Αν όμως η Λέγκα και τα Πέντε Αστέρια θελήσουν να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις που έχουν δώσει, τα προβλήματα θα είναι σοβαρά. Πιστεύω ότι ο Σαλβίνι και ο Ντι Μάιο αντιλαμβάνονται πως μόνο ένα μικρό μέρος του προγράμματός τους, όπως η μείωση των φόρων ή το «εισόδημα του πολίτη», μπορεί να εφαρμοστεί. Θέλω να πιστεύω ότι λίγοι πολίτες πίστεψαν τις υποσχέσεις τους. Η ψήφος στα Πέντε Αστέρια και τη Λέγκα είναι μια ψήφος διαμαρτυρίας κατά του Δημοκρατικού Κόμματος…
Ανεξάρτητα από την κατάσταση στην Ιταλία, η Ευρώπη διέρχεται κρίση. Η Ε.Ε. δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την κρίση του 2007. Υπήρξε η Ελλάδα, μετά η Ισπανία, τώρα η Ιταλία. Ελπίζω η συμφωνία Μακρόν-Μέρκελ να οδηγήσει σε ενδυνάμωση της πολιτικής ενότητας της ΕΕ. Αν δεν συμβεί αυτό, η Ευρώπη θα καταρρεύσει από μόνη της. Θα πρέπει, για παράδειγμα, να επανεξεταστούν οι συνθήκες για τη μετανάστευση. Και η Γερμανία να δεχθεί μια πολιτική για την ανάπτυξη. Ο Σαλβίνι και ο Ντι Μάιο θα πάνε στις Βρυξέλλες για να ζητήσουν μεγαλύτερη ευελιξία σε αυτά τα θέματα. Δεν πιστεύω ότι τα Πέντε Αστέρια και η Λέγκα θα είναι τόσο ανεύθυνα ώστε να αφήσουν να ξεφύγει το έλλειμμα και να διογκωθεί το χρέος, κάτι που θα οδηγούσε σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες. Είναι αλήθεια όμως ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη. Ελπίζω ότι ο Σαλβίνι και ο Ντι Μάιο θα φανούν λογικοί, αλλά και ότι η ΕΕ θα αλλάξει. Για να εκπληρώσουν το ελάχιστο των υποσχέσεών τους, ο Σαλβίνι και ο Ντι Μάιο θα πρέπει να λάβουν άδεια από την Ευρώπη για λίγο μεγαλύτερο έλλειμμα. Για να καθησυχάσουν τους ψηφοφόρους τους, θα πρέπει επίσης να αποσπάσουν μια υπόσχεση για κάποια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής. Αν επιστρέψουν με άδεια τα χέρια, θα ξεκινήσουν εκστρατεία κατά των Βρυξελλών. Τα περιθώρια είναι λοιπόν στενά. Δεν χρειάζονται πολλά για να υπάρξει έξοδος από το ευρώ. Για την Ευρώπη, άλλο είναι να κάνει μπρα-ντε-φερ με τον Τσίπρα και να τον υποχρεώνει να κάνει πίσω κι άλλο να επιχειρήσει να το κάνει με την Ιταλία.
Οι δυνάμεις που απαρτίζουν την ιταλική κυβέρνηση είναι κοινωνικά ανταγωνιστικές. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων προέρχεται από την Αριστερά και πέτυχε τα καλύτερα αποτελέσματά του στη νότια Ιταλία, όπου η κοινωνική κατάσταση είναι τραγική. Η Λέγκα, αντίθετα, είναι ένα πραγματικό ακροδεξιό κόμμα, με ρίζες στον Βορρά, την οικονομική ατμομηχανή της Ιταλίας. Μακροπρόθεσμα, αυτές οι δύο δυνάμεις είναι ασυμβίβαστες. Το πρόβλημα είναι ότι οι ηγέτες τους δεν είχαν άλλη επιλογή. Ηταν καταδικασμένοι να κάνουν μαζί κυβέρνηση. Και η ευθύνη ανήκει στο Δημοκρατικό Κόμμα, που ήταν εντελώς ανεύθυνο. Όχι μόνο έχασε τις εκλογές, αλλά στη συνέχεια αρνήθηκε να συζητήσει με τα Πέντε Αστέρια. Είναι σαν να έλεγαν οι γάλλοι σοσιαλιστές: «Αφού χάσαμε τις εκλογές, λίγο μας ενδιαφέρει αν η Μαρίν Λεπέν αναλάβει την εξουσία».
Τα αποτελέσματα των εκλογών της 4ης Μαρτίου δείχνουν μια μετατόπιση της Ιταλίας προς τα δεξιά. Μόλις πριν από τρία χρόνια, όμως, θριάμβευσε το Δημοκρατικό Κόμμα. Το εκλογικό σώμα είναι λοιπόν εύπλαστο. Στις 4 Μαρτίου, η συμμετοχή ήταν κάτω από 50%. Επιπλέον, ο Σαλβίνι, ο ηγέτης της Λέγκα, δεν έχει την πλειοψηφία στην κυβέρνηση αυτή. Και τα δύο κόμματα έχουν αποκλίνουσες θέσεις σε πολλά ζητήματα, όπως οι υποδομές και η μετανάστευση.
Αν τα Πέντε Αστέρια ακολουθήσουν την πολιτική της Λέγκα στο θέμα της μετανάστευσης, θα χάσουν τις ψήφους των παλιών ψηφοφόρων της Αριστεράς. Ο κίνδυνος λοιπόν δεν είναι μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για τα κόμματα αυτά. Σε κάθε περίπτωση, όσο δεν υπάρχει ένα σχέδιο επανεκκίνησης της ΕΕ, τα αντισυστημικά κόμματα θα κερδίζουν παντού.
Του Massimo Cacciari (*)
(*) Ο Μάσιμο Κατσάρι είναι φιλόσοφος και πρώην δήμαρχος της Βενετίας
(Πηγή: συνέντευξη στη Libération)
