Τα πεύκα της οδού Θεοφράστου

Από τον Τάσο Πουλτσάκη

Βγαίνοντας λίγο έξω από το πολύβουο κέντρο της πόλης και καθώς ‘’ανοίγει το μάτι σου’’, βλέπεις καθαρά τους ορίζοντες με τους καταπράσινους λόφους, τα δέντρα, τα χωράφια και λες μέσα σου πως υπάρχει και αυτή η ομορφιά.

Μόνο με τη βοήθεια του συνειρμού ή του ενστίκτου, ανακαλύπτεις ‘’πράγματα’’ τα οποία πριν τα προσπερνούσες αδιάφορα γιατί τα θεωρούσες δεδομένα, έτσι, γιατί έτσι τα βρήκες, τίποτα παραπάνω. Η δεύτερη όμως και η τρίτη κοφτερή ματιά, σε προσγειώνει και νιώθεις βαθιά πως είσαι κι εσύ ένα κομμάτι μέσα σ’ αυτό το αδιάσπαρτο σύνολο που σε περιβάλλει, πως μπορείς ν’ αναπνέεις ελεύθερα και να ονειρεύεσαι...
Ανακαλύπτεις ‘’πράγματα’’ γιατί όταν αυτά κινδυνεύουν από την αμέλειά μας, την απρονοησία μας και από τις φωτιές, κυρίως τώρα το καλοκαίρι με τις υψηλές θερμοκρασίες, φανερώνουν τη σπουδαιότητά τους.
Επειδή κάθε καλοκαίρι -τουλάχιστον τα τελευταία 20-30 χρόνια- οι δασικές πυρκαγιές κατατρώγουν ένα σημαντικό κομμάτο του πράσινου των βουνών μας, εκείνα τα δέντρα που πέφτουν ‘’ηρωικά’’ πρώτα, είναι τα ψηλόκορμα και περήφανα πεύκα της υπομονής, αφού η ρητίνη που περιέχεται στο ξύλο τους κάνει πιο εύκολη και γρήγορη την καύση τους.
Όσοι από εκείνους που χρησιμοποιούν, πεζή ή εποχούμενοι, την οδό Θεοφράστου* -η οποία ξεκινώντας από την οδό Φαρσάλων, στο ύψος της συνοικίας Αβέρωφ, αφήνει τη Νέα Πολιτεία, υψώνεται, κατεβαίνει και καταλήγει στον κόμβο της οδού Καρδίτσας- περνούν κάτω από μία από τις ομορφότερες δεντροστοιχίες της πόλης. Τα ψηλά κι εύρωστα πεύκα της οδού Θεοφράστου, συνομήλικα, ισοϋψή και στοιχημένα με απόλυτη ακρίβεια σαν πειθαρχημένα στρατιωτάκια, θυμίζουν διάταξη άλλων εποχών, τότε που οι ανάγκες των ανθρώπων, οι προτεραιότητες, ακόμη και η φαντασία, ακολουθούσαν τους ρυθμούς εκείνων των καιρών.
Τα διάσημα π.χ. πεύκα της Ρώμης, ...παραταγμένα κατά μήκος της Αππίας Οδού στο πρώτο τμήμα της τουλάχιστον -μιας στρατιωτικής οδού πλάτους 4 μέτρων που έφτανε μέχρι το λιμάνι του Πρίντιζι- με εκείνο το χαρακτηριστικό φούντωμα των βελονοειδών φύλλων στο τελείωμά τους, δίνουν την εικόνα της αυστηρής πειθαρχίας, όμοια της στρατιωτικής φάλαγγας της κραταιάς τότε ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Γνωρίζουμε από την ιστορία πως κατά μήκος της Αππίας οδού σταυρώθηκαν 6.000 εξεγερμένοι δούλοι με την επανάσταση του Σπάρτακου, το έτος 73 π.Χ.
Η αυστηρότητα και η πειθαρχία την οποία χρησιμοποιούσαν και στη διάταξη φύτευσης των πεύκων τότε φαίνεται και στο συμφωνικό ποίημα ‘’Τα πεύκα της Ρώμης’’, Pini di Roma, του Ιταλού συνθέτη του 20ού αιώνα, Oττορίνο Ρεσπίγκι (1879-1936). Το ύφος, ο ρυθμός, τα πνευστά όργανα τα οποία εναλλάσσονται και η μελωδική ‘’διάταξη’’ της σπουδαίας σύνθεσης, παραπέμπουν στον ‘’χαρακτήρα’’ του πεύκου.
Το πεύκο, ανθεκτικότατο σε όλες τις καιρικές συνθήκες και μακρόβιο, αγαπάει το φως, ενώ ο φλοιός του παράγει μελιτώδεις εκκρίσεις απ’ τις οποίες οι μέλισσες φτιάχνουν το πευκόμελο.
Για τη διάσωση των πεύκων, αυτών των πρωταγωνιστών του δασικού μας πλούτου τα οποία κάθε καλοκαίρι πέφτουν ‘’θύματα’’ των πυρκαγιών, έχουν διατυπωθεί πολλές αντικρουόμενες απόψεις. Άλλοι (δασολόγοι) προτείνουν την αναδάσωσή του με περισσότερα είδη δέντρων, άλλοι υποστηρίζουν την αναγέννηση του καμένου δάσους και άλλοι προτείνουν πολύ λιγότερες φυτεύσεις.
Πάντως, τα πεύκα της οδού Θεοφράστου δεν κινδυνεύουν όσο κινδυνεύουν τα πεύκα των δασών και αυτό είναι το ευτύχημα. Θα τα βλέπουμε να στέκουν αγέρωχα και θα τα χαιρόμαστε κάθε φορά που θα περνούμε από εκεί.
*Θεόφραστος (371-287 π.Χ.), Έλληνας φιλόσοφος από την Ερεσσό της Λέσβου. Διάδοχος του Αριστοτέλη στην Περιπατητική Σχολή, στο Λύκειο της Αθήνας.