Η επιστροφή του Σωκράτη

Από τον Νίκο Τάχατο

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος ιδιοφυής επιστήμονας καταφέρνει να δημιουργήσει μια μηχανή του χρόνου και κάνει έτσι πραγματικότητα το όνειρο όλων των ανθρώπων για ταξίδια στο Παρελθόν ή στο Μέλλον. Έχοντας στα χέρια του αυτήν την εκπληκτική μηχανή και μετά από πολλή σκέψη αποφασίζει το πρώτο του ταξίδι να είναι στο Παρελθόν. Αποφασίζει να πάει στην αρχαία Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. για να δει τον Παρθενώνα να χτίζεται, να δει από κοντά Σοφιστές να διδάσκουν, να γνωρίσει τον Περικλή. Κυρίως όμως πρόθεσή του είναι να συναντήσει τον μεγάλο Σωκράτη, αυτόν τον τιτάνα της παγκόσμιας διανόησης. Έναν άνθρωπο που πίστεψε όσο ελάχιστοι στην ανθρώπινη ιστορία, στην ικανότητα του ανθρώπου για ηθική βελτίωση, στην καλοσύνη που υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο και που αφιέρωσε τη ζωή του διδάσκοντας στους συνανθρώπους του, τον δρόμο της δικαιοσύνης και της ψυχικής ολοκλήρωσης.
Πράγματι, πηγαίνει και συναντά τον Σωκράτη, στον οποίο μετά τη συζήτηση μαζί του, προτείνει να τον ακολουθήσει στο 2022 μ.Χ. (όπως υπολογίζουν πλέον οι άνθρωποι του μέλλοντος τον χρόνο). Ο Σωκράτης δέχεται την πρόσκληση, έχοντας μεγάλη περιέργεια να δει αν οι άνθρωποι, μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια, έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να επικρατεί μέσα τους και στις κοινωνίες τους, το Καλό και η Δικαιοσύνη. Επιστρέφουν, λοιπόν, στο 2022 μ.Χ. και ο Σωκράτης αρχίζει να παρατηρεί τους ανθρώπους.
Αν και αρχικά εντυπωσιάζεται από το πόσο ανεπτυγμένη τεχνολογία έχουν οι άνθρωποι, γρήγορα διαπιστώνει την αποξένωση που υπάρχει μεταξύ τους. Παρατηρεί ότι οι άνθρωποι δεν συζητούν μεταξύ τους, δεν ανταλλάσσουν πληροφορίες για τα προβλήματά τους, δεν επιδιώκουν ουσιαστική ψυχική επαφή, αλλά αν και κάθονται γύρω από το ίδιο τραπέζι ο καθένας τους ασχολείται με ένα περίεργο μηχάνημα που το ονομάζουν κινητό τηλέφωνο. Παρατηρεί ότι μεταξύ τους έχουν τυπικές σχέσεις, που διακατέχονται από την καχυποψία και τον φόβο. Περισσότερο ενδιαφέρονται για την εξυπηρέτηση των προσωπικών τους αναγκών, έστω και αν αυτό συνεπάγεται ότι κάνουν κακό στους συνανθρώπους τους. Παρατηρεί ότι το ατομικό συμφέρον υπερτερεί του κοινωνικού. Παρατηρεί ότι πολλοί άνθρωποι πάσχουν από μια ασθένεια που την ονομάζουν κατάθλιψη και που οφείλεται στην αποξένωση μεταξύ τους, στην ανασφάλεια, στο άγχος, στον φόβο που επικρατεί στην κοινωνία τους.
Παρατηρεί ότι έχουν χάσει τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και βλέπει ανθρώπους να αφαιρούν μια άλλη ζωή με κυνισμό και με τέτοια ψυχραιμία που τον τρομάζει. Διαπιστώνει ότι εκμεταλλεύονται την άγνοια και την αθωότητα μικρών παιδιών ή αφαιρούν τη ζωή τους χωρίς ίχνος ενοχής ή πραγματικής μεταμέλειας. Τους βλέπει στις καθημερινές τους επαφές να είναι έτοιμοι και ικανοί ακόμη και για τη χειρότερη πράξη που δεν παραπέμπει σε ανθρώπινο ον, εκνευρισμένους, απαθείς για τον διπλανό τους, να κινούνται με γρήγορους ρυθμούς και ότι το μόνο που τους ευχαριστεί είναι να κοινοποιούν προσωπικές τους στιγμές σε αυτά που ονομάζουν κοινωνικά δίκτυα.
Με λύπη του διαπιστώνει ότι η υπέρτατη αξία των ανθρώπων του μέλλοντος είναι το χρήμα και ότι οι άνθρωποι είναι ικανοί να κάνουν τα πάντα για να το αποκτήσουν. Το έχουν ανάγκη για να αποκτήσουν υλικά αγαθά που θεωρούν ότι τους είναι απαραίτητα για να ικανοποιήσουν κάθε ψυχική ανάγκη. Αυτό που πλέον ονομάζουν Καταναλωτισμός και η Απληστία είναι οι κυρίαρχες αξίες. Έχουν χάσει τη χαρά της δημιουργίας και η ζωή τους είναι τυποποιημένη και μονότονη, καθώς δεν αφιερώνουν τον όποιο ελεύθερο χρόνο έχουν στην προστασία της ψυχικής τους υγείας και στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.
Παρατηρεί ότι αξίες όπως ο αθλητισμός και ο σεβασμός στο περιβάλλον έχουν χαθεί. Έχουν εμπορευματοποιήσει τον αθλητισμό και στόχος του κάθε αθλητή είναι η με κάθε τρόπο νίκη που μεταφράζεται σε δόξα και χρήματα. Είναι φανατισμένοι και συχνά στη διάρκεια αθλητικών γεγονότων επιδιώκουν τη σωματική κακοποίηση του συνανθρώπου τους ακόμη και την αφαίρεση της ζωής τους. Τους βλέπει να καταστρέφουν το περιβάλλον, να το εκμεταλλεύονται χωρίς όρια και να μην μπορούν να συνεννοηθούν για τη λήψη μέτρων για τη σωτηρία του πλανήτη.
Απογοητευμένος ο Σωκράτης ζητά από τον ταξιδιώτη του χρόνου να τον επιστρέψει πίσω στην εποχή του. Στο ερώτημα, εάν θα έπινε το κώνειο μετά τα όσα είδε, η απάντηση είναι ΝΑΙ. Θα το έκανε ξανά γιατί πίστευε στην ικανότητα του ανθρώπου να βελτιωθεί ψυχικά και ηθικά και να κυριαρχήσει μέσα του το Καλό. Αυτά που είδε στο μέλλον, σημαίνουν ότι οι άνθρωποι έχουν χάσει τον δρόμο τους και έχουν ιεραρχήσει λάθος τις ανάγκες τους. Έχοντας βαθιά πίστη στο Άνθρωπο ξέρει ότι ανεξάρτητα από την εποχή, ποτέ δεν είναι αργά...