19 Μαΐου 1919: Η επέτειος της Γενοκτονίας των Ποντίων

Από την Καλλιόπη Αλιβάνογλου-Παπάγγελου, εκπαιδευτικό-συγγραφέα

Την ιερή γη του Πόντου που κατοικήθηκε από Έλληνες από την εποχή ακόμη του Φρίξου και της Έλλης και της Αργοναυτικής εκστρατείας, που άντεξε την κυριαρχία των Περσών και δέχτηκε τη λύτρωση του Μεγαλέξανδρου, που μεγαλούργησε στα Βυζαντινά χρόνια και συνέδεσε την ελληνική παράδοση και τον ελληνικό πολιτισμό με τη χριστιανική πίστη, έμελλε αλίμονο να τη χάσουμε κάτω από απάνθρωπες συνθήκες εξόντωσης και καταστροφής το κακοθύμητο έτος 1922.

Στοίχισε στη φυλή μας εκατοντάδες τραγικά θύματα και θυσίες στον βωμό της Μεγάλης Ιδέας της Μεγάλης Ελλάδας και της χριστιανικής πίστης, τη στιγμή που φαινόταν ότι θα γινόταν πραγματικότητα το: «Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα ‘ναι».
Όλα άρχισαν το 1914 με τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Τουρκία προέβη σε γενική επιστράτευση, το λεγόμενο «σεφερπερλίκ». Κάλεσε, λοιπόν, υπό τα όπλα μουσουλμάνους και μη, ηλικίας 20-45 ετών, για να παρουσιαστούν προς κατάταξη μέσα σε τρεις μέρες. Ύστερα από ένα δίμηνο έδωσε το δικαίωμα εξαγοράς της θητείας στους μη μουσουλμάνους πληρώνοντας 44 χρυσές λίρες Τουρκίας.
Στις μάχες που έγιναν στο Σαρί Καμίς και ύστερα από την πανωλεθρία που έπαθε σ’ αυτήν ο τουρκικός στρατός από τα ρωσικά στρατεύματα, οι αξιωματικοί του τουρκικού στρατού για να μειώσουν την εντύπωση της πολεμικής αποτυχίας την απέδωσαν στους χριστιανούς αξιωματικούς και στρατιώτες.
Έτσι, το τουρκικό επιτελείο διέταξε τον αφοπλισμό των χριστιανών και τους έστειλε στο εσωτερικό της Ανατολής, στα εργατικά τάγματα, τα γνωστά «Αμελέ Ταμπουρού». Στα τάγματα αυτά εργάζονταν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, σπάζοντας πέτρες και ανοίγοντας τούνελ, δουλεύοντας και 16 ώρες την ημέρα χωρίς τροφή, με πολικό ψύχος και πεθαίνοντας κατά δεκάδες.
Την προσωπική του μαρτυρία κατέθεσε ο Μανώλης Αξιώτης στην καταξιωμένη συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου, που την περιέγραψε με τα μελανότερα χρώματα, στο συγκλονιστικό της μυθιστόρημα: «Τα Ματωμένα Χώματα».
Πολλοί μην αντέχοντας τη μαρτυρική αυτή ζωή οι άντρες, λιποτακτούσαν επέστρεφαν στα σπίτια τους και κρυβόντουσαν στα ταβάνια και στα πιο απίθανα μέρη. Έτσι δημιουργήθηκαν τα «Ταβάν Ταμπουρού», τα τάγματα της οροφής.
Οι κατά τόπους στρατιωτικές τουρκικές αρχές πραγματοποιούσαν εφόδους και έρευνες στα σπίτια των λιποταχτών, βρίσκοντας ευκαιρία να κλέβουν, να αρπάζουν και να ατιμάζουν.
Τότε πολλοί μην αντέχοντας να ζουν σε συνεχή αγωνία και ένταση και ζητώντας εκδίκηση για τις ταπεινώσεις και προσβολές που υφίσταντο από τους Τούρκους, δημιούργησαν τις πρώτες αντάρτικες ομάδες.
Η Ελληνοαμερικανίδα Thea Halo, στο συγκλονιστικό βιβλίο της: «Ούτε το όνομά μου: Γενοκτονία και επιβίωση: Μια αληθινή ιστορία του Πόντου», που εκδόθηκε το 2000 από τις εκδόσεις «Γκοβόστη», περιγράφει με σπαρακτικό τρόπο την ιστορία της μητέρας της, από τον Άγιο Αντώνιο της Κερασούντας, όπου έχασε και τα 10 μέλη της οικογενείας και αυτό ακόμα το όνομά της, κατά τους εκτοπισμούς όντας 10 χρονών παιδάκι. Την περιέθαλψε μια οικογένεια Ασσυρίων και της δώσανε το Ασσυριακό όνομα Σάνο.
Το βιβλίο-μαρτυρία σημείωσε τεράστια επιτυχία στην Αμερική, γιατί πρώτη φορά μάθαινε το αμερικανικό κοινό τις θηριωδίες των Τούρκων και τη γενοκτονία των μη μουσουλμάνων μικρασιατικών πληθυσμών.
Η εξόντωση του Ελληνισμού είχε προαποφασιστεί από τους Νεότουρκους το 1908 στο Συνέδριο που έγινε στη Θεσσαλονίκη και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν μια πρόφαση οι λιποταξίες.
Οι Νεότουρκοι εφάρμοσαν ένα σχέδιο εξόντωσης των Χριστιανών, με εμπνευστές και καθοδηγητές τους… «Χριστιανούς» Γερμανούς στρατηγούς, Φον Ντερ Γολς, πασά και Λιμάν Φον Σάνδερς.
Ό,τι δεν κατόρθωσε ο Σουλτάνος σε πέντε αιώνες, το πέτυχε ο Κεμάλ σε πέντε χρόνια, να εξοντώσει δηλαδή τους Πόντιους και όλους τους Μικρασιάτες.
Ο Εθνικός Διχασμός στην Ελλάδα την περίοδο αυτήν ενθάρρυνε τους Τούρκους στο αποτρόπαιο έργο τους, γιατί δεν υπήρχε δυνατή διπλωματική εκπροσώπηση της Ελλάδας για τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας.
Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της Κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο Ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι προχώρησαν στην «τελική λύση».
Το πρόγραμμα των Τούρκων για τον αφανισμού του ελληνικού στοιχείου με τη μέθοδο της γενοκτονίας σ’ ολόκληρο τον μικρασιατικό χώρο, τουλάχιστον στον Πόντο πέτυχε κατά 70%.
Από χωριά με πληθυσμό 1.500 κατοίκων επαναπατρίστηκαν μόνο 50-100 άτομα. Σώθηκε μόνο ένα 20%. Περίπου 353.000 άτομα χάθηκαν. Ολόκληρες οικογένειες έσβησαν.
Δεν έσβησε, όμως, το αδάμαστο φρόνημα της Ποντιακής φυλής. Οι κάτοικοι του Πόντου πραγματοποιώντας τη μεγάλη τους έξοδο από την προαιώνια πατρίδα τους, στην αγκαλιά της μητέρας Ελλάδας, μεγαλούργησαν και διακρίθηκαν σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.
Η σημερινή τουρκική κυβέρνηση αντί να παραδεχτεί την αποτρόπαια συμπεριφορά της και να ζητήσει συγγνώμη, συνεχίζει να προκαλεί.
Η καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης των συμφορών και του ξεριζωμού του ελληνισμού από τις πανάρχαιες εστίες του, αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής για τα θύματα των ηρωικών πεσόντων, Μικρασιατών, Ποντίων, Καππαδόκων, Θρακιωτών, Ασσυρίων και άλλων.
Στον εικοστό πρώτο αιώνα, στον «δήθεν» πολιτισμένο κόσμο που ζούμε, δυστυχώς «ευδοκιμούν», ακόμη, οι εκτοπισμοί, οι ξεριζωμοί, οι γενοκτονίες, οι κακοποιήσεις και ευχόμαστε όλοι από ψυχής να σταματήσουν πάραυτα.