Οι σφαλιάρες και τα χαστουκάκια θεωρούνται από μερικούς «νταήδες» μέσα συμμόρφωσης... Μήπως τα πράγματα δεν είναι τελικά έτσι όπως τα παρουσιάζουν αυτοί; Ελλιπής καταγραφή περιστατικών, πολλή βία και λίγοι ξενώνες, περιορισμένη χρηματοδότηση προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης είναι τα βασικά εμπόδια στη μάχη της καταπολέμησης της κακοποίησης των γυναικών. Δεν είναι, όμως, μόνο ενήλικες γυναίκες που κακοποιούνται. Νεαρά κορίτσια στην πιο τρυφερή τους ηλικία πέφτουν θύματα βιασμού ή σεξουαλικών επιθέσεων από πατριό, συγγενή, γείτονα ή οικογενειακό φίλο. Η συγκεκριμένη κατηγορία είναι η πιο ευαίσθητη και ευάλωτη να αντιδράσει. Επιπρόσθετα, τέτοιες περιπτώσεις θεωρούνται ύψιστη ντροπή για την οικογένεια και το περιβάλλον τους, με συνέπεια να συγκαλύπτονται με την απόλυτη σιωπή. Τα κορίτσια-θύματα ζουν κυριευμένα από συνεχή φόβο και τρόμο και τον συνεχή εκφοβισμό του δράστη να μην αποκαλύψουν σε κανέναν τίποτα. Δεν έχουν καμία ελπίδα σωτηρίας από τα βασανιστήρια που βιώνουν, παρά μόνο αν κινητοποιηθεί κάποιος τρίτος που γνωρίζει τι συμβαίνει. -Τα στοιχεία για τη χώρα μας: Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες στατιστικές της Ε.Ε. μία στις 4 Ελληνίδες άνω των 15 ετών έχει βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία τουλάχιστον μία φορά στη ζωή της, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. από το 2014 έως το 2017, αναφέρθηκαν περισσότερα από 13.700 περιστατικά βίας, με τις γυναίκες να αποτελούν το 70% των θυμάτων. Το 21,3% των Ελληνίδων βιώνουν περιστατικά σωματικής ή σεξουαλικής βίας αλλά δεν το αναφέρουν, ποσοστό που είναι κατά 10 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (Ινστιτούτο Ισότητας της ΕΕ, 2017). Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι αν και ένας στους τέσσερις κατοίκους στην Ελλάδα γνωρίζουν ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας στη γειτονιά τους, πάνω από οχτώ στους δέκα δεν θεωρούν την ενδοοικογενειακή βία συνηθισμένο πρόβλημα. Τα θύματα αντιπροσωπεύουν όλες τις ηλιακές κατηγορίες, τα μορφωτικά επίπεδα και τις εργασιακές καταστάσεις. Αντίστοιχα, και οι δράστες προέρχονται από ποικίλα δημογραφικά και κοινωνικο-οικονομικά υπόβαθρα, αν και ηλικιακά το 70% των δραστών είναι μεταξύ 35 και 54 ετών. Η βία δεν είναι μόνο σωματική. Αναμφισβήτητα, όμως, αυτή η μορφή της είναι η πιο φανερή και η πιο επικίνδυνη τόσο για τη σωματική ακεραιότητα, όσο και για την ίδια τη ΖΩΗ των γυναικών που πέφτουν θύματά της. Όταν ο σύντροφός σου σε μειώνει διαρκώς, σε υποτιμά συστηματικά, σε υποβαθμίζει, σου τσακίζει την αξιοπρέπεια, σε κάνει να αισθάνεσαι άχρηστη και ανίκανη διαρκώς, παρά τις φιλότιμές προσπάθειές σου για τα πάντα. Όταν ο σύντροφός σου σε απομονώνει από φίλους και συγγενείς και κατακρίνει τις σχέσεις σου με τον περίγυρο ή όταν απειλεί πως θα σου πάρει τα παιδιά, θεωρώντας σε ανίκανη. Αυτό είναι βία της ψυχής... Επιπρόσθετα, όταν ο σύντροφός σου απαιτεί τον απόλυτο έλεγχο των οικονομικών σου, όταν σου αφαιρεί το δικαίωμα να διαχειρίζεσαι μόνη τα οικονομικά σου και επιθυμεί να σε έχει οικονομικά εξαρτημένη, τότε αυτό είναι οικονομική βία. Η αλήθεια είναι ότι η ψυχολογική και η οικονομική βία, δεν καταλήγει πάντα και σε σωματική. Όμως, μια σεξουαλικά κακοποιημένη γυναίκα, έχει σίγουρα κακοποιηθεί και ψυχολογικά. Ακόμη κι όταν δεν τους ασκείται σωματική βία, πολλά θύματα χάνουν τον αυτοσεβασμό τους και νιώθουν να βρίσκονται σε πλήρη αδιέξοδο. Παγιδεύονται στη σιωπή που καλύπτει τη βία και παρουσιάζουν σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως μελαγχολία και κατάθλιψη. Όλα ξεκινούν με ένα απλό χαστούκι, όμως η βίαιη συμπεριφορά κλιμακώνεται και καταλήγει σε καθημερινό εφιάλτη. Τα στάδια είναι τα εξής: επίθεση, μετάνοια, συγγνώμη, φροντίδα του θύματος, υποσχέσεις ότι δεν θα επαναληφθεί, περίοδος συμφιλίωσης και εξιλέωσης και επίθεση εκ νέου. Συνίσταται από την πρώτες κιόλας ενδείξεις βίας, το θύμα να καταστήσει σαφές ότι δεν είναι διατεθειμένο να ανεχτεί τέτοιου είδους συμπεριφορές. Το θύμα δεν θα πρέπει να τρέφει αυταπάτες ότι η κατάσταση θα αλλάξει. Ας μην ξεχνάμε ότι ΕΣΥ, ΤΟ ΘΥΜΑ, ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΕΜΠΟΔΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΟΥ. Ο ίδιος πρέπει να το κάνεις αυτό. Τα χαμηλά ποσοστά καταγγελιών των περιστατικών βίας λειτουργούν ιδιαίτερα επιβαρυντικά σε ένα τόσο μείζον κοινωνικό ζήτημα, αφενός γιατί η συνεχόμενη έκθεση σε βία αφορά παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αφετέρου γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ούτε απονομή δικαιοσύνης ούτε κατάλληλη στήριξη των θυμάτων. Παρόλα αυτά, η γραμμή 15900 και η γραμμή 1440 αντίστοιχα, είναι γραμμές SOS, όπου μπορείς να επικοινωνήσει μια γυναίκα θύμα βίας για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας. Επίσης, υπάρχει και ηλεκτρονική διεύθυνση email: sos15900@isotita.gr.
* Η Σοφία Μαλιώρα - Μπακαλάκου είναι εκπαιδευτικός, Msc στην Ειδική Παιδαγωγική και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
