Από τον Γιάννη Φασούλα, οικονομολόγο
Την Τρίτη 5-4-2016, λίγο πριν τις 10 το βράδυ κι έπειτα από αλλεπάλληλες αναγγελίες, ξεκίνησε επί τέλους και φέτος η υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των φυσικών προσώπων. Η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει ήδη κλείσει 14 μήνες στην εξουσία και μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα το Υπουργείο Οικονομικών έχει επιδοθεί σε πλήθος εξαγγελιών που όμως σχεδόν ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν. Το φορολογικό σύστημα δεν έχει αλλάξει και οι φορολογικοί νόμοι –εκτός από μερικές μικρές διορθωτικές επεμβάσεις– εξακολουθούν να ισχύουν απαράλλαχτοι, για να μας θυμίζουν ότι, παρά την κυβερνητική αλλαγή που εν τω μεταξύ επήλθε, το νεοφιλελεύθερο κι αντιαναπτυξιακό φορολογικό πνεύμα της κυβέρνησης Σαμαρά εξακολουθεί να κυριαρχεί στους «αντιμνημονιακούς» κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Η φορολογική αδικία εξακολουθεί να βασιλεύει στην ελληνική δημοκρατία. Καμιά μεταρρύθμιση δεν επήλθε και ο σίφουνας που θα τα σάρωνε όλα δεν ήρθε ποτέ. Η κυβέρνηση στέκεται άπραγη κι ανίκανη να διαχειριστεί μια όντως σκληρή και δύσκολη πραγματικότητα, ενώ οι απογοητευμένοι οπαδοί της παρακολουθούν άναυδοι και άφωνοι τη διαιώνιση της κομματοκρατίας, την κυριαρχία της μικρόνοιας, τον παραλογισμό των εμμονών και των ιδεοληψιών της, την ανικανότητα των πολυλογάδων θεωρητικών της και την εξάπλωση του λαϊκισμού σε ώτα ευήκοα και ευκολόπιστους ψηφοφόρους.
Αλλά, πώς να υπάρξει έστω και κάποια μικρή φορολογική μεταρρύθμιση, αφού ποτέ –από τα χρόνια ακόμη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τότε που ο καταγγελτικός λόγος κυριαρχούσε– ποτέ δεν σχεδιάστηκε, ποτέ δεν εξαγγέλθηκε, ποτέ δεν την οραματίστηκε κανένας; Ένα λοιπόν από τα πρώτα πράγματα που θα πρέπει να γίνει, είναι μια πραγματική φορολογική μεταρρύθμιση, που θα αίρει τις κοινωνικές αδικίες και ταυτόχρονα δεν θα αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη, που το μοντέλο της θα έπρεπε ήδη να έχει εξαγγελθεί. Θα πρέπει με λίγα λόγια να υιοθετηθεί από την κυβέρνηση (αλλά ταυτόχρονα και από την αντιπολίτευση) ένα εθνικό φορολογικό δόγμα, που θα αίρει κάθε άνιση φορολογική αντιμετώπιση των οικογενειακών εισοδημάτων και θα προστατεύει την ιδιωτική επιχειρηματικότητα μέσα σ’ ένα ευνοϊκό οικονομικό περιβάλλον δίκαιων φόρων, φορολογικών κινήτρων, καινοτομιών και τεχνολογίας.
Θα προσπαθήσω λοιπόν να διατυπώσω ένα σχεδίασμα αυτού του εθνικού φορολογικού δόγματος με τρία άρθρα απλής λογικής και συνταγματικής επιτακτικότητας.
Άρθρο πρώτο: Ουδέν εισόδημα φυσικού προσώπου φορολογείται, απ’ όπου κι αν προέρχεται, όταν μετέχει σε οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας, όπως αυτά κάθε φορά προσδιορίζονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Είναι αδιανόητο σ’ ένα κοινωνικά δίκαιο, υποτίθεται, κράτος, να φορολογείται ακόμη και η στατιστικώς προσδιορισμένη φτώχεια.
Άρθρο δεύτερο: Το σύνολο των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων φορολογείται με μία, ενιαία, προοδευτική φορολογική κλίμακα. Η αυτοτελής φορολόγηση των εισοδημάτων μ’ ένα μοναδικό φορολογικό συντελεστή επιτρέπεται μόνο σε τρεις περιπτώσεις: α) όταν τα εισοδήματα έχουν καθαρά έκτακτο χαρακτήρα (κέρδη από τυχερά παιχνίδια, αποζημιώσεις, υπεραξίες που προκύπτουν από τη μεταβίβαση ακινήτων ή τίτλων, κ.ά., β) όταν τα εισοδήματα τα αποκτούν φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν στην Ελλάδα φορολογική κατοικία και γ) όταν αποτελούν παρεπόμενα εισοδήματα νομικών προσώπων.
Άρθρο τρίτο: Τα κέρδη των εταιρικών και συνεταιριστικών επιχειρήσεων υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων μόνον όταν αυτά διανέμονται και αποτελούν πράγματι εισοδήματα φυσικών προσώπων. Αντίθετα, όταν αυτά επενδύονται για τη δημιουργία νέων παραγωγικών εγκαταστάσεων ή για τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες με τη σειρά τους συνεπάγονται νέα εισοδήματα φυσικών προσώπων, απαλλάσσονται από κάθε φόρο εισοδήματος. Τα κέρδη των εταιρειών και των συνεταιρισμών, όταν αυτά δεν διανέμονται, δεν αποτελούν εισοδήματα, αλλά επενδυτικά κεφάλαια που προσαυξάνουν την καθαρή θέση των επιχειρήσεων. Είναι αδιανόητο κέρδη που διανέμονται και προορίζονται για την κατανάλωση και κέρδη που δεν διανέμονται και προορίζονται για επένδυση να φορολογούνται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Στα αδιανέμητα κέρδη των εταιρικών επιχειρήσεων επιβάλλεται φόρος αδιανέμητων κερδών (π.χ. 10%), ο οποίος θα συμψηφίζεται με τον φόρο εισοδήματος, όταν αυτά κάποτε θα διανέμονται και θα αποτελούν εισοδήματα.
Ίσως έτσι, έστω και την τελευταία στιγμή, αποκατασταθούν στον τόπο μας οι κατάφορες φορολογικές αδικίες, που αναπόφευκτα οδηγούν σε καθημερινές απεργίες κι εξεγέρσεις, και σε μια απέραντη φοροδιαφυγή. Ίσως έτσι αρχίσει να ξεπροβάλλει δειλά-δειλά και ν’ αναπτύσσεται στη χώρα μας κάποια υγιής επιχειρηματικότητα, κάποια ικμάδα παραγωγικής διάθεσης κι ίσως έτσι ο πολίτης αρχίσει να αισθάνεται ότι επιτέλους ζει, λιτά και φτωχά, αλλά μέσα σ’ ένα κοινωνικά δίκαιο ευρωπαϊκό κράτος κι όχι σ’ ένα απολειφάδι της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
