπιστικές σπουδές, ουσιαστικά τις καταδικάζει σε μαρασμό, καθώς είναι σαφώς προσανατολισμένος σε ένα Πανεπιστήμιο που λειτουργεί αφ’ ενός μεν στο πλουτισμό μιας διαπλεκόμενης πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, ντόπιας και ξένης, αφ’ ετέρου δε με τους άπληστους νόμους της αγοράς.
Προβλέπεται μεγάλη συμμετοχή ξένων καθηγητών στα εκλεκτορικά σώματα και στις επιτροπές αξιολόγησης, μια πρακτική που φαίνεται να απαξιώνει παντελώς το επιστημονικό δυναμικό των ελληνικών Πανεπιστημίων, θεωρώντας τους Καθηγητές ανίκανους να διοικήσουν τα του οίκου τους και επιστημονικά ανεπαρκείς. Καλά παραδείγματα υπάρχουν και θα πρέπει να προβάλλονται, μέσω κάποιας οικονομικής επιβράβευσης (bonus).
Το πραγματικό Ακαδημαϊκό κατεστημένο παραμένει στην ουσία ανέπαφο και ισχυροποιημένο, αλλάζοντας μόνο εξωτερικά χαρακτηριστικά, αφού μέσω πολυεπίπεδης διαπραγμάτευσης καταφέρνει να επιβιώσει και να αυξήσει τα οφέλη του.
Πάγια θέση της εξυγίανσης και αναβάθμισης του πανεπιστημιακού χώρου ήταν η επιβολή πραγματικής, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης που θα συνοδεύεται από αξιοπρεπείς αμοιβές. Αυτό το καίριο ζήτημα είναι απορίας άξιο πώς δεν περιέχεται στο σ/ν.
Πολλοί συνταγματολόγοι υποστηρίζουν ότι το κατατεθέν νομοσχέδιο στις επιμέρους διατάξεις και στο σύνολο συνιστά μία κατάφωρη παραβίαση του συντάγματος.
Τα ανωτέρω σημεία αποτελούν απλώς τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, οι οποίες καταδεικνύουν με σαφήνεια τους κινδύνους και τις αδυναμίες που ελλοχεύουν στο σχέδιο νόμου. Για όλους αυτούς τους λόγους, αντιτίθεμαι κατηγορηματικά στο σχέδιο νόμου και τονίζω πως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει δεκτό από την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Ακόμα όμως και σε ενδεχόμενη ψήφιση αυτού του καταστροφικού νόμου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, πραξικοπηματικά από την Κυβέρνηση, καλούμε όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας να παραιτηθούν από τις επιτροπές Υπουργείων στις οποίες συμμετέχουν προσφέροντας πολυσχιδές και πολυτιμότατο έργο.
Συμπαραστεκόμαστε στην ηγεσία του Πανεπιστημίου Αθηνών, συντασσόμαστε με την απόφαση της Συγκλήτου και την καλούμε, μαζί με τις πρυτανικές αρχές, να προχωρήσει σε αναστολή της λειτουργίας του Πανεπιστημίου.
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου θεωρούμε ότι τα πανεπιστήμια θα αδυνατούν να λειτουργήσουν από την 1η Σεπτεμβρίου, διότι κατά βάση θα διαλυθούν οι ακαδημαϊκές και διοικητικές τους μονάδες. Είναι βέβαιο ότι η πανεπιστημιακή κοινότητα δεν θα αποδεχτεί μία δοτή διοίκηση, διότι μια τέτοια λύση θα οδηγούσε σε εξάρτηση, κομματισμό, οικογενειοκρατία και ευνοιοκρατία.
Είναι χαρακτηριστικό πως η ηγεσία του συνδικαλιστικού μας οργάνου, και ιδιαίτερα ο Πρόεδρός της, δεν στάθηκε για άλλη μια φορά στο ύψος των περιστάσεων. Αντιθέτως, απεδείχθη κατώτερη αυτών, απεμπολώντας τα από εικοσαετίας αιτήματά μας, όπως παραδείγματος χάριν αυτό περί πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
Σε μια περίοδο εκποίησης των πάντων, δηλώνουμε την αγωνιστική μας παρουσία για μια δημόσια και δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση που θα ανταποκρίνεται στην εξέλιξη των επιστημών και θα υπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες της παιδείας και της κοινωνίας.
Όλα τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, διδάσκοντες, φοιτητές, εργαζόμενοι, σύλλογοι πανεπιστημιακών, οφείλουν να συνταχθούν σε κοινό αγώνα στην κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να επιτύχουν την απόσυρση του επαίσχυντου αυτού νομοσχεδίου, την ακύρωσή του στην πράξη.
Η γενικευμένη απαξίωση και η ενοχοποίηση των ανθρώπων που εργάζονται και δημιουργούν στον ακαδημαϊκό χώρο, πρέπει να αποκατασταθεί, και να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί όπου ανήκουν.
Καλούμε το υπουργείο να αποσύρει αυτό το απαράδεκτο σ/ν και να προχωρήσει σε ένα ουσιαστικό διάλογο με την Πανεπιστημιακή κοινότητα, την σύνοδο των πρυτάνεων, τις συγκλήτους, και τις Γ.Σ. των τμημάτων. Ως αποτέλεσμα αυτού του διαλόγου θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα οδηγηθούμε σε ένα λειτουργικό και εφαρμόσιμο θεσμικό πλαίσιο, που πιθανόν να μπορεί να γίνει αποδεκτό από όλες τις πλευρές.
Καλούμε τα μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου να μην δώσουν θετική ψήφο στο συγκεκριμένο σ/ν όπως παρουσιάζεται στην παρούσα μορφή.
Μετά τιμής,
Θεόδωρος Σταυρόπουλος
Μαθηματικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών
