Τα προβλήματα άρχισαν το 1878 με την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τους Ρώσους, όταν το όραμα των Βουλγάρων πέρασε στη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου με ρωσική υπογραφή, που προέβλεπε την ίδρυση της Μεγάλης Βουλγαρίας (μόνο η Θεσσαλονίκη και η Χαλκιδική ήταν έξω από αυτήν) και κορυφώθηκε με την εξέγερση του Ίλιντεν το 1903 στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία με σύνθημα «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες» της βουλγαρικής οργάνωσης ΒΜΡΟ. Στόχος ήταν η προσάρτηση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία, την οποία ακύρωσε το έπος του Μακεδονικού Αγώνα, και οι διεθνείς συνθήκες που όρισαν τα σύνορα των βαλκανικών κρατών. Όμως οι επεκτατικοί πόθοι παρέμειναν σε χειμερία νάρκη, που στη συνέχεια μετατράπηκαν σε αλυτρωτικούς από την ΒΜΡΟ. Η επανεμφάνιση του Μακεδονικού προέκυψε με πρωτοβουλία του κομμουνιστικού κόμματος της Βουλγαρίας στην γ’ διάσκεψη της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας στη Μόσχα το 1921. Η πρωτοβουλία - απόφαση της γ’ Διεθνούς - στόχευε στη δημιουργία μιας ενωμένης και ανεξάρτητης Μακεδονίας. Την απόφαση, που έδινε το δικαίωμα απόσχισης της Μακεδονίας και της Θράκης από την Ελλάδα, κύρωσε δυστυχώς και το ΚΚΕ το 1924.
Πρώτες συνέπειες εμφανίστηκαν με τον Χίτλερ και Μουσολίνι το 1941, όταν έδωσαν τη Θεσσαλονίκη στη Γιουγκοσλαβία και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στη Βουλγαρία. Στη συνέχεια τη σκυτάλη, με παρότρυνση του Στάλιν, πήρε ο Τίτο, ο οποίος το 1944 βάφτισε το ομόσπονδο κρατίδιο των Σκοπίων σε Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στο οποίο μάλιστα δώρισε ‘’Μακεδονική’’ γλώσσα, καθώς και εθνότητα μακεδονική! Έκτοτε αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται, χωρίς διακοπή, από τους απογόνους του Τίτο, του Γκλιγκόροφ με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και στη συνέχεια του Γκρούεφσκι, παρά την ενδιάμεση συμφωνία του ΟΗΕ το 1995 με την οποία δόθηκε στο κρατίδιο το προσωρινό όνομα Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, με την υποχρέωσή του να προτείνει όνομα αποδεκτό από την Ελλάδα. Ο ΟΗΕ, προς χάριν των διαπραγματεύσεων, για να γνωρίζουμε όλοι τι συζητάμε, έδωσε προσωρινό όνομα. Το προσωρινό όνομα ήταν αποτέλεσμα της ελληνικής αντίθεσης στη χρήση του όρου Μακεδονία. Εδώ χρησιμοποιώ το πρώην Υπουργός προς αναγνώρισή μου από τους αναγνώστες, αλλά σήμερα δεν είμαι! Έτσι και οι ‘’Φυρομάνοι’’ δεν είναι Μακεδόνες, όπως ισχυρίζεται ο κ. Νίμιτς. Αυτό άλλωστε το δήλωσε και ο Γκλιγκόροφ! Γι’ αυτό θεωρώ μέγα λάθος να αποδέχεται η κυβέρνηση τους ισχυρισμούς του κ. Νίμιτς και να τους χρησιμοποιεί εσωτερικά ως επιχείρημα.
Ο νέος κύκλος διαπραγματεύσεων, δυστυχώς, σημαδεύεται από έλλειψη ομοψυχίας. Η γραμμή της κυβέρνησης, πλην ΑΝ.ΕΛ, είναι ότι ξεκινάμε από εκεί που σταμάτησαν οι προηγούμενες, ενώ υπάρχουν και φωνές αλλαγής του σημείου εκκίνησης των διαπραγματεύσεων. Θεωρητικά αλλαγή πλεύσης είναι θεμιτή εάν έχουν αλλάξει οι συγκυρίες! Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αλλάξει από προ – ελληνικές θέσεις στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χαρακτηρίζοντας την πράξη του Τίτο, πριν τα χαλάσει με τον Στάλιν, να δημιουργήσει το κρατίδιο της Μακεδονίας, ως πρόσχημα επιθετικών ενεργειών εναντίον της Ελλάδος σε ανθελληνικές, όταν ο Τίτο τα χάλασε με τον Στάλιν, οπόταν οι ΗΠΑ ‘’λούφαξαν’’, όπως ‘’λούφαξε’’ και η Ελλάδα. Αλλά και αργότερα από την προ – ελληνική θέση του Κλίντον, στην ανθελληνική θέση της κυβέρνησης Μπους με την αναγνώριση της FYROM ως Μακεδονία. Σήμερα οι συγκυρίες της εποχής δίνουν περιθώρια στη Ελλάδα να τις ανιχνεύσει, χωρίς όμως να ξεχνάμε ότι αυτές διαμορφώνονται και σήμερα ως αποτέλεσμα του ανταγωνισμού ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ρωσία. Όπως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μη επίλυση του προβλήματος μέχρι σήμερα οφείλεται στην αδιαλλαξία της FYROM και λιγότερο στα λάθη μας. Αυτή η αδιαλλαξία πηγάζει κυρίως από το έργο του Τίτο που έστρωσε το δρόμο αναγνώρισης τότε του ομόσπονδου κρατιδίου στον Τρίτο Κόσμο, που εκείνη την περίοδο το αίτημα της αυτοδιάθεσης και του αυτοπροσδιορισμού των λαών ήταν πρώτο θέμα στην ημερήσια διάταξη του Ο.Η.Ε., αν και ο όποιος αυτοπροσδιορισμός δεν μπορεί να περιορίζει τον αυτοπροσδιορισμό των άλλων, ιδιαίτερα των γειτονικών λαών. Όπως και η ελεύθερη έκφραση άποψης, με βάση την αρχή: ίδια δικαιώματα για όλους, δεν πρέπει να περιορίζει την έκφραση της ελεύθερης άποψης του άλλου. Ας μην στεκόμαστε λοιπόν σε διχαστικά σημεία. Η εικόνα αυτή δεν μας ωφελεί καθόλου. Ας προχωρήσουμε με ομοψυχία.
Του Θεόδωρου Στάθη, πρώην υπουργού
