Τούτες τις μέρες, το μεγάλο άνοιγμα σηματοδοτείται με την είσοδό μας στο πένθιμο κλίμα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ανηφορίζουμε με δέος και λαχτάρα ψυχής, μια πορεία που το κάθε της βήμα και το κάθε της συναπάντημα μας οδηγούν σταδιακά και μεθοδικά στο πένθιμο κλίμα των ημερών. Δύναμη υπερούσια καθαίρει το πνεύμα και ορμή ακατανίκητη διοχετεύει τα συναισθήματα μας αποκλειστικά και μόνο στη Μεγάλη Σαρακοστή, όπως ειδικά την αποκαλεί ο λαός μας.
Οι ιερείς των Εκκλησιών περιβάλλουν την αγία Τράπεζα και την αγία πρόθεση με περικαλύμματα μαύρα ή μωβ. Οι ίδιοι δε, κατά τις ιερές ακολουθίες που τελούν, τα ιερά άμφια που φορούν, έχουν τον ίδιο χρωματισμό. Αυτά και άλλα μαρτυρούν πως η περίοδος την οποία διανύουμε είναι περίοδος πένθιμη. Ακόμα και οι ιεροί ύμνοι του Τριωδίου που ακούγονται αυτόν τον καιρό, έχουν και αυτοί μέσα τους το στοιχείο του πένθους. Ο τόνος και το μέλος με τον οποίο ψάλλονται τα εκκλησιαστικά αυτά άσματα από τους ιερείς και τους ιεροψάλτες αποδίδονται με πένθιμο ύφος. Όλες οι μέρες αυτής της περιόδου είναι πένθιμες, λυπητερές, εκτός από το Σάββατο και την Κυριακή κάθε εβδομάδας, που έχουν γιορταστικό χαρακτήρα. ΄Όλα λοιπόν πένθιμα αυτήν την περίοδο που μας ετοιμάζει πνευματικά και ψυχικά προς το πάθος, το σταυρό, το θάνατο και την ταφή του Κυρίου μας.
Αυτά τα θλιβερά γεγονότα, ο πόνος και η λύπη που νιώθουμε αυτόν τον καιρό είναι εκείνα που μας οδηγούν στην νηστεία. ΄Όταν πενθεί ο άνθρωπος τότε και νηστεύει. Όλοι τούτη την εποχή μικροί και μεγάλοι, γέροντες και γυναίκες, είμαστε υποχρεωμένοι να νηστεύουμε, εκτός αν είμαστε άρρωστοι. Το παράδειγμα αυτό το έδωσε πρώτος ο Κύριος μας, η Παναγία και οι Άγιοι μας. Η νηστεία δεν είναι στέρηση, όπως πολλοί πιστεύουν και υποστηρίζουν. Είναι χάρισμα, συγχρόνως και μετάνοια. Είναι θείο δώρημα και όχι τιμωρία. «Ελήλυθε η νηστεία (ψάλλει η Εκκλησία), η μήτηρ της σωφροσύνης, η κατήγορος της αμαρτίας και συνήγορος της μετανοίας, η πολιτεία των αγγέλων και σωτηρία των ανθρώπων.»
Η ζωή του ανθρώπου είναι ένας συνεχής αγώνας. Ένας αγώνας μετάνοιας και συντριβής. Η μετάνοια είναι το προσκλητήριο που η Εκκλησία απευθύνει σε όλους μας. Το ερώττημα που τίθεται εδώ είναι: Εάν όλοι εμείς βιώνουμε την μετάνοια έτσι όπως την θέλει η Εκκλησία μας. Δυστυχώς, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν και διαλαλούν, ότι η μετάνοια δεν τους αφορά, δεν τους εγγίζει, δεν τους κεντρίζει το ενδιαφέρον. Τεντώνουν το ανάστημά τους και προσπαθούν κομπαστικά να φανούν, ότι ξεχωρίζουν από τους άλλους, που περπατούν διακριτικά αλλά σταθερά στο σκιερό τοπίο της σεμνότητας, της αρετής, της ψυχικής γαλήνης και ηρεμίας. Οι δεύτεροι, με όπλο τους την μετάνοια, κρατούν στο χέρι τους τον Σταυρό, πορεύονται το δικό τους δρόμο χωρίς να θέλουν να φανούν μεγάλοι. Τροφοδοτούν με δέος τις καρδιές μας. Φανερώνουν και σηματοδοτούν την άκρα ταπεινότητα και την άπειρη θεία αγάπη. Ιχνογραφούν το χάσμα που υπάρχει μεταξύ αυτών και των πρώτων.
Όσοι διατείνονται ότι η μετάνοια δεν τους εγγίζει, έχουν εσφαλμένη αντίληψη Η μετάνοια είναι απαραίτητη ακόμη και για τους τέλειους, όπως λέγει ο Ισαάκ ο Σύρρος. Πρέπει όλοι μας να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις ευθύνες και τις ενοχές μας, να σκύψουμε ταπεινωμένοι και να ζητήσουμε συγχώρηση από αυτούς που τους αδικήσαμε. Ιδιαίτερα αυτήν την εποχή καλούμαστε να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για την κατάκτηση των αρετών της αγάπης, της ελεημοσύνης, της ταπείνωσης και της προσευχής. Η Μεγάλη Σαρακοστή, μοναδική και αξεπέραστη στο περιεχόμενο της, στις υπομνήσεις της και στις εμπειρίες της, μας βοηθάει προς την κατεύθυνση αυτή.
« Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού ημέρα σωτηρίας».( Β. Κοριθ. Στ. 2). Είναι η μέρα που ο θεός μας καλεί και μας δέχεται σε μετάνοια και σωτηρία. Η μετάνοια δεν είναι μόνο η μεταμέλεια για όσα κακά έχουμε κάνει. Αλλά και η αλλαγή της περαιτέρω πορείας της ζωής μας, προς το καλύτερο, προς μία συνεχή, διαρκή βελτίωση, προς την τελειότητα, την αύξηση της αγάπης, της ταπείνωσης, και της καθαρότητας της ψυχής μας. Η ευθύνη για οποιαδήποτε στραβοπατήματα που έχουν γραφεί στο προσωπικό μας ημερολόγιο, μπορούν να βρουν την θεραπεία τους με την ειλικρινή μετάνοια μας.
Η Εκκλησία του Χριστού, χώρος αγάπης, προσφοράς και θυσίας. Χώρος εντιμότητας και αγιοσύνης, μας καλεί ήρεμα και σταθερά σε μετάνοια. Οι λογισμοί μας, οι καρδιές μας, οι στοχασμοί και οι στεναγμοί μας, ας αγκαλιάσουν την θεία πρόσκληση να εισέλθουμε στο πέλαγος της νηστείας. Ο πόνος μας, ας γίνει προσευχή, να σκεπάσει και να φρουρήσει τις καρδιές μας, για να φτάσουμε στον λιμένα του φωτός και της Αναστάσεως.
Αθανάσιος Φώτος, Επί τιμή Δικηγόρος
