Από τον Σωτήρη Π. Ζάχο
Μεγάλη ανακάλυψη αυτό το facebook. Εντάξει, εφεύρεση είναι, αλλά στο χωριό μου όλα ως ανακαλύψεις λογίζονται. Το αυτοκίνητο, o freddo cappuccino, το κινητό τηλέφωνο, το εμβόλιο για την ιλαρά, το espressάκι... όλα τα επιτεύγματα. Λες και ο Θεός (μάλλον) κάπου τα έχει κρυμμένα όλα αυτά και το ανθρώπινο γένος τα ξετρυπώνει σταδιακά. Διαόλου κάλτσα αυτό το ανθρώπινο γένος. Ανακάλυψη ή εφεύρεση καμιά σημασία έχει, γιατί το facebook είναι μεγάλο πράγμα, έτσι κι αλλιώς. Και νομίζω ότι ελάχιστοι θα διαφωνήσουν με την άποψη.
Μέχρι εδώ όλα καλά. Θεωρώ το fb μεγαλειώδη «ανακάλυψη», επειδή δίνει εύκολα ταυτότητα στον χρήστη του. Πλέον δεν είναι αναγκαίο να παρατηρούμε κάποιον για μεγάλο διάστημα σε στιγμές χαράς, θλίψης, πίεσης, ανεμελιάς, για να αντιληφθούμε την ποιότητά του. Αυτό ανήκει στο παρελθόν. Στη μετά fb εποχή κάτι τέτοιο απαιτεί δυο πράγματα: ελάχιστο χρόνο και... πρόσβαση στο internet. Μια γρήγορη περιήγηση στο fb ενός ατόμου δίνει όλες τις απαντήσεις. Το fb είναι ο καθρέφτης του χρήστη του. Για κάποιους είναι το ξεμπρόστιασμά τους.
Η αίσθηση ότι το fb αποτελεί κάτι σαν προσωπικό ημερολόγιο, απελευθερώνει(;) τον χρήστη του. Ναι αλλά το ημερολόγιο του παρελθόντος διέθετε κλειδαριά και συνήθως ήταν καταχωνιασμένο κάπου, μακριά από αδιάκριτα βλέμματα. Το fb είναι συνήθως πιο... δημόσιο. Φωτογραφίες, check in, σχόλια και άλλες αναρτήσεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για λάθος εκτιμήσεις. Η αισθητική του καθενός σε κοινή θέα. Και δυστυχώς, επειδή ζούμε ακόμα τη φάση προσαρμογής στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα, το fb γίνεται παγίδα για αρκετούς. Πιτσιρικάδες, έφηβοι αλλά -πόσο γραφικό- και άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας χάνουν κάθε μέτρο.
Προσωπικές φωτογραφίες από την πρωινή, τη μεσημεριανή ή τη βραδινή έξοδο, από την παραλία, από το πάρτι, από την εκκλησία, από την εκδρομή, από τη συναγωγή... κατακλύζουν το ψηφιακό σύμπαν. Ό,τι, στο παρελθόν, έκανε το κάθε τηλεοπτικό σαχλοκούδουνο στα περιοδικά, τώρα μπορεί να γίνεται από τον καθένα. Δυστυχώς. Φωτογραφίες αποκαλυπτικές, ερωτιάρικες, ρομαντικές, με πόζες όλο νάζι (αυτές με το πόδι σηκωμένο σαν σκυλί, με το πόδι λυγισμένο με χάρη κτλ).
Και βέβαια τα σχόλια! Αχ και βαχ! «Κούκλααααα!», «κορμάρα μουουου!», «αγάπη μου!», «αγορίνα μου!», «καλέ τι παιδί είναι αυτοοό!». Σχόλια πιο βλαμμένα και από τις βλαμμένες φωτογραφίες, τις οποίες... σχολιάζουν. Πιστεύω ότι ακόμα και αν, με κάποιο τρόπο, ο Κουασιμόδος ο ίδιος αναρτούσε φωτογραφία του και έκανε «check in» από το κωδωνοστάσιο της Παναγίας των Παρισίων, θα μάζευε το χαμό από «like» και σχόλια του στιλ «τι λεβέντης και καραμπουζουκλής είναι αυτός καλεεεεέ» και «Παναγιά μου, τι κορμοστασιά είναι αυτή». Καταντάει γελοίο. Κι επειδή οι περισσότεροι διαθέτουν έναν κάποιο ναρκισσισμό σε συνδυασμό με ανοησία σε υπερβολικές δόσεις, παρασύρονται εύκολα από κάθε κολακευτικό σχόλιο, όσο γελοίο κι αν είναι αυτό. Κάθε επόμενη ανάρτηση, λοιπόν, είναι και πιο... Πώς να το πω τώρα; Απομακρύνεται από το μέτρο και την αισθητική. Κάποιοι μάλιστα έχοντας χάσει κάθε όριο κάνουν και το άλλο. «Ανεβάζουν» μια προσωπική φωτογραφία, κάνουν «check in» από κάπου και πατάνε «like» μόνοι τους σε αυτό που ανάρτησαν. Πολύ σοφό! Δηλαδή, τι λένε μ’ αυτό; «Καλέ, πόσο μου αρέσω» λένε;
Κι αυτά τα «check in» τι εφεύρεση; Σε τι εξυπηρετούν; Τι ανάγκες καλύπτουν; Τι φοβούνται όλοι αυτοί; Φοβούνται μη και θεωρηθούν αγνοούμενοι; Μη χειρότερα. Άντε και θεωρηθούν. Χάθηκε ο Ερυθρός Σταυρός, χάθηκε το silver alert; Άμα λείψουν σε κάποιον, δεν θα ψάξει να τους βρει; Αλλά αυτό φοβούνται. Ότι σε κανέναν δεν πρόκειται να λείψουν. Μα μπορεί να διασκεδάζει κάποιος, να του κόβεται η ανάσα από ένα τοπίο, να βρίσκεται δίπλα σε γοητευτικούς ανθρώπους και το μόνο που επιθυμεί εκείνη τη στιγμή είναι να κάνει... «check in»; Πόσο ζωντόβολο πρέπει να είναι κανείς για να διακόπτει μια στιγμή ευχαρίστησης για τέτοιες μπούρδες; Και η προσωπική ζωή βρε παιδιά; Καμιά ανάγκη για οτιδήποτε αποκλειστικό; Φτάνω σε σημείο να σκέφτομαι ότι τα συγκεκριμένα άτομα ακόμα και μπροστά σε κάμερες ασφαλείας τραπεζών, πολυκαταστημάτων, οδών, ποζάρουν και χαμογελούν βλακωδώς, μπας και μαζέψουν κανένα «like».
Στέλεχος της google, πριν λίγα χρόνια, δήλωνε ότι αρκετοί νέοι, στο άμεσο μέλλον, θα αναγκαστούν να αλλάξουν ταυτότητα για να απαλλαγούν από το κακό ψηφιακό παρελθόν τους. Ήδη υπάρχουν εταιρίες που αναλαμβάνουν, έναντι υψηλής αμοιβής, να σβήσουν το ψηφιακό παρελθόν των πελατών τους. Μια βλαμμένη φωτογραφία στο fb, ένα βλακώδες σχόλιο, μια ηλίθια ανάρτηση έχουν γίνει ήδη αιτίες απόρριψης ανθρώπων από μια καλοπληρωμένη θέση. Πλέον η ψηφιακή ζωή ενός ατόμου αποτελεί το βιογραφικό του.
Η νέα γενιά πρέπει να καταλάβει κάτι απλό: εκείνος που πράγματι διασκεδάζει, γοητεύεται από κάτι, ζει συγκλονιστικές εμπειρίες, δεν νιώθει την ανάγκη και δεν σπαταλάει χρόνο για «check in». Απλώς απολαμβάνει τη στιγμή. Το «check in» είναι χάσιμο χρόνου.
Ο κ. Ζάχος θα ήθελε να σχολιάζει κάθε check in και φωτογραφία που βλέπει στο fb
αλλά κάποιοι του είπαν ότι τα σχόλιά του είναι πολύ ρεαλιστικά για να γίνονται αποδεκτά
