Η Κυπριακή Δημοκρατία από το 2004 όταν ανακήρυξε ΑΟΖ, την προσδιόρισε μεθοδικά υιοθετώντας τις διεθνείς συμβάσεις και συνάπτοντας στη συνέχεια, συμφωνίες οριοθέτησης με την Αίγυπτο (2005) τον Λίβανο (2007) και το Ισραήλ (2010). Οι οριοθετήσεις αυτές δημιούργησαν τη στρατηγική συνεργασία της Αιγύπτου και του Ισραήλ, με την Κύπρο και την Ελλάδα. Το αποτέλεσμα είναι μια ευρεία ζώνη οικονομικής συνεργασίας στην Ανατολική Λεκάνη της Μεσογείου που, νομιμοποιεί δυνητικά τη στρατηγική προστασία της. Η Κύπρος και εις το νότιο τμήμα της μεγαλονήσου έχει χωροθετήσει δώδεκα θαλάσσια οικόπεδα, από τα οποία τα οκτώ τα έχει ήδη εκχωρήσει σε μεγάλες εταιρείες (Ιταλική ENI - Γαλλική TOTAL και Αμερικάνικη EXXON MOBIL) για έρευνα και εκμετάλλευση, των υφισταμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου και υδρογονανθράκων.
Όπως είναι γνωστόν τον Φεβρουάριο του 2018 η Τουρκία με τις ναυτικές της δυνάμεις απομάκρυνε από το οικόπεδο 3 της ΑΟΖ της Κύπρου το γεωτρύπανο της Ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ που είχε εγκατασταθεί εκεί προκειμένου να διενεργήσει σχετικές έρευνες. Το ίδιο όμως δεν τόλμησε να κάνει για το γεωτρύπανο της EXXON MOBIL. Φαίνεται ότι η Τουρκία διαλέγει τους πελάτες ανάλογα με την ισχύ τους.
Τελευταία ανέσυρε από το αρχείο της, χάρτες του 2011 με τους οποίους αφήνονται μόνον στα νησιά μας Ρόδο, Κάρπαθο, Κάσο και Κρήτη χωρικά ύδατα 6 ΝΜ. Διεμβολίζει έτσι αυθαίρετα τη μέση γραμμή Ελλάδας - Λιβύης και οριοθετεί πάλι αυθαίρετα, την ΑΟΖ τη δική της, ώστε να ενώνεται στη συνέχεια με την αντίστοιχη (ΑΟΖ) της Λιβύης προκειμένου να δελεάσει αυτήν εκχωρώντας έτσι στη Λιβύη Ελληνική ΑΟΖ 39.000 τετρ. χλμ. Το ίδιο κάνει με την ΑΟΖ της Κύπρου που, ενώνεται με αυτήν του Καστελλόριζου και στερεί από την Ελλάδα ΑΟΖ 22.000 τετρ. χλμ που, ανήκει σε τούτο (Καστελλόριζο). Το οξύμωρον είναι ότι η Τουρκία εκπονεί χάρτες, μοιράζει τις ΑΟΖ αυθαίρετα, επικαλείται συνέχεια το Διεθνές Δίκαιο των Θαλασσών ότι το καταπατούν η Ελλάδα και η Κύπρος, χωρίς όμως αυτό να το έχει ακόμα υπογράψει.
Η δυσαρέσκεια της Τουρκίας πηγάζει από τη συνειδητοποίηση ότι οι ΑΟΖ διαμορφώνουν πλέον, μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα στην Ανατολική Λεκάνη της Μεσογείου, την οποία δεν μπορεί να την αποτρέψει, ούτε να ηγεμονεύσει. Από το 1995 που η Τουρκική Εθνοσυνέλευση επισημοποίησε το “casus belli” έχει κυλίσει πολύ νερό στο αυλάκι. Η Τουρκία έχασε τη συμμαχία με το Ισραήλ, γύρισε την πλάτη στην ΕΕ και από «κομβικός», κρίκος της Δύσης στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας ανέπτυξε στη συνέχεια νεοθωμανικές βλέψεις, από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή. Έφτασε ακόμα στο χείλος της σύγκρουσης με τις ΗΠΑ, εξαιτίας του διπλού παιχνιδιού που παίζει στον πόλεμο της Συρίας.
Οι στρατιωτικές απειλές της τουρκικής ηγεσίας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου δεν πρέπει να μας τρομάζουν. Η πιθανότητα εκδήλωσης ενός θερμού επεισοδίου στις περιοχές αυτές είναι μικρή, χωρίς όμως βέβαια να αποκλείεται ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Συνεπώς δεν επιτρέπεται κανένας απολύτως εφησυχασμός.
Εξάλλου οι γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ υπενθυμίζουν ότι, η Τουρκία πρέπει να αποφασίσει ανάμεσα στον ρόλο του δυτικού εταίρου και του μεσοανατολικού ηγεμόνα. Προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, αλλά δύσκολα θα αποτολμήσει εμπλοκή στις γεωτρήσεις όπως έκανε με την Ιταλική ΕΝΙ τον περασμένο Φεβρουάριο. Καταγγέλλει συνέχεια την Κύπρο για μονομερείς ενέργειες, επικαλούμενη γεωπολιτικά δικά της συμφέροντα και την προστασία συγχρόνως των Τουρκοκυπρίων. Ουσιαστικά όμως ζητά έμμεση αναγνώριση του «ψευδοκράτους». Η Ελληνοκυπριακή πλευρά απαντά ότι τέτοιο μερίδιο υδρογονανθράκων για τους Τουρκοκυπρίους προϋποθέτει πρώτα ενιαία Κύπρο, χωρίς κατοχή.
Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Κύπρος κατέληξαν σε συμφωνία με το Ισραήλ για την κατασκευήν του αγωγού East Med που θα μεταφέρει τα Ισραηλινά αποθέματα φυσικού αερίου στις τρεις αυτές χώρες. Πρόκειται για μεγάλο έργο με κόστος που εκτιμάται να φτάσει τα 7 δισ. ευρώ. Θα έχει μήκος 2.200 χιλιόμετρα, θα ξεκινά από την Κύπρο και μέσω Κρήτης, Πελοποννήσου και κατά μήκος της Αδριατικής θα καταλήξει στο Οτράντο της Ιταλίας. Θα μπορεί να μεταφέρει έως 20 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Το τεράστιο αυτό έργο θα ξεκινήσει εντός του 2019 και θα ολοκληρωθεί σε πέντε χρόνια. Δηλαδή το 2025 περίπου.
Το πετρέλαιο και το αέριο είναι όντως σημαντικά. Πάνω απ’ όλα όμως είναι γεωπολιτικά και ένας μοχλός πίεσης λύσης επαναλαμβάνω του Κυπριακού.
Από τον Μιχαήλ Γκρίλλα Σμήναρχο ε.α.
