Ταξιδεύω με τον νου καμιά εικοσαριά χρόνια πίσω, όταν περνούσα και εγώ την «ιδιαίτερη» πόρτα του εξεταστικού κέντρου. Άλλωστε η νεότητα δεν είναι περίοδος. Είναι τρόπος σκέψης. Θα ήθελα με έναν μαγικό τρόπο λοιπόν, αυτές τις γραμμές να τις διαβάσετε τα νέα παιδιά. Παιδιά που δώσατε Πανελλήνιες εξετάσεις φέτος, αλλά και όσα παιδιά ακολουθείτε. Θα ήθελα όμως να τις διαβάσουν οι ίδιοι οι γονείς, που θέλουν να λένε ότι στα παιδιά τους «επενδύουν», ψυχή, σώμα, αλλά και χρήματα. Νέα παιδιά λοιπόν που εδώ και έναν μήνα περίπου «μεγαλώνετε» κι άλλο. Γι' αυτό και γράφω σε β’ πληθυντικό, απευθυνόμενος νοερά στον Δημήτρη που είχε ως στόχο τη Νομική, τον Γιώργο που ήθελε την Ιατρική, τη Μαρία που στόχευε στην Αρχιτεκτονική, τον Βασίλη που αγωνίστηκε για το Πολυτεχνείο. Ξεκαθαρίζω ότι το να βάζετε στόχους είναι υπέροχο, είναι εφόδιο, είναι δείγμα ωριμότητας και θα το βρείτε μπροστά σας. Όταν όμως ο στόχος αυτός δεν επιτευχθεί τότε τι; Τελειώνουν όλα; Έρχεται το τέλος; Είναι οι εξετάσεις της ζωής σας και μετά το κενό; Ασφαλώς όχι. Αλίμονο αν ήταν.
Πανελλήνιες εξετάσεις 2021 λοιπόν. Τι να πρωτοπεί κανείς για τη χρονιά που έφυγε, αλλά και τη «δοκιμασία» των εξετάσεων που ήρθε. Μία «δοκιμασία» από τις πολλές που θα ζήσετε. Μία «μάχη» από τις δεκάδες που θα δώσετε. Όχι δεν είναι η «δοκιμασία» ορόσημο για τις ζωές σας. Όχι δεν είναι η «μάχη» δίχως αύριο για το μέλλον σας. Είναι μία δοκιμασία-μάχη όπως πολλές άλλες που θα ακολουθήσουν, από την οποία όλοι έχουμε αναμνήσεις μεγάλης πίεσης, τεράστιας αγωνίας, ανυπέρβλητης χαράς. Είναι όμως και μία δοκιμασία-μάχη που σχεδόν όλοι καταλήξαμε αβίαστα στο ίδιο ερώτημα. Άξιζε...; Αν με ρωτήσετε προσωπικά θα σας πω ότι άξιζε ως προς τη στιγμή, το κέρδος της επιτυχίας, την εμπειρία της διαδικασίας, την ωριμότητα του όποιου αποτελέσματος. Θα σας πω ότι άξιζε γιατί η γνώση είναι εφόδιο από όπου κι αν προέρχεται. Θα σας πω ότι άξιζε γιατί ο στόχος είναι προστιθέμενη αξία στον μελλοντικό τρόπο σκέψης σας.
Θα σας πω όμως ότι δεν άξιζε σε έναν μεγάλο βαθμό, γιατί δυστυχώς η ανώτατη Πανεπιστημιακή παιδεία στην Ελλάδα στενάζει ακόμη, εξαρτώμενη από αναξιοκρατία, καταλήψεις, ανομία. Θα σας πω ότι δεν άξιζε γιατί το σύγχρονο σχολείο θα έπρεπε να είναι ήδη εδώ και εμείς κάνουμε ότι δεν το βλέπουμε. Θα σας πω ότι δεν άξιζε γιατί η αγορά εργασίας όσον αφορά τα κορυφαία επαγγέλματα και επιστήμες έχει απαξιωθεί πλήρως. Κυρίως όμως θα σας πω ότι δεν άξιζε γιατί στις μέρες μας δυστυχώς χάθηκε η πραγματική έννοια του ανθρώπου με (Α) κεφαλαίο.
«Ένας άξιος μαραγκός, που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ' αυτήν, είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος, από έναν κουφό πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό» (Απόσπασμα από το βιβλίο του Γεωργίου Θεοτοκά - Στοχασμοί και Θέσεις). Αυτό ήταν το κείμενο που δόθηκε σε υποψήφιους στις Πανελλήνιες εξετάσεις του 2017. Στο κείμενο η φράση «από έναν κουφό πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό» σβήστηκε και αντικαταστάθηκε με τη φράση «από έναν κακό επιστήμονα» Το κείμενο να ξέρετε ότι κρύβει πέραν της έννοιας της αξιοσύνης του ανθρώπου, που δεν εξαρτάται από το επάγγελμά του, αλλά την ποιότητα του χαρακτήρα του, ακόμα μια μεγάλη αλήθεια στις λέξεις του. Την απαξίωση των κορυφαίων επαγγελμάτων σε έναν τόπο, όπου τα παιδιά μεγαλώνουν δυστυχώς επί δεκαετίες με μια ανούσια γονική παραίνεση.
Επιτυχία είναι η Νομική, η Ιατρική, το Οικονομικό και το Πολυτεχνείο. Οτιδήποτε λιγότερο συνιστά «ήττα». Πόσο λάθος σκέψη. Από κοινωνικά μορφωμένους ανθρώπους έχει ανάγκη ο τόπος και το αποδεικνύουν τα γεγονότα κάθε μέρα. Σε πανεπιστημιακή μόρφωση τα αποθέματά μας είναι πολλά. Να ξέρετε ότι η επιτυχία δεν περνά αποκλειστικά μέσα από τη φετινή σας δοκιμασία-μάχη, αλλά από τις επιλογές, που θα κάνετε μελλοντικά. Ως επαγγελματίες, μα κυρίως ως (Α)νθρωποι. Εξαρτάται όμως και από τις επιλογές της Πολιτείας, που οφείλει να κάνει τα πάντα για να επενδύσει στις ικανότητες, στον τρόπο σκέψης και την ωριμότητά σας.
Οι καιροί που διανύουμε είναι απαιτητικοί και οι προκλήσεις πολλές. Μιλώ καθημερινά με πολλά παιδιά σας εσάς και νιώθω πολύ όμορφα όταν μου δείχνετε ότι διψάτε για ένα αξιοκρατικό και ποιοτικότερο εκπαιδευτικό σύστημα. Για ένα σύγχρονο και πρωτοπόρο σχολείο. Για ένα καλύτερο μέλλον για εσάς τους ίδιους. Γι' αυτόν τον λόγο αποτελεί αδήριτη ανάγκη να γίνει η δημόσια εκπαίδευση και πάλι εθνική προτεραιότητα και καταλύτης κοινωνικής ανάπτυξης. Τώρα είναι η ευκαιρία ατομικής προκοπής για όλα ανεξαιρέτως τα Ελληνόπουλα. Όσο πιο έγκαιρα καταλάβουμε ότι το νηπιαγωγείο, το σχολείο, το πανεπιστήμιο είναι οι βασικοί πυλώνες για ανάπτυξη και πρόοδο σε έναν τόπο, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα αλλάξουν πολλά σε αυτόν τον τόπο.
Καλή τύχη λοιπόν σε όλους σας. Η επιτυχία σας άλλωστε είναι δεδομένη. «Το μόνο άσχημο με τη σημερινή νεολαία είναι ότι δεν ανήκουμε πλέον σ’ αυτήν...» είχε πει ο Salvador Dali.
*Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι δικηγόρος Αθηνών, μέλος του Μητρώου στελεχών της Ν.Δ., επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων.
