Αυτό συμβαίνει, επειδή:
(α) Η άδεια χορηγείται αυτούσια (δηλαδή σε ημέρες, ενώ η αξίωση μετατρέπεται σε χρηματική μόνο κατά τη λύση της σχέσης εργασίας) και
(β) μία φορά κατ’ έτος.
Εξαίρεση στα παραπάνω αποτελούν τα δύο πρώτα έτη εργασίας, όποτε η άδεια χορηγείται νομίμως τμηματικά.
Με την περίπτωση 3 της υποπαραγράφου ΙΑ.14 της παρ. ΙΑ. του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012, συμπληρώθηκε το άρθρο 8 του Ν. 549/1977, κατά το μέρος που κύρωσε το άρθρο 7 της από 26-1-1977 ΕΓΣΣΕ, όπως είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 6 του Ν. 3846/2010, και προβλέφθηκαν ενιαίως για την κατάτμηση της άδειας οι εξής δυνατότητες:
1. Κατάτμηση σε δύο περιόδους
Με απόφαση του εργοδότη, εφόσον υφίσταται ιδιαίτερα σοβαρή ή επείγουσα ανάγκη που προκύπτει στο πλαίσιο της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, είναι δυνατή η κατάτμηση της άδειας σε δύο περιόδους. Η πρώτη περίοδος της άδειας, που χορηγείται με αυτόν τον τρόπο, δεν μπορεί να είναι μικρότερη των έξι (6) εργάσιμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε (5) εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου ή δώδεκα (12) εργάσιμων ημερών εάν πρόκειται για ανήλικο εργαζόμενο.
2. Κατάτμηση σε περισσότερες των δύο περιόδων
Για την κατάτμηση της άδειας σε περισσότερες των δύο περιόδων, απαιτείται έγγραφη αίτηση του εργαζομένου προς τον εργοδότη. Η αίτηση αυτή του εργαζόμενου δεν απαιτεί έγκριση από την αρμόδια Υπηρεσία της Επιθεώρησης Εργασίας, διατηρείται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και πρέπει να είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας, όταν απαιτηθεί. Υπ’ αυτήν την έννοια, όταν η αίτηση υποβάλλεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, θα πρέπει σε περίπτωση ελέγχου, να εκτυπώνεται κατά τρόπο, ώστε να προκύπτει η ημερομηνία υποβολής του αιτήματος και να παραδίδεται στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα.
Στην περίπτωση της κατάτμησης σε περισσότερες από δύο περιόδους, θα πρέπει να διασφαλίζεται η χορήγηση, εντός του έτους, ενιαίου τμήματος αδείας δέκα (10) εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή δώδεκα (12) εργάσιμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας ή δώδεκα (12) εργασίμων ημερών, εάν πρόκειται για ανήλικο εργαζόμενο.
Εξυπακούεται ότι η παραπάνω διαδικασία υπάγεται στις σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας για την άδεια, οι οποίες προβλέπουν τη χορήγηση αδείας ή τμήματος αδείας από τον εργοδότη στον εργαζόμενο μετά από συνεννόηση των δύο μερών (άρθρο 4 του α.ν. 539/1945 όπως ισχύει, ιδίως, υποχρέωση χορήγησης άδειας εντός διμήνου από της αιτήσεως, ικανοποίηση του ημίσεος των δικαιούμενων αδείας κατά το χρονικό διάστημα από 1 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου).
3. Κατάτμηση άδειας στο πλαίσιο δραστηριοποίησης εποχικού χαρακτήρα
Ειδικά, σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και παρουσιάζουν ιδιαίτερη σώρευση εργασίας, που οφείλεται στο είδος ή στο αντικείμενο εργασιών τους, σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο του έτους, ο εργοδότης δύναται να χορηγεί στο τακτικό προσωπικό, το τμήμα της αδείας των δέκα (10) εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή δώδεκα (12) εργασίμων ημερών επί εξαημέρου, οποτεδήποτε εντός του ημερολογιακού έτους.
Σημειώνεται ότι στην αιτιολογική έκθεση που συνόδευε τις διατάξεις της περίπτωσης 3 της υποπαραγράφου ΙΑ.14 της παρ. ΙΑ. του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012, ο νομοθέτης έκανε ειδική μνεία στις ιδιαίτερες ανάγκες εποχικού χαρακτήρα που ανακύπτουν στις επιχειρήσεις, αναφέροντας τα εξής: «Η ιδιαίτερη συσσώρευση εργασίας που προκύπτει εντός του έτους σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, επιτάσσει τη χορήγηση του τμήματος αδείας των δύο εργασίμων εβδομάδων, που προκύπτει από πιθανή κατάτμηση, σε χρονικό σημείο ενός του ημερολογιακού έτους, κατά το οποίο έχει μειωθεί η ιδιαίτερη ένταση εργασίας. Με τη διαδικασία αυτή δεν κάμπτεται η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, με συνέπεια τη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης, ιδιαιτέρως του τακτικού προσωπικού με συμβάσεις αορίστου χρόνου».
Οι μεταβολές στην καθημερινότητα και την παραγωγική διαδικασία έχουν επηρεάσει τις ανάγκες και τις συνθήκες χορήγησης και λήψης της άδειας των εργαζομένων. Η κατάτμηση της άδειας κερδίζει συνεχώς έδαφος και είναι θέμα της «ημερησίας διατάξεως» στις αιτήσεις των εργαζομένων προς τον εργοδότη τους. Ταυτόχρονα, όμως, δεν πρέπει να λησμονείται ή να παραγκωνίζεται η διασφάλιση της λειτουργικότητας των επιχειρήσεων. Αυτήν τη λεπτή ισορροπία επεδίωξε να φυλάξει επιμελώς ο Ν. 4093/2012.
* Η Αικατερίνη Κ. Γανίδη είναι
δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου
Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ,
Π.Μ.Σ. «Ιατροδικαστική - Ψυχιατροδικαστική» Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.
