Του Πέτρου Κρίκη, μέλους του τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Κ.Ε. του ΚΚΕ
Με αφορμή την καθιέρωση της ημέρας (φιέστα) για τη Φυσική Αγωγή (Φ.Α.) την πρώτη Δευτέρα κάθε Οκτώβρη στα σχολεία όλης της χώρας από πλευράς Υπουργείου Παιδείας θα θέλαμε να τονίσουμε τα παρακάτω: Η λογική με την οποία αντιμετωπίζει το υπουργείο Παιδείας τη διδασκαλία της Φ.Α. είναι κοροϊδία για τους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Η υποκρισία γίνεται μεγαλύτερη αν αναλογιστεί κανείς ότι για το σχολικό έτος 2014-2015 σχεδιάζεται η μείωση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος της Φ.Α. στα σχολεία. Πιο συγκεκριμένα οι ώρες του μαθήματος διαμορφώνονται ως εξής: Δυο ώρες την εβδομάδα στις τάξεις Α΄, Β΄, Γ΄, Γυμνασίου, δυο ώρες την εβδομάδα στην Α΄ Λυκείου, μία ώρα στην Β΄ και ώρες στην Γ΄ Λυκείου. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν προβλέπετε ώρα για τη Φ.Α. στην Γ’ Τάξη των ΕΠΑΛ, ενώ στο Δημοτικό αν και θα έπρεπε οι ώρες να είναι αυξημένες θα παραμείνουν στις δυο την εβδομάδα σε όλες τις τάξεις.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται την ώρα που στη χώρα μας η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών του σχολείου είναι κινητικά αδρανείς και το ποσοστό τόσο των υπέρβαρων όσο και των παχύσαρκων παιδιών έχει αυξηθεί ορμητικά τα τελευταία χρόνια, φέρνοντας τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη. Αλλά και εκεί σε επίπεδο Ε.Ε. τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα από πλευράς υποδομών και ωρών για τη Φ.Α.
Σε σχετική έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού & Παιδείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (30.10.2007), ο εισηγητής Pal Schmitt, βασιζόμενος σε ερευνητικά δεδομένα ανάμεσα σε άλλα διατύπωσε τα εξής προβλήματα που υπάρχουν στην Ε.Ε. στο χώρο της Φ.Α.:
- Η σωματική άσκηση είναι περιθωριοποιημένη. Από το 2002 ο χρόνος της Φ.Α. μειώθηκε από τα 121 στα 109 λεπτά εβδομαδιαίως στην Α΄βάθμια εκπαίδευση, από τα 117 λεπτά στα 101 λεπτά στη Β’ βάθμια Εκπαίδευση ενώ η έρευνα συνιστά σωματική άσκηση για τα παιδιά και τους εφήβους διαρκείας 60 λεπτών ημερησίως!
- Υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας. Σε γενικούς όρους, τα παιδιά βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση σε σχέση με τις γενιές του 1970 και του 1980. Το μεγάλο ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών οφείλεται κυρίως στην έλλειψη σωματικής δραστηριότητας».
- Ενώ εξίσου ανησυχητικά αλλά και ενδεικτικά των ακολουθούμενων πολιτικών από τα καπιταλιστικά κράτη είναι και τα συμπεράσματα που προέκυψαν από μεγάλη παγκόσμια έρευνα για την κατάσταση της Φ.Α. (Hardman, K. 2008. Physical education in schools: a global perspective.)
Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι: Διατίθενται μειωμένοι οικονομικοί πόροι τόσο για τον εξοπλισμό όσο και για το ανθρώπινο δυναμικό. Ο αριθμός των Κ.Φ.Α. (Καθηγητών Φυσικής Αγωγής) δεν είναι επαρκής σε σχέση με τους μαθητές και η ποιότητα κατάρτισης των ΚΦΑ δεν είναι ικανοποιητική.
Οι μαθητές αποτυγχάνουν να πιάσουν τα στάνταρντ ευρωστίας ενώ υπάρχουν υψηλά ποσοστά παραίτησης από αθλητικές και φυσικές δραστηριότητες. Οι ώρες ΦΑ στα αναλυτικά προγράμματα εξακολουθούν να είναι μειωμένες, αλλά και όταν υπάρχουν δεν σημαίνει ότι πραγματοποιούνται.
Στη χώρα μας με βάση τις τελευταίες έρευνες έχουμε τα εξής στοιχεία: Πάνω από 77% των μαθητών του δημοτικού σχολείου είναι κινητικά αδρανείς (Μπέης και συν., 2001). Το ποσοστό τόσο των υπέρβαρων όσο και των παχύσαρκων παιδιών αυξήθηκε κατά 20% τα τελευταία 10 έτη . Περίπου το 20% των παιδιών σχολικής ηλικίας είναι παχύσαρκα και πάνω από 40% είναι υπέρβαρα.
Το 83% των μαθητριών της Γ’ Λυκείου γυμνάζεται λιγότερο από 10 φορές το μήνα. Περίπου το 75% των Ελλήνων είναι κινητικά αδρανείς (Κουρεμένος, 1999; Μπέης και συν. 2001). Η αερόβια αντοχή (φυσική κατάσταση) μειώθηκε πάνω από 5% την τελευταία 10ετία γεγονός που αυξάνει κατά 150% τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων .
Κλειστό γυμναστήριο διαθέτει με επάρκεια το 6,8% των δημοτικών το 22% των γυμνασίων και των λυκείων. Στη προσχολική ηλικία τόσο οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων όσο και οι παιδικές χαρές κυμαίνεται σε ποσοστά 14% και 19,2% αντίστοιχα. Η Φ.Α. είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη για τα παιδιά με αναπηρίες και μαθησιακές δυσκολίες και αυτό γιατί η Ειδική Αγωγή είναι υποβαθμισμένη, με αποτέλεσμα 180.000 παιδιά να βρίσκονται εκτός Ειδικής Αγωγής γιατί δεν υπάρχουν σχολεία.
Στην ουσία το μάθημα της Φ.Α. στα σχολεία παίζει το ρόλο της ανάπαυλας του μαθητή από το φόρτο εργασίας . Η εκτόνωση είναι ο στόχος και όχι η αγωγή του παιδιού. Μέχρι σήμερα η Φ.Α. στη χώρα μας είναι προσανατολισμένη στη διδασκαλία διαφόρων κινητικών δεξιοτήτων από τις αθλοπαιδιές, τη γυμναστική, τον κλασικό αθλητισμό και τους παραδοσιακούς χορούς.
Όπως όλα τα υπόλοιπα μαθήματα, επιδιώκει τη συσσώρευση γνώσεων και δεξιοτήτων και όχι την αγωγή των μαθητών για διαρκή χρήση της άσκησης προς όφελος της φυσικής τους κατάστασης που σχετίζεται με την υγεία. Η εκμάθηση κινητικών δεξιοτήτων σε καμία περίπτωση δεν διαμορφώνει τις προϋποθέσεις θετικής στάσης απέναντι σε κινητικές δραστηριότητες τόσο κατά την διάρκεια της σχολικής ζωής όσο και στη συνέχεια. Η Φ.Α. αντιμετωπίζεται στο σχολικό πρόγραμμα ως γνωστικό αντικείμενο, ενώ είναι μια πολύ σύνθετη και σημαντική δραστηριότητα, που μπορεί ν’ αναπτυχθεί και να λειτουργήσει δημιουργικά στο χώρο του σχολείου. Ενώ με την εφαρμογή της διαθεματικότητας οδηγεί ουσιαστικά στη θεωρητι¬κοποίηση του μαθήματος όταν το ζητούμενο για τους μαθητές είναι να έχουν ήπια έως έντονη κινητική δραστηριότητα στο μεγαλύτερο μέρος της διδακτικής ώρας.
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ
Για μας ο δρόμος για την ικανοποίηση του καθολικού δικαιώματος για Φυσική Αγωγή και Αθλητισμό περνάει μέσα από την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων και την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας που θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα της πλειοψηφίας του λαού. Συνειδητά και σχεδιασμένα ένα κομμάτι του πλούτου που θα παράγεται θα δαπανάται γι’ αυτό το σκοπό. Θα επιστρέφει δηλαδή στο λαό με οργανωμένο και προγραμματισμένο τρόπο από το κράτος.
Η πρόταση του ΚΚΕ για την Φ.Α. στην εκπαίδευση αφορά την προσχολική αγωγή, την σχολική εκπαίδευση η οποία εντάσσεται στη συνολική πρόταση για το Ενιαίο Υποχρεωτικό Δωδεκάχρονο σχολείο, το χαρακτήρα του και τους σκοπούς του, την Ενιαία Ανώτατη εκπαίδευση , τις επαγγελματικές σχολές και την Ειδική Αγωγή . Η Φ.Α. στην εκπαίδευση ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες θα πρέπει να στοχεύει στην απόκτηση θετικής στάσης απέναντι στην δια βίου άσκηση για την υγεία και τον υγιεινό τρόπο ζωής.
Σε όσο πιο μικρή ηλικία το παιδί αρχίζει να γυμνάζεται για την υγεία τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να συνεχίσει και κατά την ενηλικίωση. Για να οδηγηθούν οι μαθητές στη δια βίου άσκηση το μάθημα της Φ.Α. πρέπει να είναι προσανατολισμένο στη φυσική κατάσταση που σχετίζεται με την υγεία. Επίσης η ενασχόληση με το σχολικό αθλητισμό (σχολικοί αγώνες), σε συνδυασμό με ένα κατάλληλο πρόγραμμα φυσικής αγωγής, επιδρά ευνοϊκά στη διαμόρφωση θετικής στάσης απέναντι στη δια βίου άσκηση .
Για το σκοπό αυτό χρειάζεται: Ενιαίος Δημόσιος Κρατικός φορέας Φυσικής Αγωγής που θα χει την συνολική ευθύνη για τον σχεδιασμό, την λειτουργία και τον έλεγχο της Φυσικής Αγωγής. Χορήγηση δωρεάν από το κράτος όλων των προϋποθέσεων για τη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό της νεολαίας. Υλικοτεχνική υποδομή, επιστημονική στήριξη , επαρκής χρηματοδότηση που να κατοχυρώνει το δικαίωμα στη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό σε κάθε τους έκφραση.
Κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας και προβολής στο σχολείο. Αμέσως: Αποκλειστική διδασκαλία του μαθήματος της Φ.Α. με διορισμούς μόνιμων Καθηγητών Φυσικής Αγωγής με αλλαγή του αναλυτικού προγράμματος και με έμφαση στην δια βίου άσκηση. Τα παιδιά των πρώτων τάξεων του σχολείου και οι έφηβοι πρέπει να πραγματοποιούν αθροιστικά τουλάχιστον 30-60 λεπτά ποικίλων, κινητικών δραστηριοτήτων, όλες τις μέρες της εβδομάδας (6-8 cal/kg βάρους/ημέρα).
Να αξιοποιηθούν όλες οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις (Εθνικά Αθλητικά Κέντρα, Δημοτικά Αθλητικά Κέντρα.) από τα σχολεία της κάθε περιοχής και η μετακίνηση σ’ αυτά να είναι δωρεάν. Διαμόρφωση σχολικών χώρων, αιθουσών γυμναστικής, προαύλιων χώρων, διάθεση εποπτικού υλικού, καθώς και θεσμοθέτηση αθλητικών εκδηλώσεων σε τακτά διαστήματα. Καθιέρωση ανά 3μηνο δωρεάν προληπτικών και εξειδικευμένων ιατρικών εξετάσεων για όλους τους μαθητές με ευθύνη του κράτους και με την εξασφάλιση της παρουσίας αθλητίατρου σε όλες τις δραστηριότητες και τους αγώνες. Δημόσια και δωρεάν κρατικά κέντρα διάγνωσης – αξιολόγησης- στήριξης των ΑμΕΑ, με ειδικά προγράμματα ανά κατηγορία προβλήματος.
