Ήταν ένα κίνημα υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης, κατά της χειραγώγησης της πληροφορίας από την κυβέρνηση. Οι λεπτομέρειες δεν είχαν σημασία. Σημασία είχε η αντίσταση «στο μαύρο» του Σαμαρά, η αποκατάσταση των εργαζομένων που έμειναν στον δρόμο. Η αποκατάσταση έγινε σκοπός της ζωής πολλών – και «το μαύρο της ΕΡΤ» ήταν ακόμα ένα έμβλημα του Αλέξη Τσίπρα στον δρόμο του προς την εξουσία.
Η υπόσχεσή του να αποκαταστήσει τη λειτουργία της ΕΡΤ και να ξαναπροσλάβει τους απολυμένους, η μόνη υπόσχεση που ο σημερινός πρωθυπουργός έκανε πράξη, του εξασφάλισε εύκολα και σχετικά ανέξοδα μια τεράστια υποστήριξη στο πιο μαζικό ΜΜΕ (ακόμα) της εποχής μας, την τηλεόραση. Με τις κατάλληλες προσαρμογές του προγράμματος, η ΕΡΤ έγινε η φωνή της κυβέρνησης, το προπαγανδιστικό κανάλι του κυβερνητικού διπόλου ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Διότι η τηλεόραση έχει δύναμη.
***
Ένα από τα σχέδια του Αλέξη Τσίπρα, καλλιεργημένο σε πολύ μεγάλη μερίδα του Τύπου, εμπεδωμένο στην κοινωνία και οικειοποιηθέν από την Αριστερά (και τον ΣΥΡΙΖΑ), ήταν η πάταξη της διαπλοκής. Υποτίθεται ότι η λεγόμενη διαπλοκή έφταιγε για όλα τα δεινά της νεότερης Ελλάδας. Σύμφωνα μάλιστα με την ανάλυση αυτή, η διαπλοκή συνίστατο σε επιχειρηματίες που εργάζονταν ως εργολάβοι του κράτους κι οι οποίοι μπήκαν στην αγορά των ΜΜΕ για να πιέσουν τις κυβερνήσεις υπέρ των υπόλοιπων συμφερόντων τους. Ο κύριος εισηγητής της έννοιας της διαπλοκής ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο οποίος προσπάθησε να δικαιολογήσει τις επιθέσεις που ασκήθηκαν στην κυβέρνησή του (η σκληρή κριτική που δέχτηκε, στην πραγματικότητα ήταν κυρίως για το φιλελεύθερο μείγμα της πολιτικής του, από μια κοινωνία εθισμένη στον κρατισμό). Αλλά, κατόπιν, την έννοια οικειοποιήθηκε απολύτως η Αριστερά.
Η έννοια της διαπλοκής, μαζί με μια συνωμοσιολογική αντίληψη για την τηλεόραση που ξεκινούσε από τον γνωστό αφορισμό του Καναδού επικοινωνιολόγου Μάρσαλ ΜακΛούαν «Το μέσο είναι το μήνυμα», ήταν η καραμέλα των αριστερών πολιτικών στα ΜΜΕ. Ο Αλέξης Τσίπρας, κατά συνέπεια, είχε έτοιμο το θεωρητικό σχήμα για να ντύσει το σχέδιό του να περιορίσει τις ελευθερίες: κλείνοντας κανάλια, πολεμάω τη διαπλοκή, φτιάχνω ένα πιο ευνοϊκό πεδίο για τις θέσεις μας στην περιοχή της τηλεόρασης. Διά του υπουργού Επικρατείας, Νίκου Παππά, τρομοκράτησε τις χειμαζόμενες από την κρίση και από το Ίντερνετ επιχειρήσεις Τύπου (που αρχικά όλες προσπάθησαν να του αποδείξουν ότι τον στηρίζουν) και, στη συνέχεια, έδωσε στους οπαδούς του την εντύπωση ότι, βάζοντας τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, πάτησε κάτω τη διαπλοκή.
Κάπως έτσι, έπνιξε το γεγονός ότι τους κανόνες του παιχνιδιού βάσει του οποίου δημιουργήθηκε η αγορά των ΜΜΕ μετά το 1980, είχε συνυπογράψει ο ΣΥΝ, προγονικό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Υποβάθμισε τα θέματα νομιμότητας, και κυρίως την παράκαμψη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, της ανεξάρτητης αρχής που ορίζει τους κανόνες του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου. Και επέλεξε, στο όνομα της πάταξης της διαπλοκής, να ορίσει ένα νέο πεδίο – το οποίο θεωρούσε ότι θα είναι περισσότερο εξαρτημένο από το κράτος, άρα θα είναι ευνοϊκό στα σχέδιά του.
Αλλά στο σημείο αυτό ο Αλέξης Τσίπρας έκανε λάθος. Καταδικάζοντας κανάλια στο «μαύρο», που ο ίδιος κατήγγελλε, στην ουσία δημιουργεί ανεργία και τις συνθήκες ενός αχειραγώγητου κινήματος εναντίον του, που θα μπορούσε να τον πνίξει.
***
Ανεξαρτήτως των νομικών εξελίξεων που εκκρεμούν και των ευρωπαϊκών αντιδράσεων που αναμένονται, το κίνημα αυτό ήδη προετοιμάζεται. Η ΕΣΗΕΑ δεν θα μπορέσει να είναι πλέον φερέφωνο των κυβερνητικών στόχων. Η επιτυχία του Αλαφούζου να κρατήσει τον Σκάι, μαζί με την αποτυχία του Βαρδινογιάννη να κρατήσει τον Σταρ (συν την ήττα του στο Μέγκα) δημιουργεί μόνιμη εστία τριβής της κυβέρνησης με μεγάλα συμφέροντα. Και εκτός των άλλων, ήρθε η ώρα η κυβέρνηση να κατανοήσει ότι στο όνομα της διαπλοκής κτυπά τη δημοσιογραφία.
Η ελληνική δημοσιογραφία έχει πολλά προβλήματα. Το μεγάλο τμήμα της συνέβαλε στη μεταπολιτευτική κοινοτοπία, στη μεγάλη παραίσθηση που μας οδήγησε στην άρνηση παραδοχής της πραγματικότητας. Ωστόσο, έχει μερικές φωνές που δεσπόζουν – και θα συνεχίσουν να δεσπόζουν και να παίζουν ρόλο, διότι έχουν υψηλό επίπεδο, πληροφορίες, αναλυτική δυνατότητα, σχετική ανεξαρτησία και πολλούς αναγνώστες-ακροατές-τηλεθεατές.
Μια κυβέρνηση που παραπαίει δεν μπορεί παρά να δέχεται συνεχώς βολές από αυτή τη δημοσιογραφία – η φωνή της οποίας αναπαράγεται σαν από ηχείο και εμπεδώνεται εκεί όπου οι ψεύτικες υποσχέσεις συγκρούστηκαν με τη σκληρή πραγματικότητα.
Ο Αλέξης Τσίπρας, ρίχνοντας μαύρο σε μια σειρά ιδιωτικά κανάλια, θα βρεθεί χωρίς να το καταλάβει απέναντι σε μια δημοσιογραφία που πλέον δεν θα μπορεί να την κατηγορήσει ως διαπλεκόμενη – επειδή θα αγωνίζεται και για την επιβίωσή της, αλλά και για την ελευθερία της έκφρασης. Χωρίς να το καταλάβει, δημιούργησε ένα μέτωπο σύγκρουσης με την κυβέρνησή του – μια κυβέρνηση που θα χρειάζεται να αντιμετωπίζει συνεχώς νέα προβλήματα. Καληνύχτα και καλή τύχη.
