Παλαιότερα η πολιτική δράση, οι ιδεολογικοί αγώνες ήταν ιεροί. Έδιναν νόημα στη ζωή των ανθρώπων και φτερά στην ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Σήμερα, η πολιτική βρίσκεται στο εδώλιο του κατηγορούμενου. Θεωρείται ως βασικός υπαίτιος για την παρακμή της εποχής. Η διαπίστωση αυτή έχει μια δόση αλήθειας. Αλλά δεν εξηγεί όλη την αλήθεια. Το πρόβλημα είναι πολυσύνθετο. Η πολιτική και οι διάκονοί της, είναι προϊόντα της κοινωνίας. Η λειτουργία της τελευταίας, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως: Τις παραγωγικές σχέσεις, τη δομή της οικονομίας, τις κυρίαρχες ιδεολογίες και τις δυνάμεις που τις επικαλύπτουν. Η πολιτική δηλαδή διαμορφώνει αλλά και διαμορφώνεται από τη λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας.
Οι νέοι απομακρύνονται από τα κοινά, αποστασιοποιούνται από την πολιτική, αναπτύσσουν δική τους γλώσσα επικοινωνίας την οποία οι παλαιότερες ηλικίες δεν καταλαβαίνουν.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το χάσμα των γενεών έχει διευρυνθεί σήμερα περισσότερο από ποτέ. Οι νέοι απορρίπτουν τα παλιά πρότυπα, τα μοντέλα πολιτικής του χθες, αρνούνται τις απλουστευμένες λογικές του άσπρου ή του μαύρου, δε δέχονται απλοϊκές απαντήσεις. Έχουν τα δικά τους ενδιαφέροντα, στρέφονται στον αθλητισμό, στις οικονομικές, στις πολιτισμικές και οικολογικές ανησυχίες, αλλά και στα μηχανάκια, στα κομπιούτερ.
Υπάρχει βέβαια ο προβληματισμός για το μέλλον και ιδιαίτερα για το πρόβλημα της ανεργίας. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, ιδιαίτερα της Ανωτάτης Παιδείας, παράγει ανέργους. Οι περισσότερες εκπαιδευτικές κατευθύνσεις δεν αντιστοιχούν στις ανάγκες και τις προοπτικές της αγοράς εργασίας. Και η Πολιτεία, χθεσινή και σημερινή, έχει τεράστιες ευθύνες γιατί εθελοτυφλεί μπροστά στο τεράστιο αυτό πρόβλημα.
Η αποστασιοποίηση από την πολιτική είναι γενικότερο πρόβλημα, αλλά χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τη σημερινή νεολαία. Μπορεί άραγε να μιλήσει κανείς για άρνηση της πολιτικής από τους νέους; Δε είναι γνωστή η έκταση του προβλήματος.
Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, σήμερα "ζητείται ελπίς". Και αλίμονο αν αυτό δε γινόταν. Αλίμονο αν οι νέοι δεν ψάχνουν, έστω κι αν δε βρίσκουν. Τότε το μέλλον θα μοιάζει πρώιμα γερασμένο. Ο Αριστοτέλης έχει επισημάνει ότι ο άνθρωπος είναι ον πολιτικό, συνδεδεμένο με την κοινωνική ζωή και υποκείμενο στο νόμο της γέννησης, της ανάπτυξης και του θανάτου. Αυτόν τον κανόνα δεν μπορεί να τον αγνοήσουν ή να τον ανατρέψουν οι νέοι. Εκείνο που μπορούν και οφείλουν να επιδιώξουν είναι η ανανέωση της πολιτικής με βαθιές τομές στο περιεχόμενο και τη λειτουργία της.
Η ισοπέδωση της πολιτικής, η ταμπέλα ότι όλοι πολιτικοί είναι ίδιοι, είναι μια εύκολη άρνηση, που πολλές φορές οδηγεί τους πολιτικούς φορείς να μην δίνουν ευκαιρίες στην νέα γενιά. Η νεολαία και ιδιαίτερα το πιο πεφωτισμένο κομμάτι της οφείλει να συγκρουστεί μ’ αυτή την ισοπεδωτική άποψη. Διαφορετικά μέλλον δεν μπορεί να υπάρξει. Ούτε ελπίδα. Και αν χωρίς ελπίδα τα οράματα πεθαίνουν, είναι βέβαιο ότι χωρίς προσπάθεια κινδυνεύει η ελπίδα.
Για να κερδίσουν οι νέοι το αύριο, χρειάζεται θέληση, γνώση, υπευθυνότητα, κόπος, προσπάθεια για δημιουργία. Η χαρά της δημιουργίας είναι επί πλέον και αυτοσκοπός. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τη φτώχεια, τη μιζέρια, την παρακμή, τις προφταίνει η τεμπελιά.
Οι νέοι δεν έχουν άλλο δρόμο μπροστά τους, εκτός από το δρόμο τον καλό, το δύσκολο, τον ανηφορικό. Εκεί που στο τέλος του υπάρχουν οι καρποί της ανθρώπινης ολοκλήρωσης. Αυτός ο δρόμος περνά μέσα απ' την αλήθεια και το δίκιο που έχουν μεγαλύτερη δύναμη από το ψέμα και το άδικο όπως έχει πει ο Αριστοτέλης. Είναι ο δρόμος της καλοσύνης, της αλληλεγγύης, της αξιοπρέπειας, της αξιοσύνης, της αξιοκρατίας αλλά και της προσωπικής επιτυχίας και ευτυχίας.
Όλα τα παραπάνω είναι βαθύτερες σκέψεις. Με την σωστή διάσταση του ζητήματος για μια πολιτική που αποτελεί λειτούργημα και όχι μέσο προσωπικής επιβολής και αμοιβής.
Οι νέοι οφείλουν και μπορούν να αντισταθούν στην πτώση των αξιών, στο θάνατο της ελπίδας, στην παρακμή της πολιτικής. Αυτό είναι πρώτιστο χρέος τους απέναντι στον εαυτό τους και στο μέλλον του κόσμου. Οφείλουν να προτείνουν και να υλοποιούν τους τρόπους με τους οποίους το μέλλον αυτό μπορεί να γίνει καλύτερο.
Όποιος με ρωτήσει αν είμαι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για το μέλλον, για τους νέους, για την πολιτική, δεν μπορώ παρά να διαλέξω την αισιοδοξία. Η αισιοδοξία, η ελπίδα, η προσπάθεια, ο αγώνας ο μακρύς είναι ο μονόδρομός μας, είναι η Ιθάκη μας.
Από τον Νικόλαο Φασούλα
* Ο Νικόλαος Αλ. Φασούλας είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, συγγραφέας
