Του Ηλία Κανέλλη
Παρουσιάζοντας στη Βουλή τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του, της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έδωσε το στίγμα της διακυβέρνησης που ονειρεύεται. Θα είναι περίοδος προοδευτικών αλλαγών; Θα είναι περίοδος υπέρβασης της κρίσης; Θα είναι περίοδος ομαλότητας και ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών;
Πολύ φοβάμαι ότι κανένα από τα τρία προαναφερθέντα ερωτήματα δεν μπορεί να απαντηθεί θετικά. Οι πολιτικές επαγγελίες του αρχηγού ενός κόμματος που αυτοπροσδιορίζεται προοδευτικό, με σχεδόν μοναδική εξαίρεση την απόδοση ιθαγένειας σε παιδιά μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, είναι αγοραφοβικές και οπισθοδρομικές. Μοντέλο του είναι η Ελλάδα που έπεσε στα βράχια το 2010, η Ελλάδα της χρεοκοπίας. Στο όνομα της επιστροφής στην προ χρεοκοπίας θεσμική πραγματικότητα, ο νέος πρωθυπουργός υπόσχεται το χτίσιμο ενός τεράστιου κράτους, που θα πλαισιώνεται από τους συνδικαλιστικούς στρατούς των γνωστών συντεχνιών. Στο κράτος αυτό, στο οποίο οι τράπεζες θα είναι ιδιωτικές, στόχος είναι να καταργηθούν όλοι οι νόμοι που θεσμοθετήθηκαν στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που είχε η χώρα έναντι των δανειστών: κατά κύριο λόγο, θα επιστρέψουν οι συλλογικές συμβάσεις και θα καταργηθούν επισήμως οι ευέλικτες σχέσεις εργασίας. Η άμεση συνέπεια θα είναι οδυνηρή για τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, τους μικρομεσαίους, ενώ θα υπονομεύσει ακόμα περισσότερο την επενδυτική απονέκρωση στη χώρα - γιατί να έλθουν επενδύσεις στην Ελλάδα όταν, ανέτως, μπορούν να πάνε π.χ. στη Βουλγαρία;
Οι φορολογικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού, αν και γενικές, είναι επίσης στην κατεύθυνση της απομύζησης όσων πληρώνουν συνήθως. Το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ είναι η χαρά όσων ελεύθερων επαγγελματιών φοροδιαφεύγουν (υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, γιατροί κ.λπ), ενώ όποιος βγάζει πέντε δεκάρες παραπάνω καλύτερα να το ξανασκεφτεί.
Τέλος, η άρνηση υιοθέτησης μεταρρυθμίσεων στην κοινωνική ασφάλιση, η μετακύλιση δηλαδή στο κράτος του κόστους των ζημιογόνων ταμείων, συν η προστασία των επικουρικών συντάξεων, είναι στην πραγματικότητα ομολογία ρήξης με τους εταίρους. Αλλά δεν είναι η μόνη.
***
Ο κ. Τσίπρας συνόδευσε τις εξαγγελίες του με ορισμένες ακόμα, που ήταν υπεσχημένες από την κυβέρνησή του. Ανήγγειλε το άνοιγμα της ΕΡΤ (άρα το κλείσιμο της ΝΕΡΙΤ), από μηδενική βάση, όπως είπε - εξαγγελία που ναι μεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ορθολογική, αλλά θα μπορούσε να μεταφραστεί και σε προσεκτική στελέχωση της κρατικής ραδιοτηλεόρασης, προκειμένου να ελέγχεται ο πολιτικός λόγος που θα εκφέρεται. Δεν είναι παράλογη επιδίωξη, αφού είναι χαρακτηριστική η πολιτική επιδίωξη του ΣΥΡΙΖΑ, από χρόνια, να αποκτήσει προσβάσεις στα μεγάλα, λαϊκά ΜΜΕ, που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη - κανάλια και εφημερίδες. Η πρόθεσή του να ελέγξει τις άδειες των καναλιών και τα χρέη των ΜΜΕ, αν και εκ πρώτης όψεως είναι μια δίκαιη απόφαση, στην ουσία μπορεί να υποκρύπτει τον πειρασμό του ελέγχου της πληροφορίας. Η κυβέρνηση, ακόμα κι αν δεν το δηλώνει ρητώς, είναι προφανές ότι χρειάζεται ευνοϊκά απέναντί της ΜΜΕ, χειραγωγημένη πληροφόρηση.
Για ποιο λόγο; Επειδή η βάση των εξαγγελιών του κ. Τσίπρα βρίσκεται στον αντίποδα των διαπραγματευτικών όρων που ετέθησαν από τους ηγέτες τους οποίους συνάντησε την προηγούμενη εβδομάδα, καθώς και από τους κ. Γιούνκερ, Ντάιλσελμπλουμ και Σουλτς. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η πρώτη προσέγγιση στις προγραμματικες δηλώσεις του πρωθυπουργού από τον ειδικό στα ευρωπαϊκά ζητήματα του πρακτορείου Ρόιτερς, τον αρθρογράφο Ούγκο Ντίξον, κλείνει με την εκτίμηση ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση οι πιστωτές της χώρας να συμφωνήσουν με τις εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης.
Ο αναλυτής του διεθνούς πρακτορείου προειδοποιεί ότι αυτές οι εξαγγελίες θα οδηγήσουν τη χώρα σε εξάντληση της ρευστότητας και επιβολή περιορισμών στην κίνηση των κεφαλαίων τις προσεχείς εβδομάδες. Αν έχει δίκιο, αν δηλαδή η ελληνική πλευρά αντιμετωπίσει καχυποψία στο Γιούρογκρουπ της επόμενης Τετάρτης, ή και απόρριψη, αν δηλαδή η κυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει στις εξαγγελίες της, είναι προφανές ότι θα πρέπει να αντιτάξει στις εύλογες αντιδράσεις των πολιτών, που θα διαπιστώσουν ότι απειλείται σοβαρά ο σημερινός τρόπος ζωής τους, πολιτικά άλλοθι. Γι' αυτά, η κυβέρνηση χρειάζεται ευνοϊκό μιντιακό περιβάλλον, ένα άλλοθι ενοχοποίησης όσων πολιτικών χειρίστηκαν την κρίση (θέαμα εκδίκησης, δηλαδή, το οποίο ο πρωθυπουργός μπορεί να εξασφαλίσει αν προχωρήσει σε εξεταστικές επιτροπές για τα Μνημόνια, στις οποίες θα σύρει τους πολιτικούς αντιπάλους του) και μια ιδεολογία εθνικής υπερηφάνειας που θα μετατραπεί σε έχθρα προς τους Ευρωπαίους - και όσους στην Ελλάδα επιμένουν στην ευρωπαϊκή πορεία.
Το σημείο αυτό είναι και το πιο ενδιαφέρον. Αν ο Αλέξης Τσίπρας πάει στην Ευρώπη για σύγκρουση με τους εταίρους, και επιστρέψει στην Ελλάδα χωρίς συμφωνία, χωρίς νέο Μνημόνιο, δηλαδή, ή νέο Συμβόλαιο, όπως θα ήθελε να το πει, στο οποίο θα περιλαμβάνονται όροι προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων, η χώρα θα έχει μπει σε τροχιά οικονομικής ασφυξίας. Ο πρωθυπουργός, τότε, δεν θα έχει πολλές επιλογές.
Θα πρέπει να επιδιώξει το συντομότερο δυνατόν την αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Να μπει η χώρα στον αστερισμό ενός εθνικού νομίσματος, που θα του δώσει, κατά τα φαινόμενα, τη δυνατότητα να στήσει μια εθνική οικονομία πιο μικρή και πιο φτωχή, αλλά που θα μπορεί να την ελέγξει η κυβέρνηση. Για να προλάβει όμως τις αντιρρήσεις από πολλούς νέους αγανακτισμένους, που θα αντιδράσουν διότι δεν θα είναι ακριβώς αυτό που περίμεναν με βάση τις προεκλογικές εξαγγελίες του κ. Τσίπρα, θα επιχειρήσει να τους δώσει ένα ηρωικό αφήγημα. Το αφήγημα του μικρύ λαού που αντιστέκεται.
Γοητευτικό αφήγημα, σ' αυτό στηρίζεται και ο μύθος του Αστερίξ, του ανυπότακτου Γαλάτη των κόμικς. Μόνο που μια ανυπότακτη Ελλάδα, μοιραία, θα είναι εφιαλτικά μόνη, χωρίς ελπίδα, μια χώρα στα βαθιά Βαλκάνια αποκομμένη από τον μεγάλο κόσμο. Με μαγικό φίλτρο της, τον εθνολαϊκισμό - την επίκληση της περηφάνιας, της αρχαίας δόξας, της δύναμης του λαού. Συγγνώμη, αλλά μια τέτοια Ελλάδα δεν θα διαφέρει πολύ από τη μετεμφυλιακή Ελλάδα, από την Ψωροκώσταινα που θεωρούσαμε ότι είχαμε αφήσει πίσω μας. Η νέα κυβέρνηση (φαίνεται ότι) επιλέγει επικίνδυνο δρόμο.
