Πρόκειται για μια προσπάθεια που επιχειρήθηκε με την ψήφιση Ν. 4763/2020 («Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης») και, ως φάνηκε στην πράξη, απέδωσε καρπούς και δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της φετινής (86ης) Δ.Ε.Θ., μιλώντας το περασμένο Σάββατο βράδυ στο “Βελλίδειο” συνεδριακό κέντρο, στην αναφορά του για την κυβερνητική πολιτική στον τομέα της Παιδείας επέλεξε να προβάλει το έργο που συντελέσθηκε για την αναβάθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης. Όσοι άκουσαν την ομιλία του θα πρόσεξαν, ασφαλώς, την ιδιαίτερη αναφορά του στα Πειραματικά ΙΕΚ (μέσω των οποίων θα εφαρμοσθούν πιλοτικά καινοτομίες που θα συμβάλλουν στην καλλιέργεια και τη διάχυση των βέλτιστων εκπαιδευτικών μεθόδων σε ολόκληρο το σύστημα επαγγελματικής κατάρτισης). Είμαστε μια χώρα με πολλούς πτυχιούχους πανεπιστημίων, αλλά μας λείπουν, κυρίως, οι πτυχιούχοι εκείνοι που θα είναι εξειδικευμένοι επαγγελματίες σε κλάδους στους οποίους υπάρχει ζήτηση στις υπηρεσίες και στην αγορά, είπε ο Πρωθυπουργός, τονίζοντας τον σημαντικό ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν τα ΙΕΚ ως φορείς παροχής υψηλού επιπέδου τεχνολογικής εξειδίκευσης μεσαίων στελεχών σε επαγγέλματα που αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της νέας οικονομίας.
Η μεταρρύθμιση του ΥΠΑΙΘ, που είχε σαν στόχο να πάψει να αποτελεί μοναδική επιλογή η εισαγωγή των υποψηφίων στα ΑΕΙ και μόνο σ’ αυτά, αλλά να υπάρξει μια συνδυαστική επιλογή - δυνατότητα για την εισαγωγή, μέσω παράλληλου μηχανογραφικού, των υποψηφίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων και σε Τμήματα των (Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επίπεδου / level 5) Δημόσιων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΔΙΕΚ), όπως κατέδειξαν οι εξελίξεις, ήταν μια πολιτική επιλογή που κρίθηκε θετικά από την ίδια την κοινωνία. Πέρυσι υπερκαλύφθηκαν οι 8.077 θέσεις που διατέθηκαν μέσω του παραλλήλου μηχανογραφικού (των πανελλαδικών εξετάσεων), ενώ φέτος ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάσθηκε (16.514). Εάν δε συνυπολογισθούν και οι 10.000 θέσεις που θα διατεθούν εκτός μηχανογραφικού, ο αριθμός των θέσεων θα φθάσει στις 26.500. Η επιλογή ανάγκης αρχίζει να γίνεται συνειδητή επιλογή για στροφή σε σπουδές που ανοίγουν δρόμους επαγγελματικής αποκατάστασης σε σύγχρονα επαγγέλματα.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι ορισμένες από τις πολύ σύγχρονες και περιζήτητες στην αγορά εργασίας ειδικότητες οι οποίες θα λειτουργήσουν τη φετινή χρονιά στα δύο τοπικά μας δημόσια ΙΕΚ είναι -ενδεικτικώς- και αυτές του Τεχνικού Εγκαταστάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Τεχνικού Μηχανοτρονικής, Ειδικού Θρησκευτικού Τουρισμού και Προσκυνηματικών Περιηγήσεων, Στελέχους Διοίκησης και Οικονομίας στον τομέα της Υγείας, Τεχνικού Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών, Τεχνικού Εγκαταστάσεων Ψύξης, Αερισμού και Κλιματισμού, Τεχνικού Αισθητικής Τέχνης και Μακιγιάζ (στο 1ο ΙΕΚ), Τεχνικού Εφαρμογών Πληροφορικής (Πολυμέσα / Web Designer - Developer/Video Games), Στελέχους Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας, Βοηθού Φυσικοθεραπείας, Βοηθού Ραδιολογίας και Ακτινολογίας, Βοηθού Νοσηλευτικής Τραυματολογίας, Τουριστικού Συνοδού (στο 2ο ΙΕΚ), οι οποίες μαζί με τις, επίσης, υψηλής ζήτησης ειδικότητες Τεχνικού Μελισσοκομίας, Φύλακα Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων, Boηθών Νοσηλευτικής, Βοηθών Βρεφονηπιοκόμων (και άλλων καινοτομικών ειδικοτήτων περί των οποίων οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν σχετικές πληροφορίες στις ιστοσελίδες του 1ου και 2ου ΙΕΚ Λάρισας), συγκροτούν μια ιδιαιτέρως ελκυστική πρόταση για σπουδές, ανάλογα, φυσικά, με τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητες του καθενός, προσφέροντας πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες άμεσης σταδιοδρομίας στην αγορά εργασίας.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε δύο άλλες σημαντικές παραμέτρους, τις οποίες θα πρέπει να έχουν υπόψη τους, όσοι, εν αγνοία τους περί των νέων εξελίξεων και δεδομένων στη μεταδευτεροβάθμια κατάρτιση, υποτιμούν την επιλογή προς τα ΙΕΚ (επιμένοντας να θεωρούν ως μοναδικής αξίας επιλογή τις σπουδές σε ΑΕΙ): Πρώτον, ότι τη φοίτηση σε ΙΕΚ επιλέγουν όχι απλώς απόφοιτοι (Γενικού ή/και Επαγγελματικού) Λυκείου, αλλά και πτυχιούχοι ΑΕΙ – ακόμη και κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων! Ο λόγος, προφανής: Το πτυχίο ΑΕΙ δεν τους προσέφερε δουλειά, όπως ονειρεύονταν. Ετσι επιλέγουν μια ειδικότητα σε ΙΕΚ, σχετική, κατά κύριο λόγο, με το πτυχίο ΑΕΙ που κατέχουν (απαλλασσόμενοι από μαθήματα που έχουν διδαχθεί στη σχολή προέλευσής τους). Ετσι την ειδικότητα «Θρησκευτικού Τουρισμού» των ΙΕΚ επιλέγουν για φοίτηση πτυχιούχοι ΑΕΙ των Τμημάτων Θεολογίας, Ιστορίας, Οικονομικών Επιστημών, Τουριστικών Σπουδών/ Τουριστικών Επιχειρήσεων, κ.ά., επιδιώκοντας, μέσω της εξειδίκευσης και πιστοποίησης που θ’ αποκτήσουν, την εξεύρεση μιας θέσης εργασίας στην ταχέως και δυναμικά αναπτυσσόμενη αγορά του θρησκευτικού / εναλλακτικού τουρισμού. Στα Τμήματα «Φύλαξης Μουσείων και Αρχαιολογικών χώρων» προσανατολίζονται και φοιτούν απόφοιτοι ΑΕΙ των Τμημάτων Αρχαιολογίας, σε Τμήματα «Βοηθών Φαρμακείου» πτυχιούχοι Τμημάτων Χημείας ΑΕΙ, κ.ο.κ. Η στροφή των πτυχιούχων ΑΕΙ προς τα ΙΕΚ υπήρξε εντυπωσιακή και ειδικά κατά τη διάρκεια της τελευταία δεκαετία της οικονομικής κρίσης. Οσο κι αν φαίνεται (;) παράξενο σε ορισμένους, μέχρι πρόπερσι (σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας του ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ, «Καθημερινή», 20/01/2021), το 23,9% των σπουδαστών στα ΙΕΚ ήταν απόφοιτοι Πανεπιστημίου (9,9%) ή ΤΕΙ (9,2%), ενώ το 4,8% ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου. Δηλ. ο ένας στους 4 σπουδαστές των ΙΕΚ είναι πτυχιούχος ΑΕΙ (Τυχαίο;.. Δεν νομίζω...).
Δεύτερον, για τους αποφοίτους/ πτυχιούχους των ΙΕΚ που επιθυμούν να αναβαθμίσουν τα προσόντα τους (μεταβαίνοντας από τη βαθμίδα / level 5 του εθνικού πλαισίου προσόντων στη βαθμίδα / level 6 των ΑΕΙ/ΤΕΙ) παρέχεται η δυνατότητα να κατατάσσονται, υπό προϋποθέσεις, και στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Βάσει του αρθ. 43 του Ν. 4763/2020 παρέχεται το δικαίωμα σε εκατοντάδες Ελληνόπουλα με πτυχίο (δημοσίου ή ιδιωτικού) ΙΕΚ (που έχει πιστοποιηθεί, κατόπιν εξετάσεων, ως δίπλωμα επαγγελματικής κατάρτισης επιπέδου 5 από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων – ΕΟΠΠΕΠ), να έχουν, πλέον, πρόσβαση και στα Πανεπιστήμια (σε Τμήματα / Μονοτμηματικές Σχολές Α.Ε.Ι. συναφούς ειδικότητας) της χώρας τους (δικαίωμα που το έχουν εδώ και χρόνια στα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια) με όρους διαφάνειας (μέσω των ήδη θεσμοθετημένων κατ’ έτος πανελλαδικού τύπου κατατακτηρίων εξετάσεων πτυχιούχων Τριτοβάθμιας -από ΤΕΙ σε ΑΕΙ- και στο ίδιο πλαίσιο μ’ αυτές) και αξιοκρατίας / αξιοπρέπειας (με ισχύουσα βάση εισαγωγής -το «10» [της εικοσάβαθμης κλίμακας]- και όχι με τα ...3άρια, τα ...4άρια και τα ...5άρια των Γενικών Εξετάσεων που άνοιγαν μέχρι πρόπερσι πόρτες -ακόμη και με ...λευκή κόλλα!- σε πανεπιστημιακές σχολές). Τα στεγανά τελείωσαν – και μαζί με τις νέες (επαγγελματικές) ευκαιρίες άνοιξαν και νέοι (ακαδημαϊκοί) δρόμοι.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/βάθμιας (ΠΕ01), δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Α.Π.Θ. (xaan@theo.auth.gr)
