Ο συγκεκριμένος αγωνιστής πήρε μέρος στα διάφορα στρατιωτικά γεγονότα του 1821, κάτι που με επιφύλαξη μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως γεννήθηκε περίπου το 1800, αφού θα πρέπει να ήταν τουλάχιστον 20 χρόνων την περίοδο του αγώνα. Είχε σημαντική μόρφωση για την τότε εποχή, καθώς -όπως συμπεραίνεται- σπούδασε στην ξακουστή Σχολή του Τυρνάβου, διευθυντές της οποίας διετέλεσαν ο Αλέξανδρος Τυρναβίτης (1742 – 1751) και ο Ιωάννης Αγραφιώτης (1755 – 1766) και καθηγητές της ο πανελληνίως γνωστός Ιωάννης Πέζαρος (1782 – 1806), ο Πανταζής Τυρναβίτης, ο καλλιγράφος Λάμπρος Τυρναβίτης, ο Λάμπρος Πάσχος και πολλοί ακόμα. Στο επάγγελμά του ήταν έμπορος/πραγματευτής, κάτι που αποδεικνύεται από σχετικό πιστοποιητικό που του χορηγήθηκε από τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Ευαγγελιστρίας Ζαγαρά Λιβαδειάς. Η εν λόγω Μονή, μάλιστα, προσέφερε τα μέγιστα στην περίοδο της Τουρκοκρατίας οργανώνοντας κρυφό σχολειό, ενώ εκεί κατέφυγαν και πολλοί αγωνιστές (μεταξύ αυτών και ο Πάγκαλος) μετά την κατάληψη της Λιβαδειάς από τον Ομέρ Βρυώνη, τον Ιούνιο του 1821. Στο Μοναστήρι, ο Τυρναβίτης αγωνιστής έκρυψε και όλο του το εμπόρευμα (τσιμπέρια, αλατζάδες, πανικά κ.λπ.), του οποίου η αξία ανέρχονταν σε 2.000 γρόσια.
Όσον αφορά τη στρατιωτική και εν γένει δράση του στο πλαίσιο της Επανάστασης, ο Κυριάκος Πάγκαλος προσέφερε στην πατρίδα από διάφορες θέσεις και δίπλα σε σπουδαίες μορφές της τότε εποχής, ενώ παράλληλα συμμετείχε ενεργά και σε πολλές μάχες. Αρχικά, υπηρέτησε από το 1826-27 ως γραμματέας του Διονύσιου Ευμορφόπουλου, αρχηγού των Δερβενοχωρίων (σημερινή περιοχή από τα Μέγαρα μέχρι τα όρια του νομού Βοιωτίας), με τον οποίο κλείστηκε και στην Ακρόπολη των Αθηνών κατά την πολιορκία της από τον Κιουταχή μέχρι τη συνθηκολόγηση και παράδοσή της (24 Μαΐου 1827). Στη συνέχεια ανέλαβε τη θέση του γραμματέα του αστυνόμου Αποστόλη Μακροηλία στη Σαλαμίνα (Αύγουστος – Οκτώβριος 1827), ενώ για τους πέντε επόμενους μήνες εργάστηκε ως αντιγραφέας στην «Αναθεωρητική Επιτροπή» για την προετοιμασία του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος». Τέλος, από τον Απρίλιο του 1828 έως και το 1829 διετέλεσε πρώτος γραμματέας του Γενικού Επιθεωρητή Στρατού Γεωργίου Κίτσου.
Εκτός όμως από τους προαναφερθέντες αγωνιστές, ο Τύρναβος προσέφερε στην Επανάσταση του 1821 άλλη μια εξέχουσα μορφή με ιδιαιτέρως σημαντικό ρόλο στα γεγονότα της εποχής. Αυτός δεν είναι άλλος από τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, έναν από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας (μαζί με τον Εμμανουήλ Ξάνθο και τον Νικόλαο Σκουφά), της οποίας υπήρξε ενεργότατο στέλεχος με πλούσια δράση σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η σχέση του με τον Τύρναβο επικεντρώνεται στο γεγονός πως ο δερματέμπορος πατέρας του, Νικηφόρος Τεκελής, καταγόταν από τον Τύρναβο.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Αθανάσιος Τεκελής ή Τσάκαλος, το οποίο άλλαξε σε «Τσακάλωφ» για να μην αναγνωρίζεται από τους Τούρκους. Σπούδασε στο Παρίσι, ενώ επισκέφτηκε τη Βιέννη και τη Μόσχα για να έρθει σε επαφή με τον Ιωάννη Καποδίστρια και τους Ξάνθο και Σκουφά αντίστοιχα. Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στην Οδησσό, όπου έκανε σημαντικές ενέργειες για τη μεθοδικότερη οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας και από εκεί ταξίδεψε σε διάφορες περιοχές της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Μακεδονία, Θεσσαλία κ.λπ.), με σκοπό την κατήχηση νέων μελών της Εταιρείας. Τελικά, μετά από πολλές περιπέτειες και αφότου είδε μεγάλο μέρος της Ελλάδας να απελευθερώνεται, πέθανε το 1851 στη Μόσχα, όπου είχε καταφύγει μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια.
Οι προαναφερθείσες ηρωικές φυσιογνωμίες έχουν αναγραφεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία της χώρας μας για τη γενναιότητα και την ανδρεία τους, ενώ δικαίως αποτελούν καύχημα για την πόλη του Τυρνάβου. Άνθρωποι που αγωνίστηκαν για διαχρονικές αξίες μαχόμενοι πάντοτε «Υπέρ πίστεως καί πατρίδος» και επιζητώντας την πολυπόθητη ελευθερία. Αγωνιστές που δεν υπολόγισαν τον θάνατο και ρίχτηκαν στη μάχη δίχως αύριο για να προσφέρουν έναν καλύτερο κόσμο στις επόμενες γενιές. Είναι συνεπώς επιτακτική ανάγκη στις μέρες μας, σε μια εποχή αποδόμησης των ιδανικών και των ορθών προτύπων, να προβάλλουμε τέτοια ηρωικά πρότυπα τα οποία θα υμνούνται ανά τους αιώνες. Μορφές που θα δικαιώσουν τα λόγια του Τσώρτσιλ πως «Οι Έλληνες δεν πολεμούν σαν ήρωες. Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες!».
Από τον Γεώργιο Μακαγιό*
*Ο Γεώργιος Μακαγιός είναι μαθητής της Γ’ Λυκείου του ΓΕ.Λ. Τυρνάβου. Έχει συμμετάσχει σε μαθητικά/εκπαιδευτικά προγράμματα, συνέδρια και διαγωνισμούς σε Ελλάδα και εξωτερικό, αποσπώντας και διακρίσεις. Μαζί με τον Γιώργο Κουγιαγκά συνέγραψαν το βιβλίο «Οι Εκκλησίες του Τυρνάβου: Οδοιπορικό στις Εκκλησίες της “Δεύτερης Ιερουσαλήμ”».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
* Βύρων Σκρουμπής, «ΤΥΡΝΑΒΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ – ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ», έκδοση Δήμου Τυρνάβου (2001)
* Ιστοσελίδα Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (www.nlg.gr)
* Βικιπαίδεια (www.el.wikipedia.org)
