Τη νύχτα της 20 προς 21 Απριλίου ο συνταγματάρχης Ανδρ. Μπαλοδήμος, διευθυντής του Γ’ Γραφείου του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου (ΤΣΗ), στάλθηκε στη Λάρισα από τον Τσολάκογλου να παράσχει πληροφορίες στο στρατηγείο του Λιστ 2 για τις θέσεις των ελληνικών στρατευμάτων στο μέτωπο, ώστε να παρεμβληθούν τα γερμανικά στρατεύματα ανάμεσα σε Έλληνες και Ιταλούς, όπως προβλεπόταν από την ανακωχή στο Βοτονάσι. Στην αποστολή αυτή, ο Μπαλοδήμος, συνοδεύονταν από τον Διοικητή της επίλεκτης Μονάδας των SS, Σεπ Ντίτριχ.
Όταν έφτασαν στη Λάρισα, αντί να ζητηθούν από τον απεσταλμένο αξιωματικό οι πληροφορίες που περιλάμβανε το πρώτο συμφωνητικό, του παρουσίασαν να υπογράψει ένα άλλο πρωτόκολλο, διαφορετικό από εκείνο που είχε υπογράψει ο Τσολάκογλου την προηγούμενη ημέρα στο Βοτονάσι. Ο Μπαλοδήμος αρνήθηκε, καθώς δεν είχε τέτοια εξουσιοδότηση.
Μετά απ’ αυτό, στις 5 μ.μ. της 21ης Απριλίου πήγαν αεροπορικώς στα Γιάννινα ο επιτελάρχης του στρατάρχη Λιστ, αντιστράτηγος φον Γκράινμπεργκ, με τον υποστράτηγο Ντήτριχ και τον συντ/ρχη Μπαλοδήμο. Εκεί συναντήθηκαν με τον Τσολάκογλου και στη συζήτηση που ακολούθησε, παραβρέθηκαν και οι στρατηγοί Μπάκος, Βραχνός και Μάρκου, καθώς και οι συνταγματάρχες Γρηγορόπουλος και Μπαλής. Οι Γερμανοί παρουσίασαν τροποποιημένο το αρχικό πρωτόκολλο, με τη δικαιολογία ότι στην Αθήνα ο βασιλιάς και η κυβέρνησή του εξάγγειλαν «άμυνα μέχρις εσχάτων» και ότι υπήρχε πλέον ανάγκη να συναφθεί συμφωνία και με τους Ιταλούς. Ο Τσολάκογλου διαμαρτυρήθηκε, αλλά υπέγραψε, αφού δήλωσε ότι υποκύπτει «ως αιχμάλωτος άνευ ελευθέρας γνώμης».
Με το δεύτερο πρωτόκολλο χειροτερεύει η ελληνική θέση. Οι Έλληνες αξιωματικοί και οπλίτες θεωρούνται αιχμάλωτοι πολέμου, όλο το στρατιωτικό υλικό είναι λεία πολέμου των Γερμανών και αντί των παλαιών ελληνοαλβανικών συνόρων, που επρόκειτο να είναι το όριο της ελληνικής σύμπτυξης, προβλέπεται να υπάρξει άλλη γραμμή διαχωρισμού, ύστερα από συμφωνία με τους Ιταλούς.
Ο Λιστ διέταξε ταυτόχρονα μονάδες της σωματοφυλακής SS Αδόλφος Χίτλερ να προελάσουν προς Βορράν, μέχρι τα σύνορα της Αλβανίας, για να τα αποκλείσουν.
Κατόπιν, έγινε η επαναδιατύπωση των όρων.
Την 21η Απρίλη 1941 η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Τσολάκογλου υπέγραψε τη συνθηκολόγηση.
Τόσο ο Λιστ όσο και ο Ντίτριχ υπολόγιζαν χωρίς τον Χίτλερ.
Ο λόγος ήταν πως ο Μπενίτο Μουσολίνι, έχοντας αποτύχει να κάνει από το 1941 αυτό που κατάφεραν οι Γερμανοί μέσα σε μερικές ημέρες, εξοργίστηκε όταν έμαθε πως ο ελληνικός στρατός είχε συνθηκολογήσει αποκλειστικά στους Γερμανούς και απαίτησε την παράδοση των Ελλήνων και στις Ιταλικές ένοπλες δυνάμεις.
Ο Χίτλερ, ο οποίος χρειαζόταν την σύμπραξη των Ιταλών για την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, αναγκάστηκε να ταπεινώσει τους ευνοούμενούς του, Λιστ και τον Ντίτριχ, και να ενδώσει στις απαιτήσεις του Ντούτσε. Έτσι η συνθηκολόγηση υπογράφτηκε εκ νέου, στο τρίτο πρωτόκολλο και τελεσίδικα, ενώπιον του Ιταλού στρατηγού Φερράρο, παρουσία του Στρατηγού Άλφρεντ Γιόντλ, στις 23 Απριλίου, στη Θεσσαλονίκη».
Τελικά ο δωσίλογος3 αντιστράτηγος Τσολάκογλου υπέγραψε τρία4 πρωτόκολλα παράδοσης και υποταγής με τη Βέρμαχτ με την συναίνεση και άλλων ανώτατων αξιωματικών (Μπαλοδήμο, Μπάκο, Δεμέστιχα κ.ά.) με την πίεση και τις «ευλογίες» του Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα5
ΤΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΤΟΥ ΛΙΣΤ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ
Το κτίριο του Αβραάμ Μουσών είχε τότε επιταχθεί και «φιλοξενούσε» τον Ανώτατο Διοικητή του 12ου Σώματος Στρατού, στρατάρχη Φον Λίστ (Wilhelm Siegmund Walther List). Εκεί προσήλθε, ο Ανδρ. Μπαλοδήμος - που συνοδευόταν από τον Σεπ Ντίντριχ (Sepp Dietrich) - να ενημερώσει για τα κρίσιμα σημεία της συνθηκολόγησης, τον Λιστ.
Η φωτογραφία ταυτοποιήθηκε μετά από πολύ προσεκτική παρατήρηση και έρευνα και δείχνει τις σκάλες που οδηγούν στην δυτική είσοδο του κτηρίου του Αβραάμ Μουσών. Στο αυτοκίνητο κάθονται ο Διοικητής της επίλεκτης Μονάδας των SS, Σεπ Ντίτριχ με τον συντ/ρχη Μπαλοδήμο .
---------------------------------------------
1 Ο Sepp Dietrich ήταν άνθρωπος της εμπιστοσύνης του ίδιου του Χίτλερ, αφού ήταν μέχρι πριν λίγο καιρό διοικητής της προσωπικής του σωματοφυλακής,
2 Το στρατηγείο του Ανώτατου Διοικητή του 12ου Σώματος Στρατού, στρατάρχη Φον Λίστ (Wilhelm Siegmund Walther List), βρίσκονταν στο κτήριο του Αβραάμ Μουσών που σώζεται σήμερα, στην ΝΑ γωνία των οδών Παλαιστίνης και Φαρμακίδου.
3 Ο δωσιλογισμός του Γ. Τσολάκογλου δεν έγκειται μόνο στη διαδικασία της συνθηκολόγησης, αλλά και στην ανάληψη της πρώτης κατοχικής «πρωθυπουργίας».
4 Τα τρία πρωτόκολλα ήταν: 20/4 Βοτονάσι, 22/4 Λάρισα-Ιωάννινα, 23/4 Θεσσαλονίκη.
5 Ο μητροπολίτης Σπυρίδωνας ανταμείφθηκε για την «πατριωτική» του δράση το 1949, με την παμψηφεί εκλογή του στη θέση του Αρχκτός από τη δωσιλογική του πρωτοβουλία για την συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, συμμετείχε αργότερα στη στημένη δίκη-παρωδία για την καταδίκη των αντιστασιακών μητροπολιτών Χλιου Ιωακείμ Στρουμπή επισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδας.
Μπάρμπας Δημήτρης
takis-mp@hotmail.com
