Μετά την Ελλάδα, το 2010 βρέθηκαν σε μνημόνια, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος. Σήμερα και οι τρεις αυτές χώρες, βρίσκονται εκτός μνημονίων και καλύπτουν ήδη τις χρηματοδοτικές τους ανάγκες, από τις αγορές με επιτόκια κάτω του 2%. Η χώρα μας βγήκε τελευταία φορά δοκιμαστικά στις αγορές την 23η Ιουλίου 2017, με έκδοση πενταετούς ομολόγου, τριών δισ. ευρώ με ετήσιο επιτόκιο 4,67%. Σήμερα τα επιτόκια των eλληνικών ομολόγων έχουν πέσει κάτω του 4%.
Από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Πιστωτικής Στήριξης (ESM) του τρίτου μνημονίου (Τσίπρα) έχουν εκταμιευθεί μέχρι σήμερα 40,2 δισ. ευρώ, ενώ το πρόγραμμα προβλέπει ότι, με την ολοκλήρωση της τρίτης και της τέταρτης αξιολόγησης τον Μαϊο τρέχοντος έτους, θα εκταμιευθούν επιπλέον 18 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι από τα 86 δισ. ευρώ του προγράμματος (Τσίπρα), θα μείνουν αδιάθετα 27,8 δισ. ευρώ. Η Κυβέρνηση σίγουρα θα επιδιώξει το αδιάθετο αυτό ποσό (27,8 δισ. ευρώ), να διοχετευθεί στην αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους, 326 δισ. ευρώ στο 180% του ΑΕΠ, με προτεραιότητα τη δημιουργία ενός «μαξιλαριού ασφαλείας», με την επάνοδο στις αγορές τον Αύγουστο του 2018 και την εξόφληση σταδιακά των δανείων του ΔΝΤ (61 δισ. ευρώ) που έχουν υψηλό επιτόκιο κοντά στο 4%.
Εάν στο δημόσιο χρέος προσθέσουμε τα 110 δισ. ευρώ που, είναι τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυριών και στεγαστικών και τα 90 δισ. ευρώ τα επιχειρηματικά, επίσης κόκκινα δάνεια, τότε φθάνουμε συνολικά σε ένα δημόσιο χρέος ύψους 526 δισ. ευρώ που, είναι πλέον βρόγχος και θηλιά στο λαιμό του Έθνους που, κινδυνεύει έτσι εάν τούτο, δεν τιθασευτεί να καταβροχθίσει την εθνική μας υπόσταση.
Οι καταθέσεις στις τράπεζες προ της κρίσης (2009) ήταν συνολικά περίπου 250 δισ. ευρώ για να πέσουν στο τέλος του 2014 κοντά στα 165 δισ. ευρώ. Και τον Ιούνιο του 2015 στα 120 δισ. ευρώ όπου και σταθεροποιήθηκαν λόγω επιβολής των capital controls. Από 45 δισ. ευρώ που, αποσύρθηκαν το 2015 σήμερα έχουν επιστρέψει τα 6 περίπου δισ. ευρώ και βρίσκονται ήδη στο ύψος των 126 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι το 2018 θα επανακάμψουν ακόμα τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ. Βλέπουμε συνεπώς ότι, λείπουν από τις καταθέσεις των 250 δισ. ευρώ 124 δισ. ευρώ. Απ’ αυτά τα 34 δισ. ευρώ είναι στα μπαούλα και τα στρώματα και τα 90 δισ. ευρώ εκτός Ελλάδος με τα περισσότερα να βρίσκονται στην Ελβετία. Επομένως χρέος και καθήκον της Κυβέρνησης είναι, να βρει τρόπους να επαναπατρισθούν τα 90 δισ. ευρώ και να φορολογηθούν και να αδειάσουν τα σεντούκια και τα στρώματα από τα 34 δισ. ευρώ. Η οικονομία πλέον έχει σταθεροποιηθεί και Grexit δεν φαίνεται στον ορίζοντα.
Τούτων δοθέντων φαίνεται πράγματι ότι, επιτέλους μετά από οκτώ χρόνια σκληρής λιτότητας, τον Αύγουστο το 2018, βγαίνουμε από το τρίτο μνημόνιο, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι η χώρα μας επανέρχεται στην κανονικότητα, με καμία απολύτως δέσμευση. Έχουμε προς τούτο θεσμοθετήσει από τώρα τις κινήσεις μέσα στις οποίες θα προχωρήσει η δημοσιονομική μας πολιτική όπως: Πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2%+ μέχρι το 2060. Μείωση συντάξεων από το 2019 και του αφορολόγητου από τις 8.636 ευρώ που, είναι σήμερα, στις 5.660 ευρώ από το 2020 και μετά.
Βέβαια η οικονομία της χώρας από το τέλος του 2014 άρχισε να σταθεροποιείται και μάλιστα το έτος αυτό παρουσίασε ανάπτυξη της τάξης 0,7% του ΑΕΠ, με στοιχεία της Eurostat. Σήμερα η οικονομία έχει για τα καλά σταθεροποιηθεί με ανάπτυξη κοντά στο 1,7% του ΑΕΠ για το 2017, με πρωτογενές πλεόνασμα για το έτος αυτό 3,7% του ΑΕΠ. Παρά ταύτα όμως εξακολουθεί να είναι ακόμα ευάλωτη, δεν πρέπει δε, καθόλου να εφησυχάζουμε, πολύ δε περισσότερα, να πανηγυρίζουμε.
Δυστυχώς οι οικονομικοί δείκτες όπως το τεράστιο δημόσιο χρέος ύψους 326 δισ. ευρώ και 200 δισ. ευρώ τα κόκκινα δάνεια συνολικά 526 δισ. ευρώ με ισχύ τα capital controls, με 90 δισ. ευρώ σε ξένες Τράπεζες και 34 δισ. ευρώ στα σεντούκια, αναγκάζουν τις αγορές να είναι πολύ προσεκτικές απέναντι στη χώρα μας και συνεπώς, με αυτές τις προϋποθέσεις δεν μπορεί να υπάρξει καθαρή έξοδος, από τα μνημόνια, αλλά η οικονομία μας θα παραμείνει για πολύ καιρό ακόμη και πιθανόν και πέραν του 2022 να βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα των μηχανισμών εποπτείας και της προληπτικής πιστωτικής στήριξης.
Συμπερασματικά προκύπτει αβίαστα πιστεύω ότι, η σκληρή λιτότητα, εφόσον οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας, εξακολουθούν να παρουσιάζονται, κατώτερες των περιστάσεων και δεν επιδείξουν στοιχειώδη συναίνεση και εθνική συνεννόηση, θα συνεχισθεί για πολλά ακόμα χρόνια.
Από τον Μιχαήλ Γκρίλλα σμήναρχο ε.α.
