Η Αγιά στον 13ο αιώνα αποκαλούταν Χάρμενα και μετά από αιώνες έλαβε το όνομα Αγιά. Στην τουρκική γλώσσα ονομάζεται Γενιτζέ και σε 3 αιώνες μέχρι και σήμερα πέρασε 3 οικονομικές φάσεις. Κατά τον 18ο αιώνα επικράτησε η βαμβακοκαλλιέργεια με τη βαφή των νημάτων και την κατασκευή υφασμάτων, που συναγωνίζονταν τα Αμπελάκια. Η αρπακτικότητα και απληστία των προεστών και προυχόντων, που εκμεταλλεύονταν τους εργάτες και τους αγρότες, εμπόδισαν την Αγιά να επιτύχει την πλήρη επικράτησή της στον εμπορικό ανταγωνισμό. Στη συνέχεια, κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, η Αγιά μπήκε στη σηροτροφία και το μετάξι και μετά ήρθε η περίοδος της φρουτοπαραγωγής, που διαρκεί μέχρι σήμερα.
Η Αγιά με το λαμπερό κάλλος του φυσικού περιβάλλοντος, την οργιάζουσα βλάστηση, τις πολλές εκκλησίες και τα εξωκλήσια, που στον εσωτερικό τους διάκοσμο έχουν φιλοτεχνηθεί αισθητικής ομορφιάς τοιχογραφίε0,ς που προκαλούν συγκίνηση στους επισκέπτες. Ο Γάλλος περιηγητής «Τουκεβίλ», που επισκέφθηκε την Ελλάδα και την Αγιά τον 19ο αιώνα είπε τα εξής:
«Η Αγιά είναι το ωραιότερο μέρος της Ελλάδας, εντυπωσιασμένος από τη λαμπερή ομορφιά του περιβάλλοντος».
Σ’ αυτή την όμορφη Αγιά, τη νύφη του Κισσάβου, το καρτ-ποστάλ της ανατολικής Θεσσαλίας, καλούνται οι Αγιώτισσες και οι Αγιώτες να συναντηθούν, να συνομιλήσουν και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Θα αναφερθώ στους Αγιώτες της πρώτης γενιάς, που λόγω οικονομικών, κοινωνικών, επαγγελματικών, οικογενειακών συνθηκών καθώς και άλλων αιτιών αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την ιδιαίτερη πατρίδα, τη γενέτειρα, τη μάνα γη, που τους γέννησε και τους μεγάλωσε, αλλά δεν μπόρεσε να τους κρατήσει στην αγκαλιά της και τους ευχήθηκε καλή τύχη στους τόπους της νέας διαμονής τους. Οι Αγιώτισσες και Αγιώτες που γεννήθηκαν στην Αγιά, την εγκατέλειψαν με θλιμμένη καρδιά και βουρκωμένα μάτια. Εγκαταστάθηκαν στο ιοστεφές Άστυ (Αθήνα) και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού. Βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα περιβάλλον άγνωστο, δύσκολο, ανταγωνιστικό, πάλεψαν με νύχια και με δόντια και επέπλευσαν και σταδιοδρόμησαν οικογενειακά και επαγγελματικά. Οι Αγιώτισσες και οι Αγιώτες έχουν στην ψυχή τους μόνιμο τον πόνο, τον βαθύ πόθο και την ακατάβλητη επιθυμία να επανακάμψουν και να επισκεφθούν την Αγιά, τη γενέτειρα για να συναντηθούν με το παρελθόν και να επικοινωνήσουν με ό,τι κουβαλάει η ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας.
Όποιος έχει στα σωθικά του τον μόνιμο πόνο, την άσβεστη φλόγα και την ισχυρή επιθυμία να επιστρέψει και να επισκεφθεί την πάτρια γη, καλλιεργείται στην ψυχή του η αγάπη, η ευγένεια, η ανθρωπιά και η καλοσύνη, όλα εκείνα τα αισθήματα, που τον καθιστούν ευγενική καρδιά. Για τις ευγενικές καρδιές λέει ο Βολταίρος με μια φωτισμένη και λακωνική φράση: «Πόσο αγαπητή είναι η ιδιαίτερη πατρίδα στις ευγενικές καρδιές».
Η κορύφωση του ανταμώματος θα συμβεί στις 21/8/2016 και η μέρα αυτή θα είναι αλκυονίδα, ευδία έναντι της παγερής βαρυχειμωνιάς της καθημερινότητας. Το αντάμωμα είναι μία διαρκής διαδικασία ευχάριστης και ζωντανής επικοινωνίας των γηγενών Αγιωτών και των συμπατριωτών τους που διαμένουν σε διάφορους τόπους της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το αντάμωμα διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια του μηνός Αυγούστου, που θεωρείται μήνας περήφανος , από κάποιον Έλληνα ποιητή.
Οι Αγιώτισσες και οι Αγιώτες που πατούν το χώμα της μάνας γης, ανταμώνουν τους παλιούς γείτονες, τους φίλους, τους γνωστούς και τους συγγενείς και εκδηλώνουν από τα βάθη της ψυχής τους με ορμή και ζωντάνια αισθήματα ιδιαίτερης ευχαρίστησης, αγαλλίασης και ανυπόκριτης χαράς. Οι στιγμές αντάμωσης και συνομιλίας αποτελούν την εκδήλωση του ηθικού μεγαλείου της επικοινωνίας των συνανθρώπων.
Όσοι από τους Αγιώτες επισκέπτονται το πατρικό, το μοναχικό, παλιό και αγαπημένο σπίτι αναπολούν τη ζωή των περασμένων και με τη φαντασία τους φέρνουν στη μνήμη τους τις σκιές, τα πορτραίτα και τις ιδεατές μορφές των αγαπημένων προσώπων τους, που κινούνται στο χώρο του σπιτιού και σήμερα βρίσκονται στη σιωπή της αιωνιότητας.
Όσοι δεν μπορούν να επισκεφθούν το πατρικό σπίτι για διάφορους λόγους, το προσπερνούν με θλιμμένη την ψυχή και σκυθρωπό το πρόσωπο. Στην ιδιαίτερη πατρίδα τα πάντα είναι πιο όμορφα, πιο ευχάριστα, πιο χαρούμενα.
Δεν υπάρχουν ομορφότερες στιγμές για τις Αγιώτισσες και τους Αγιώτες από την τριανταφυλλένια αυγή, το μενεξεδένιο δειλινό, την πορφυρένια δύση, καθώς και τον λαμπερό και φωτοδότη ήλιο, που δίνει το καθαρό και δυνατό φως, μακριά από το γκρίζο και αποπνικτικό περιβάλλον των πόλεων. Η συγκίνηση είναι απερίγραπτη, η ψυχή και η σκέψη φτερουγίζουν στα ύψη και ζουν την ομορφιά τους.
Πολλοί αναπολούν τα στενά και γραφικά φεγγαρόλουστα δρομάκια, όπου ακούγεται ο μελωδικός αντίλαλος των καλλικέλαδων και συναρπαστικών νυχτερινών ακουσμάτων, που διαταράσσουν τη σιγαλιά της όμορφης και μαγεμένης νύχτας, χωρίς να αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο.
Οι γαζίες και τα άλλα λουλούδια στις ανθοστόλιστες αυλές των σπιτιών ερωτοτροπούν με το μελαγχολικό φεγγάρι, που κάνει τις αιώνιες νυχτερινές διαδρομές και εκπέμπει την τρυφερή μελαγχολία, που προκαλεί και διεγείρει έντονα τις ευαίσθητες νεανικές και ηλικιωμένες καρδιές.
Οι συμπατριώτισσες και οι συμπατριώτες μας, με την επίσκεψή τους στον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, καθώς και οι γηγενείς Αγιώτες με το συνεχές αντάμωμα και την κορύφωσή του την 21η Αυγούστου, θα ζήσουν στιγμές ιδιαίτερης ευχαρίστησης, λεπτής αγαλλίασης και μεθυστικής χαράς.
Χαίρονται και θα χαρούν τη χαρά που εμπεριέχεται στο ποίημα «Ωδή στη χαρά» του εμπνευσμένου και φωτισμένου ποιητή Φρίντριχ Σίλερ. Η πρώτη του στροφή έχει ως εξής:
Κόρη εσύ των Ηλυσίων,
ω Χαρά, σπίθα πανέμορφη, Θεϊκή,
ένα πύρινο μεθύσι
στο δικό σου το ναό μας οδηγεί.
