Η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, που τόσο θαυμάζουμε σήμερα, για να καλλιεργεί συνεχώς το πολιτιστικό επίπεδο του λαού, φρόντισε να ενσωματώσει όλες τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες (θέατρο, μουσική, χορός, κλπ.) στις δραστηριότητες της Πολιτείας, ώστε να τις παρακολουθούν όλοι οι πολίτες. Πλήρωνε μάλιστα η ίδια το εισιτήριο των φτωχών πολιτών, για να μπορούν κι αυτοί να παρακολουθούν τις θεατρικές παραστάσεις. Θεωρούσε υποχρέωσή της να ανυψώνει το πολιτιστικό επίπεδο όλων ανεξαίρετα των πολιτών. Κι έτσι η αθηναϊκή δημοκρατία έγινε το κέντρο του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Η πολιτισμική καλλιέργεια των πολιτών δεν ήταν υπόθεση μόνο του ατόμου, αλλά κυρίως της Πολιτείας. Η συνεχής πολιτισμική αναβάθμιση των πολιτών στερέωνε τη δημοκρατική συμπεριφορά των πολιτών και συνεπώς την αθηναϊκή δημοκρατία. Η μύηση στις διάφορες μορφές τέχνης οδηγούσε στην ελεύθερη σκέψη του ατόμου και στη δημοκρατική συνείδηση της συμμετοχής στα κοινά δρώμενα.
Ο δημιουργικός όμως αυτός ρόλος της τέχνης φαίνεται να παραλείπεται από το Υπουργείο Παιδείας. Πώς αλλιώς να εξηγήσω την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να αφαιρέσει από το πρόγραμμα του Λυκείου το μάθημα της μουσικής και των καλλιτεχνικών. Τα μαθηματικά και τη φυσική μπορεί να τα ξεχάσουμε. Όχι όμως τον πολιτισμό μας, γιατί αυτός είναι η ταυτότητά μας. Το σχολείο δεν είναι απλά ένας θεσμός, στον οποίο τα παιδιά αποκτούν γνώσεις. Είναι ο κατεξοχήν φορέας του πολιτισμού. Η κατάργηση των εικαστικών και της μουσικής και ασφαλώς των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων από το Λύκειο, αφού δεν θα υπάρχουν δάσκαλοι ν’ αναλάβουν τις ανάλογες δραστηριότητές, δεν καλλιεργεί στο παιδί τις δεξιότητες εκείνες, που το κάνουν να επιδιώκει στη μετέπειτα ζωή του τη συμμετοχή του στα πολιτιστικά δρώμενα της κοινωνίας. Η ζωή του θα είναι το ποδόσφαιρο, η πολιτική και το κουτσομπολιό. Ο πολιτισμός δεν θα το αγγίζει. Αυτός όμως είναι ο στόχος του σχολείου μας; Ασφαλώς όχι. Το σχολείο ή είναι φορέας του πολιτισμού ή δεν είναι σχολείο. Η μύηση και ευαισθησία στην τέχνη δεν είναι επαγγελματική γνώση. Είναι ανθρώπινη ανάγκη, που μας συνοδεύει σ’ όλη μας τη ζωή. Είναι η ταυτότητά μας. Χωρίς αυτήν δεν διαφέρουμε σε τίποτα από την κοινωνία των ζώων. Γι’ αυτό θαρρώ πως το Υπουργείο οφείλει να ανακαλέσει την απόφασή του και ν’ αφήσει τα καλλιτεχνικά μαθήματα στο Λύκειο. Υπάρχουν πολλοί μαθητές, που είναι αρκετά ευαίσθητοι στα θέματα της τέχνης, κι ας μην το δείχνουν. Το σχολείο είναι ο βασικός φορέας καλλιέργειας της ευαισθησίας του ατόμου στην τέχνη. Δεν έχουμε ανάγκη από άμουσους πολίτες.
Από τον Γιάννη Μπασλή,
δρ.φ.
